Sagnir - 01.06.2007, Side 12

Viðtal við Guðjón Friðriksson
(WpuKasu
r • i
c.

23. desember 1964, fólk á ferli í miðbæ Reykjavíkur að kvöldi Þorláksmessu. Gatnamót Lækjargötu og Austurstrætis.
og bárujámi hafa fullt hlutverk í nútímanum. Þau em eftirsótt til búsetu
og í Miðbænum em einmitt skemmtilegustu kafíihúsin í slíkum húsum.
Það em kannski einmitt gömlu húsin sem gefa slíkri starfsemi ákveðinn
sjarma og sál. Eg er ekki að segja að það hafi átt við veitingastaðinn
Pravda í Austurstræti 22 en maður sér þetta á Bemhöftstorfunni, upp
með Laugaveginum, í Aðalstræti og víðar, að það er eftirsóknarvert
fyrir ýmsan rekstur, jafnvel ákveðnar tegundir af verslunum, að vera í
svona gömlum húsum, þau gefa rekstrinum ákveðinn þokka sem ný hús
hafa kannski síður. Það má finna mörg rök fyrir því að vera íhaldssamur
á of miklar breytingar á borginni.
Nú er búið að tala um það að endurreisa
eigi húsin í upprunalegum stíl, er það ekki
einhvers konar plat?
Það má svo sem segja það. Að minnsta kosti þegar verið er að endurreisa
frá gmnni. Þá er verið að búa til fomminjar. Þetta er nú samt álitamál.
Mér finnst hafa tekist vel til með húsin í Aðalstræti, þau hafa fengið nýtt
hlutverk. Það er alltaf verið að endurbæta timburhús, taka burt funar
spýtur og setja nýjar. Ekki ósvipað og með mannslíkamann, það em
alltaf að koma nýjar frumur, það er lítið eftir af manni eins og maður
var uppmnalega. Það verða alltaf endurbætur, en kannski er fulllangt
gengið þegar verið er að búa til eftirlíkingu af gömlu húsi. Þó getur nú
stundum farið vel á því
Varsjá var lögð algjörlega í rúst í seinni heimssfyijöldinni. Pólverjar
settu metnað sinn f að reisa öll gömlu húsin nákvæmlega eins og
þau vom áður. Það má deila um hvort það sé rétta aðferðin, þetta var
vafalaust gert þar af þjóðemislegri ástæðu, en Pólverjar hafa aldrei séð
eftir því.
Það fóm margar borgir mjög illa út úr stríðinu og vom endurreistar
alveg upp á nýtt með nýjum húsum. Við getum tekið tvö dæmi: Annars
vegar Amsterdam og hins vegar Rotterdam. Rotterdam, sem var
iðnaðarborg, og varð mjög illa úti í stríðinu. Hún var endurreist alveg
8 - Sagnir
upp á nýtt með háhýsum og glerhúsum. Samt fara allir ferðamenn til
Amsterdam því hún er gömul. Það fer nánast enginn til Rotterdam nema
þá í viðskiptaerindum. Það má því segja að það sé einnig fjárhagslega
hagkvæmt að halda í gömlu húsin þó ekki væri nema bara upp á
ferðamannaiðnaðinn. Mörg þessara húsa í Amsterdam eru óttalegir
hjallar, skökk og skæld við götur og síki. En það er einhver svona gömul
saga sem lokkar fólk að. Mér finnst að við íslendingar eigum ekki að
skammast okkur fyrir fortíð okkar. Það eru öðruvísi hús hér en víðast
hvar annars staðar en þau eru okkar arfur sem við eigum bara að leggja
rækt við eins og aðrar þjóðir leggja rækt við sinn.
Þú vœrir þá kannski til í aö sjá eitthvað í
svipuðum stíl?
Já, ég er á því. Lækjargata 2 stendur ennþá. Ég held að það sé vitleysa
að það þurfi að rífa það hús til að endurbyggja það. Við verðum
líka að hugsa um umhverfið í heild sinni, t.d. samspilið við húsin á
Bemhöftstorfu. Ef háhýsi rísa þama á hominu kemur mikill skuggi á
Lækjartorg. A norðlægum slóðum em miklu meira skuggamyndanir en
á suðlægari stöðum. Maður sér það á vestanverðu Austurstræti, þar er
alltaf skuggi vegna hárra húsa.
Ef menn ætla að hafa sól á Lækjartorgi, sem ætlunin er að reyna að
gera að líflegu torgi á ný, þá verða menn að gæta að því að byggja ekki
of hátt að sunnanverðu við það. Annars er ég ekki búinn að gera það
upp við mig hvort eigi að reisa hið sögufræga hús Austurstræti 22 í
upprunalegri mynd. Ég held samt að það fari kannski vel á því á þessum
stað. Það mætti þá rífa skúrana á bak við.
Eru margir skúrar þarna á bak við?
Já, það em ótalmargar viðbyggingar og skemmtistaðurinn var að mestu
í þeim. Það mætti þá kannski byggja hátt aftar og lágt fremst. Það verður
bara að skoða þetta þegar koma fram einhverjar tillögur.