Sveitarstjórnarmál - 01.02.1981, Síða 29

VALGERÐUR MAGNÚSDÓTTIR og
JÓN BJÖRNSSON,
Félagsmálastofnun Akureyrar:
KÖNNUN Á ÝMSUM
ÚTGJÖLDUM
SVEITARFÉLAGA TIL
FÉLAGSMÁLA
Félagsmálastofnun Akureyrar gekkst á sl. sumri
fyrir söfnun upplýsinga um útgjöld nokkurra
sveitarfélaga til félagsmála. I júní var sveitarstjórn-
um 35 sveitarfélaga ritað bréf og þær beðnar að
senda Félagsmálastofnun Akureyrar fjárhagsáætlun
sína fyrir árið 1980 í því skyni að gera samanburð á
útgjöldum til félagsmála.
Fyrsta mánuðinn voru heimtur dræmar, og var þá
hringt og beiðnin ítrekuð. í byrjun september höfðu
27 sveitarfélög sent umbeðnar upplýsingar, önnur
engar eða ófullnægjandi. Þá þótti ekki hægt að bíða
lengur og var hafizt handa við að draga saman þær
upplýsingar, sem komnar voru. Seltjarnarnes,
Siglufjörður og Eskifjörður eru einu kaupstaðirnir,
sem sendu ekki umbeðnar upplýsingar, og Seyðis-
fjörður sendi ónógar. Nokkur fámennari sveitarfé-
lögin sendu umræðutillögur að fjárhagsáætlun, og
voru þær teknar með, en við þau sveitarfélög er
merkt sérstaklega í skránni yfir þau (tafla 1).
Þegar í upphafi viljum við taka fram, að hafa
verður mikinn fyrirvara um áreiðanleik þessara
upplýsinga. f fyrsta lagi hefði að sumu leyti verið
betra að vinna þær upp úr reikningum ársins 1979
fremur en fjárhagsáætlun fyrir 1980, sem getur
hæglega orðið öðruvísi en endanleg niðurstaða
reikninga. A móti kemur, að oft er liðið langt á árið,
þegar endanlegir og uppgerðir reikningar síðasta árs
liggja fyrir. í fjárhagsáætlunum sjást og ýmsir liðir,
sem eru nýir hjá minni sveitarfélögunum, t. d. dag-
vistarstofnanir, heimilisþjónusta o. s. frv., sem var
mikill fróðleikur að, en ekki kemur með í niður-
stöðunum.
Sérstök athygli er vakin á forsendum vals sveitar-
félaganna, sem til var leitað. Auk kaupstaðanna var
leitað til allra sveitarfélaga með yfir 1000 íbúa og
nokkuð margra fámennari. Þau hafa öll einhvern
dálítinn þéttbýliskjarna, sem virðist frumforsenda
félagslegrar þjónustu af flestu tagi. Fámennustu
sveitarfélögin í könnuninni eru núna mörg að byrja
rekstur dagvistarstofnunar, heimilisþjónustu eða
annars álíka, sem veruleg reynsla er komin á í stærri
sveitarfélögunum. 11 af þessum 27 sveitarfélögum
áætla 10 þús. króna eða minna til framfærslu, þar
af 5 þeirra ekki eina einustu krónu. Hjá enn minni
sveitarfélögum er vafasamt, að nokkur af þessum
úrræðum séu til.
Tilgangur þessarar könnunar var samanburður
milli sveitarfélaga í þessu efni. Því var brugðið á það
ráð að umreikna tölur og breyta þeim, skipta niður
eða sameina, eftir því sem við átti hverju sinni, til að
reyna að gera þær hliðstæðar. Vafasamt er því, að
sveitarfélögin þekki allar sínar eigin tölur aftur.
Velja varð hvaða þættir félagsmálanna ættu heima
í könnuninni og hafna öðrum, og er ekki að efa, að
einhverjum líkar ekki valið. Nú verður reynt að gera
nánari grein fyrir því, auk þess sem athugasemdir
eru gerðar við töflurnar hverja fyrir sig.
Vistun af ýmsu tagi var auðvelt að taka með,
sömuleiðis framfærslu, heimilisþjónustu og félags-
starf aldraðra. Rekstur dvalarheimila fyrir aldraða
virðist standa undir sér nema í Reykjavík, Vest-
mannaeyjum, Keflavík og Stykkishólmshreppi, og er
hann ekki tekinn með.
Barnavernd og dagvistun barna er með í könn-
uninni (barnavernd sem hluti af „félagsmál,“ en
dagvistun barna sem sérstakur liður), en tóm-
SVEITARSTJÖRNARMÁL