Sagnir - 01.10.1983, Side 25

Erik Rudeng:
Kennslufræði sögu
Pessi grein er endursögn á grein Rudengs í
tímaritinu Noter'* þar sem hann fjallar um
aðskilnað háskólasagnfræði og sögu í
öðrum skólum. Jafnvel þótt af ýmsum
ástœðum, svo sem stundakennslu fram-
haldsskólakennara við Háskólann, megi
œtla að hyldýpið sé ekki svo mikið hérlendis
er líklegt að hafa megi gagn af greininni.
Sérhæfing og aðgreining er eitt megin-
einkenna nútímaþjóðfélaga, t.d. aldurs-
skipting. Með litlum möguleikum unglinga
til þátttöku í framleiðslulífinu er unglinga-
menning að verða veröld út af fyrir sig
(menningarkimi) með eigin (skammtíma!)
sögu- og framtíðarsjónarmiðum.
Ein þessi aðgreining er of lítil samvinna
skóla og háskóla. Ein af ástæðum lítillar
samvinnu er óeining um hvað samvinnan
skuli vera! Ein ástæða þess er hve fram-
haldsskólakennararnir eru óvirkir í „sam-
starfinu“. Þeir koma á námskeið og ráð-
stefnur einkum til að læra af hinum. Það
sjónarmið að þetta sé rétt ástand er ekki síst
útbreitt meðal framhaldsskólakennara
sjálfra. Að baki þessu liggur hið gamla við-
horf að framhaldsskólasagan sé bara „út-
þynning“ eða einföldun á háskólasögunni.
Álit danskrar nefndar frá 1971 um að besta
menntaskólakennslan sé að endurskapa
rannsóknarferli sagnfræðinnar varð til að
styrkja þá mynd að framhaldsskólinn væri
bara ófullkominn háskóli.
Nú þarf að ræða sögukennsluna í ríkari
mæli út frá áhugamálum skólans og lífi
nemendanna. Allt annað væri að forðast
þann vanda að skapa sögu sem höfðaði
almennilega til nemenda. Um þetta má
nota frægt slagorð Actons lávarðar: „not a
rope of sand, ... not a burden on the mem-
ory, but an illumination of the soul“.
Ef við (í háskólunum) látum af því við-
horfi að sögukennslan sé „en mini-versjon
av universitetsfaget“ væri léttara að sjá að
aðalvandinn er ekki sá að skólinn eigi erfitt
með að tileinka sér allar nýjustu rannsókna
niðurstöður. í langflestum tilvikum eru þær
of sérhæfðar til að nýtast í venjulegri fram-
haldsskólakennslu. Aðalvandinn ereinmitt
að rannsóknaniðurstöður háskólans henta
ekki skólunum. Þettafinnaframhaldsskóla-
kennarar en setjast samt sem nemendur á
skólabekk til háskólakennaranna í staðinn
fyrir að skilgreina eigin vandamál til að
ræða um lausn á námskeiðunum með há-
skólakennurunum.
Um þetta nýja rannsóknar- og þróunar-
starf sem miðaðist við skólana sjálfa getum
við notað orðið fagkennslufræði (fagdidak-
tikk). Fagkennslufræði er ekki hin opinbera
námskrá eða forskrift um hvernig á að
kenna hana, heldur er hún fyrst og síðast
rökræða um meginmarkmið fagsins og í
framhaldi af því um einstök námsmarkmið,
aðferðir og innihald námsins sem síðan er
skipt í námskrár, kennslubækurog kennslu.
Hlutverk fagkennslufræði sögu er saman-
tekt og miðlun ólíkra þátta sagnfræðinnar
og annarra skyldra greina. Fagkennslufræði
sögu getur t.d. tekið til þessara efnissviða:
1. Nemendurnir. Náms- og félagsmót-
23