Læknablaðið : fylgirit - 01.06.1996, Qupperneq 69

LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82/FYLGIRIT 31
61
ara í öldrunarlækningum frá hverju landi fyrir sig.
Til viðmiðunar eru teknar saman niðurstöður úr
birtum rannsóknum utan Norðurlanda um sértæk
markmið og árangur öldrunarlækninga. Gerð er sér-
stök úttekt á þeim samanburðarrannsóknum á öldr-
unarmati, sem gerðar hafa verið með slembiúrtaki á
Norðurlöndum og tekið saman gróft yfirlit úr niður-
stöðum þeirra.
Niðurstöður: Staða öldrunarlækninga er sambæri-
leg á Norðurlöndunum fimm þótt skipulag þeirra
geti verið mismunandi við ólíkar aðstæður. Birtar
hafa verið yfir 120 rannsóknir um árangur öldrunar-
lækninga utan Norðurlanda en aðferðir, fram-
kvæmd og mælistikur rannsóknanna hafa verið mjög
fjölbreyttar. Alls fundust sjö samanburðarrann-
sóknir á öldrunarmati með slembiúrtaki frá Norður-
löndum og eru þeim gerð sérstök skil. Marktækur
árangur fæst þar sem; 1. valdir eru þeir sjúklingar,
sem eru í mestri áhættu fyrir stofnanavist; 2. öldrun-
arteymið hefur góðar aðstæður til meðferðar og
endurhæfingar; 3. góð rannsóknarþjónusta og
tækjakostur eru fyrir hendi og 4. framhaldseftirlit er
haft með sjúklingum og fylgst með árangri meðferð-
ar.
Skil: Sambærilega stöðu öldrunarlækninga á
Norðurlöndum má fyrst og fremst rekja til sameigin-
legra viðhorfa til öldrunarfræða og öldrunarlækn-
inga, sambærilegrar heilbrigðisþjónusta og hins
nána samstarfs öldrunarlækna sem ríkt hefur á
Norðurlöndum undanfarin ár. Margar rannsóknir á
alhliða öldrunarmati og öldrunarlækningum hafa
sýnt jákvæðan árangur þótt aðstæður hafi verið mis-
munandi á þeim stöðum, sem þær hafa verið fram-
kvæmdar. Forval sjúklinga, virkt öldrunarteymi,
forráð meðferðar, góður tækjakostur og virkt eftirlit
leggja grunn að markvissum árangri öldrunarlækn-
inga.
V-26. Tímalengd einkenna hjá
bráðum heilablóðfallsjúklingum á
Sjúkrahúsi Reykjavíkur
Framvirk rannsókn 1996
Guðjón Karlsson, Finnbogi Jakobsson, Einar M.
Valditnarsson, Gardar Sigurðsson
Frá endurhœfingar- og taugadeild Sjúkrahúss
Reykjavíkur
Forsenda árangurs í hugsanlegri framtíðarmeð-
ferð heilablóðfallssjúklinga með blóðsegaleysandi
meðferð eða lyfjum til hindrunar heiladreps er talin
vera bráð meðferð á fyrstu klukkustundunum eftir
upphaf einkenna.
Framvirk rannsókn á öllum heilablóðfallssjúk-
lingum hófst á Sjúkrahúsi Reykjavíkur 1. janúar
1996. Tilgangurinn er að rannsaka tíðni, gerð, með-
ferð, endurhæfingu og afdrif þessa sjúklingahóps.
Meðal þess sem er athuguð er tímalengd einkenna
fyrir komu og tími fram að tölvusneiðmyndartöku af
höfði. Kynntar verða niðurstöður fyrstu þriggja
mánuða rannsóknarinnar.
Af 25 sjúklingum komu fimm sjúklingar á fyrstu
klukkustund eftir upphaf einkenna, 12 sjúklingar
eftir eina til þrjá stundir, sex sjúklingar eftir þrjár til
12 stundir og lengra en 12 klukkustundir liðu hjá
tveimur sjúklingum.
Sautján sjúklingar (68%) komu á fyrstu þremur
klukkustundunum frá upphafi einkenna. Hjá þeim
sem komu á fyrstu 12 stundunum var meðaltíminn
2,8 klst. Meðaltími alls hópsins frá upphafi einkenna
var 3,8 klst.
Tuttugu og þrír fóru í tölvusneiðmyndatöku
(92%) fyrsta sólarhringinn. Meðaltími eftir komu á
sjúkrahúsið og þar til tölvusneiðmynd var tekin var
2,2 klst (15 mínútur til sex klst.). Meðaltími frá
upphafi einkenna til tölvusneiðmyndar var 5,2 klst.
Rannsóknin gefur hugmynd um möguleikana á
bráðri blóðsega- eða annarri bráðri lyfjameðferð hjá
heilablóðfallssjúklingum á Sjúkrahúsi Reykjavíkur
við núverandi aðstæður.
V-27. Creutzfeldt-Jakob sjúkdómur
Sjúkratilfelli
Einar M. Valdimarsson, Garðar Sigurðsson
Frá endurhœfingar- og taugadeild Sjúkrahúss
Reykjavíkur
Sjötíu og tveggja ára kona var lögð inn á Borgar-
spítalann vorið 1995 vegna tveggja vikna sögu um
breytta hegðun, óstöðugleika og dettni. Sjálf gat
hún illa gert grein fyrir högum sínum. Samkvæmt
upplýsingum aðstandenda hafði konan þótt hegða
sér undarlega. Hún hafði svarað spurningum út í
hött, verið ónóg sjálfri sér og misst þvag. Síðar feng-
ust þær upplýsingar að gætt hefði minnistruflana hjá
henni um tveggja mánaða skeið. Árið 1974 hafði
sjúklingurinn fengið ísettan hjartagangráð. Einnig
var saga um vanstarfsemi skjaldkirtils og lyfjameð-
ferð af þeim sökum. Að öðru leyti hafði sjúklingur
verið frískur.
Við skoðun var sjúklingur sæmilega áttaður,
minnistruflana gætti. Sjúklingur var seinn til svars,
hægur í hreyfingum og óstöðugur. Iljarteikn Babins-
kis fannst vinstra megin. Tölvusneiðmynd af höfði
og blóðrannsóknir sýndu ekkert athugavert.
Áttun og minni sjúklings versnaði hratt, sjón-
rænna ofskynjana (visual hallucination) gætti.
Óstöðugleiki jókst og fljótlega varð sjúklingur rúm-
liggjandi. Þá kom fram talsverð óregluhreyfing
(ataxia) á bol og útlimum. Eftir það lá sjúklingur oft
hreyfingarlaus og þögull (akinetic mutism). Inn á
milli hreyfði sjúklingur sig og var þá stundum hægt
að ná sambandi við hann. Þá var unnt að greina
málglöp (dysphasia) og starfsglöp (dyspraxia).
Einnig kom fyrir gaumstol (neglect) til vinstri og