Læknablaðið - 15.06.1998, Blaðsíða 19

LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84
469
(ileostomy), ásamt því að gerð var yfirsaumun
á skeifugarnar- (duodenal) rofsári. Hjá þremur
sjúklingum var gerð botnlangataka í sömu að-
gerð og gert var við rofsár og hjá einum var
losað um samvexti.
Fjöldi aðgerða á ári var svipaður að undan-
skildu árinu 1994, en langmest var gert af að-
gerðum það ár eða 21. Meðalfjöldi aðgerða við
rofsárum á maga og skeifugörn var 11,5 á ári.
Fyrsta kviðsjáraðgerðin, í þessu tilviki við
rofsári á skeifugörn, var gerð 1992. Byrjað var
þá með kviðsjá og síðan breytt yfir í opna að-
gerð. Tvær af sjö aðgerðum 1993 voru kvið-
sjáraðgerðir, annarri þeirra var breytt yfir í
opna aðgerð. Tuttugu og ein aðgerð var gerð
1994 og af þeim voru 16 kviðsjáraðgerðir og
sex þeirra var breytt yfir í opna aðgerð. Arið
1995 voru gerðar sjö aðgerðir á sjúklingum
með rofsár og var aðeins ein opin aðgerð, sex
voru gerðar með kviðsjá, þar af þrjár sem
breyta þurfti yfir í opna aðgerð (tafla IV).
Tímalengd aðgerða, án tillits til aðferða, var
allt frá 20 mínútum og upp í 339 mínútur,
meðalaðgerðartími 70 mínútur. Einn sjúklingur
var 339 mínútur í opinni aðgerð og var sú að-
gerð langsamlega tímafrekust (umfangsmikil
aðgerð í kjölfar briskirtilsbólgu), næstlengsta
aðgerðin tók 178 mínútur. Ef aðgerðartími er
skoðaður með tilliti til aðferðar þá kemur í ljós
að aðgerðartími opinna aðgerða er heldur styttri
en kviðsjáraðgerða. Meðalaðgerðartími kvið-
sjáraðgerða var 103 mínútur. Ekki var munur á
meðalaðgerðartíma milli kviðsjáraðgerða sem
breytt var yfir í opna og hinna. Meðalaðgerðar-
tími opinna aðgerða var 66 mínútur. Ef meðal-
aðgerðartími kviðsjáraðgerða er borinn saman
milli ára (tafla IV) má sjá að hann hefur styst
frá því byrjað var fyrst að nota kviðsjáraðgerð
til viðgerðar á rofsárum.
Ekki var mikill munur á milli aðgerða hvað
varðar brottnám magaslöngu eftir aðgerð.
Þannig var magaslanga tekin 2,3 dögum eftir
kviðsjáraðgerð og 2,7 dögum eftir aðgerð sem
að hluta eða öllu leyti var gerð opin. Sjúklingar
fengu fljótandi fæði að meðaltali 3,5 dögum
eftir kviðsjáraðgerð, en 3,9 dögum eftir opna
og 4,8 dögum eftir kviðsjáraðgerð sem breytt
var í opna. Almennt fæði var gefið að meðaltali
5,3 dögum eftir kviðsjáraðgerð, 6,4 dögum eft-
ir opna aðgerð og 7,5 dögum eftir kviðsjárað-
gerð sem breytt var í opna aðgerð. Útskriftar-
dagur var 7,4 dögum eftir kviðsjáraðgerð, 9,7
dögum eftir opna aðgerð og 12 dögum eftir
Table IV. Peptic ulcer perforation, at University Hospital,
Iceland, 1 January 1989 - 31 December 1995. Number of lapa-
roscopic operations and number of conversions.
Year 1992 1993 1994 1995
Operations 13 7 21 7
Laparoscopic 1 2 16 6
Conversion 1 1 6 3
(%) Mean operation (100) (50) (37) (50)
time (minutes) 175 122 94 109
Table V. Concomitant diseases of patients with peptic ulcer
perforation, at the University Hospital, lceland, 1 January 1989 - 31 December 1995.
Condition n m
Malignant Neoplasms 10 (14.5)
Lung 2
Breast 2*
Stomach 2*
Colon 1
Uterus 1
Liver 1
Oral 1
Lymphoma 1
Alcoholism 7 (10)
Arthritis 9 (13)
Atherosclerosis 4 (6)
COPD 4 (6)
Post operative 2 (3)
After pancreatitis 1 (1.5)
Diabetes mellitus 1 (1-5)
* One woman had both breast and stomach cancer with carcinosis of
the peritoneum.
kviðsjáraðgerð sem breytt hafði verið í opna
aðgerð.
Þegar almennt heilsufar sjúklinganna var
skoðað, kom í ljós að 31 þeirra (45%) hafði
aðra sjúkdóma (tafla V). Ekki var um að ræða
marktæka aukningu á sjúklingum með aðra
sjúkdóma á tímabilinu.
Alls létust 10 (14,5%) sjúklinganna. Níu
(13%) dauðsföll voru innan 30 daga frá aðgerð
og flokkuðust því sem aðgerðardauði. Af þess-
um níu voru fimm konur, þar af fjórar á aldrin-
um 60-79 ára og ein yfir 80 ára. Karlarnir í
þessum hópi voru fjórir, þar af tveir á aldrinum
60-79 ára og tveir yfir 80 ára. Meðalaldur við
andlát var 74 ár (SD ± 8,2)
Sjö þeirra sem létust voru með aðra sjúk-
dóma. Fimm höfðu krabbamein, einn slæman
lungnasjúkdóm og einn langt gengna sykursýki
(tafla VI).