Læknablaðið - 15.06.1995, Síða 27

LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
473
undir bringspölum vinstra megin er leiddi aftur
í bak. Flökurleiki var nokkuð viðvarandi í
nokkra mánuði, auk þess sem hún var þorstlát-
ari en venjulega, en verkirnir hurfu inn á milli.
Á tímabilinu fékk hún þó að minnsta kosti
þrisvar sinnum bráð verkjaköst og var lögð inn
vegna þess í tvígang. í eitt skiptið mældist am-
ýlasi hækkaður.
Á yfirlitsmynd af kviðarholi sást fyrirferð við
milta sem svaraði til legu brisskottsins. í fram-
haldi af því fór hún í kviðarholsæðamynda-
töku. í þeirri rannsókn sáust merki um vel
afmarkaða hnöttótta fyrirferð við enda briss-
ins. Fyrirferðin var um 7 cm í þvermál og þrýsti
á miltisbláæðina. Fyrirferðin var talin vera
belgmein en ekki var hægt að útiloka að um
kirtilæxlisvöxt væri að ræða.
Hún var því lögð inn til aðgerðar. Skoðun og
blóðrannsóknir, þar á meðal amýlasi og blóð-
sykur, voru eðlileg við innlögn. í aðgerðinni
fannst belgur í brisi sem ekki var fastur við
aðliggjandi líffæri. Fjarhluti briss og milta voru
numin á brott fylgikvillalaust og sjúklingurinn
útskrifaðist viku síðar. Vefjagreining sýndi
7x5x4,5 cm stóran belg klæddan slímmynd-
andi kirtilþekju. Minni belgir voru í veggnum,
klæddir sams konar þekju. Niðurstáðan var að
hér væri um að ræða slímmyndandi stórbelgja-
æxli (cystadenoma mucinosum). Sjúklingi
heilsaðist vel eftir aðgerðina og er við góða
heilsu nú, 22 árum síðar.
Umræða
Góðkynja belgæxlum í brisi hefur meina-
fræðilega séð aðallega verið skipt í tvo flokka:
Stórbelgja- og smábelgjaæxli. Auk þess er til-
tölulega nýlega farið að lýsa öðrum sjaldgæfari
tegundum slíkra æxla. Þau hafa verið nefnd
totumyndandi belgæxli (papillary cystaden-
oma), Langerhanseyja-belgæxli og slímmynd-
andi gangaútvíkkun (mucinous ductal ectasia)
(9,10). Stórbelgjaæxlin eru mynduð af stórum
belgjum (>2 cm) með eða án milliveggja sem
þaktir eru að innan stórum slímmyndandi
frumum (mynd 2) (11). Þessi æxli verða iðulega
illkynja (4). Venjulega breytist stórbelgjaæxli í
vel þroskað belgkirtilkrabbamein (cystic
adenocarcinoma) sem þó hefur mun betri horf-
ur en til dæmis kirtilkrabbamein frá kirtilgöng-
um (duct cell adenocarcinoma) (6,12). Nokkr-
um tilfellum hefur þó verið lýst þar sem gráða
belgkirtilkrabba var hærri og horfurnar verri
(6). Flest stórbelgjaæxlin eru í skotti (60%)
Mynd 2. Stórbelgjaœxli. Einföld slímmyndandi stuðlaþekja
og frumuríkur stoðvefur.
Mynd 3. Smábelgjaœxli. Einföld teningslaga þekja og laus-
gerður stoðvefur.
brissins en næst algengast er að þau finnist í
höfði þess (41%) (4,13-15). Það einkennir þau
ennfremur að þau hafa engan samgang við
briskirtilganga eins og til dæmis gervibelgir í
brisi hafa nær undantekningalaust (4,5).
Smábelgjaæxlið inniheldur litla belgi (<2
cm), klædda flatri eða teningslaga þekju sem
hefur að geyma fjölsykrunga en lítið eða ekk-
ert slím (mynd 3) (11). Belgirnir eru venjulega
stærstir yst og afmarkast hver frá öðrum með
bandvefsveggjum sem ganga út frá stjörnulaga
öri í miðjunni sem getur verið kalkað (14,16).