Sagnir - 01.04.1985, Blaðsíða 21

BJARNABORG
Börn að leik í húsasundi. Hermileikir allskonar voru algengir, ekki síöur en nú á
dögum. Börnin brugðu á leik hvar og hvenær sem aðstæður leyfðu, og notuðu
þá hluti sem hendi voru næstir, því leikföng keypt ibúðum voru ekki á allra færi.
sumri var farið í skemmtiferð á
vegum stúkunnar, gangandi í stór-
um hóp. Vanalega var ekki farið
langt í ferðalög í þá daga, en það
kom fyrir á haustin að Bjarnaborg-
arkrakkarnir fóru upp í Öskjuhlíð að
tína ber. Þá höfðu þau með sér
mjólk og nesti og borðuðu berin
jafnóðum. Magdalenu og Margréti
þótti líka gaman að hjóla, en ekkert
barnanna í Bjarnaborg átti hjól.
Valdi rakari á Vitastígnum leigði út
hjól hálftíma í senn fyrir 25 aura.
Þetta þótti þeim óskaplega gaman á
sumarkvöldum, og gátu hjólað inn
undir Rauðará eða niður að höfn. Ef
komið var of seint til baka þurftu þau
að borga tíu aura sekt.
Á þrettándanum var fastur siður
hjá Maríu og Erlendi í risinu að
bjóða nokkrum krökkum upp til sín
að spila púkk. Þá var boðið upp á
kókó, ástarpunga og eplaskífur.
Þetta voru sælustundir fyrir krakk-
ana og söfnuðu þau alltaf glerbrot-
um fyrir Maríu til að nota í púkkið.
Margt gerðist líka í portinu utan
við Bjarnaborg. Guðbjörg í næsta
stigagangi bakaði oft skonsur sem
þóttu mjög góðar. Þá leyfði hún
börnunum sem voru að leik í portinu
að smakka. Þau flykktust til hennar
því þetta þótti þeim bestu skonsur í
heimi. Björn hét kvæðamaður mikill,
sem bjó í Bjarnaborg. Hann sat
löngum úti á tröppum og kvað og
skrifaði Jón Leifs mikið upp eftir
honum. Krökkunum fannst þetta
skrítinn söngur og hlustuðu af at-
hygii.
María ísleifsdóttir, eða Massa
gamla eins og hún var iðulega köll-
uð, var kerling forn sem bjó í húsinu.
Hún var tæplega áttræð og flestir
krakkarnir voru hræddir við hana.
Hún var krypplingur með bæklaðan
fót, „ægilega grimm“ og lifði af að
sPá í spil, Það kom margt fólk til
hennar, nokkuð sem þær systur
andruðust, því annan eins óþrifnað
höfðu þær aldrei séð og hjá henni.
^lassa gamla bjó í herbergi á neðri
hæðinni. Hún byrgði alveg glugg-
ar>n hjá sér svo engin skíma komst
inn og það var varla líft inni hjá
henni. í herberginu var flet með
pokum, dóti og drasli, sem hún svaf
á. Til að hita sér kaffi og þessháttar
var hún með þríkveikjuolíuvél og lét
hana kynda svo mikið að allt fylltist
af ósi. Þegar hún var alveg komin að
því að kafna, opnaði hún fram á
ganginn. Þá steig reykurinn um allt
hús, og urðu þær Magdalena og
Margrét oft að opna út á svalirnar á
efri hæðinni til að hleypa stækjunni
út. Mamma þeirra fékk einu sinni
einkennilegan hósta sem var þá
bara reykeitrun frá Mössu gömlu.
Krakkarnir voru oft að hrekkja hana
kerlingargreyið, bönkuðu á hurðina
og hlupu svo burtu. Margrét stóð í
þeirri meiningu þegar hún var lítil,
að ef Mössu tækist að tæla hana
inn, kæmist hún aldrei út aftur.
Bjarnaborg - Barnaborg
Bæjarmyndin hefur mikið breyst á
þeim rúmlega 80 árum síðan
Bjarnaborg var byggð í útjaðri bæj-
arins með útsýn yfir sundin. Nú
hímir hún hnípin við hlið stein-
steyptra nágranna sem tímans tönn
fær ekki unnið á. En þó fötin séu
slitin og líkaminn farinn að hrörna,
dylst engum reisn þessa gamla
húss.
Þegar litið er um öxl í sögu
Bjarnaborgar beinast augun fyrst
að hinum gífurlega fólksfjölda sem
hún rúmaði á öðrum og þriðja tug
aldarinnar, þegar allt að helmingur
íbúanna voru börn. Barnaborg var í
rauninni réttnefni þessa aldna húss.
Bjarna snikkara hefur varla grunað
hversu margir Reykvíkingar áttu
eftir að hrósa happi yfir að komast
þangað í húsaskjól, á meðan hús-
næðiseklan var sem mest á gelgju-
skeiði Reykjavíkur.
Húsið er nú farið að láta mikið á
sjá eins og aðrir höfðingjar á sama
aldri. Er það dæmt til að hrörna og
falla eða fær það andlitslyftingu og
ný skartklæði?
SAGNIR 19