Flóra: tímarit um íslenzka grasafræði - 01.05.1967, Blaðsíða 7

STEINDÓR STEINDÓRSSON frá Hlöðum:
HELGI JÓNSSON DR. PHIL.
ALDARMINNING
1867 - 11. APRÍL - 1967.
Inngangur.
Allt fram á þriðja tug þessarar aldar voru þeir furðufáir íslending-
arnir, sem lögðu stund á náttúruvísindi. Var það raunar engin furða,
því að ekki veitti það nám mikla afkomumöguleika. Naumast var held-
ur hægt að segja, að æðsta menntastofnun landsins, latínuskólinn gamli,
ýtti undir ástundan þeirra fræða. Náttúrufræði var þar lítið rúm ætlað,
og raunar er það ekki fyrr en 1885, að sérmenntaður náttúrufræðingur
tekur þar við kennslu, þegar Þorvaldur Thoroddsen kont þangað norð-
an frá Möðruvöllum. En svo bregður þá við, að skönnnu þar á eftir
ráðast þrír stúdentar til náms í náttúrufræði á árunum 1889—91. Urðu
þeir allir víðkunnir utanlands og innan og doktorar í sérgreinum sín-
um. Þetta voru þeir Bjarni Sæmundsson (1889), Helgi Jónsson (1890)
og Helgi Péturss (1891). Tveir þeirra, Bjarni og Helgi Jónsson eiga
aldarafmæli á þessu ári, Helgi 11. en Bjarni hinn 15. apríl. Aftur var
Helgi Péturss 5 árum yngri, fæddur 1872.
Minnst kunnur þessara þremenninga hel'ur Helgi Jónsson orðið,
enda varð hann skammlífastur þeirra, og auðnaðist ekki að leysa af
hendi slík brautryðjendastörf sem þeir félagar hans, eða ef til vill væri
réttara að segja, að vísindastörf hans hafi ekki gengið eins í augun og
afrek hinna tveggja.
Það mun naumast nokkur hending, að þessir þrír menn ráðast til
náttúrufræðináms um þessar mundir. Þar mun glögglega mega kenna
áhrifin frá Þorvaldi Thoroddsen, sem í senn var þá þaulreyndur kenn-
ari og sú list lagin, að vekja nemendur sína eigi síður en fræða þá.
Ekki var þó eftir feitum embættum að slægjast eða öðrum veraldar-
frama fyrir íslenzkan náttúrufræðing á þessum árum eins og raunar
lengi síðan. Tvö embætti voru til í landinu, ætluð náttúrufræðingum
TÍMARIT UM ÍSLENZKA GRASAFRÆÐI - FlÚra 5