Sveitarstjórnarmál - 01.10.1993, Blaðsíða 12

NÝJUNGAR í ATVINNULÍFINU
Dyrhólaey - Háey séð frá norðvestri. Ljósm. Gunnar Ágúst Gunnarsson.
þar sem byrjað var að bruðla með al-
mannafé í fjárfestingu áður en arð-
semi þeirra, tæknilegar forsendur og
markaðsmöguleikar væntanlegrar
framleiðslu voru nægilega ígrundað-
ir. Stóru vinningamir - virkjanir og
álver - hafa látið á sér standa og falla
aðeins fáum útvöldum í skaut ef þeir
þá koma. En reynsla Islendinga af
stóriðju er blendin og hæpið að veðja
á þann hest í framtíðinni.
Þetta ástand þekkja Mýrdælingar
a.m.k. jafnvel og aðrir. Þó er óhætt
að fullyrða að vandi þeirra sé að
sumu leyti meiri en flestra annarra
byggða vegna þess hversu mjög þeir
eru háðir landbúnaði. Framleiðslu-
skerðing, tekjusamdráttur og fækkun
ársverka í greininni hefur víðtæk og
umsvifalaus áhrif á allt atvinnulíf og
byggð í héraðinu, en ekki síst í Vík-
urþorpi. Atvinnuleysi er viðvarandi
og ungt fólk, sem er að hefja búskap,
hefur að litlu að hverfa. Enda hefur
íbúum í Mýrdal fækkað á árabilinu
1970-1992 um tæp 17% um leið og
íbúum Suðurlandskjördæmis í heild
fjölgaði um rúm 15%. Nokkrir aðilar
hafa leitað hófanna í ferðaþjónustu
en ljóst er að tekjur af þeirri grein eru
árstíðabundnar, háðar veðurfari og
sveiflum í almennu efnahagsástandi.
Mönnum hefur orðið æ ljósara að
horfur í atvinnulífí í Mýrdal muni
ekki batna á næstu árum nema því
aðeins að heimamenn sjálfir leiti
nýrra og ferskra leiða á breyttum
forsendum. Aukinn skilningur
manna á efnahagsástandinu, minnk-
andi tiltrú á fyrirgreiðslu ríkisvalds
og stjómmálamanna og vaxandi vit-
und um þróunarmöguleika héraðsins
hafa orsakað röð tilrauna til að
bregðast við. Eitt af fyrstu merkjum
þessa var sameining héraðsins í eitt
sveitarfélag í upphafi síðasta áratug-
ar. En hún stórbætti möguleika
heimamanna til að takast á við ný og
stærri verkefni. Átaksverkefni í at-
vinnumálum 1991-1993 var tilraun
sveitarfélagsins til að virkja Mýr-
dælinga til frumkvæðis og þátttöku í
nýsköpun atvinnulífsins. Átti verk-
efni þetta ríkulegan þátt í að opna
umræðu meðal fólks um framtíð
sína, stöðu og horfur mála. Gerjunar
nýrra hugmynda varð þó mest vart
meðal einstakra framleiðenda vöru
og þjónustu, fyrirtækja og einstakl-
inga sem sýndu árangursríka aðlögun
að breyttum kröfum um arðsemi og
gæði framleiðslunnar. Lengst af
beindist athygli manna fyrst og
fremst að afmörkuðum vandamálum,
tímabundnum verkefnum, björgun-
araðgerðum vegna rekstrarerfiðleika
fyrirtækja o.s.frv. Á síðustu misser-
um hafa hins vegar verið að mótast
þróunarhugmyndir sem lúta í aukn-
um mæli að heildinni, þ.e. atvinnu-
lífi, umhverfi og menningu héraðsins
alls.
Auðlindir og umhverfi
Mýrdælingar byggja afkomu sína
að meginhluta á nýtingu tvenns kon-
ar auðlinda: ræktunarlanda og sér-
stæðrar náttúru. Héraðið nýtur þess
að land er gott til ræktunar, veðurfar
er tiltölulega milt og sumur eru ívið
lengri en víðast annars staðar. Hér
vorar fyrr og vetrar seinna en í flest-
um öðrum héruðum. Eigi landbún-
aður einhvers staðar framtíð fyrir sér
á Islandi hlýtur svo að vera í Mýr-
dalnum. Svæðið er sömuleiðis rómað
fyrir náttúrufegurð og hér er að finna
heimsþekkt náttúrufyrirbæri á borð
við Kötlu, Reynisdranga og Dyr-
hólaey, auk eyðisandanna báðum
megin héraðs. Árlega koma hingað
tugþúsundir ferðamanna til að njóta
þessa umhverfis og þeirrar þjónustu
sem hér stendur til boða.
Ræktunarlönd og stórbrotin nátt-
úra eru hvort tveggja endumýjanleg-
ar auðlindir. Nýting þeirra byggist á
því að þær séu vemdaðar - vemdaðar
gegn ofnotkun, eyðingu, mengun og
öðmm umhverfisspjöllum sem draga
úr nytjaþoli þeirra, tmfla vistfræði-
legt jafnvægi eða skaða ímynd fram-
leiðendanna. Vemdun auðlinda hlýt-
ur því að teljast liður í framleiðslu-
starfinu. Hófleg beit og lífræn ræktun
eru fjárfesting í auknum gæðum
jarðvegs og afurða. Náttúruvemd á
viðkvæmum en fjölsóttum svæðum
er liður í langtíma verðmætasköpun
ferðamannaþjónustu. Strangar kröfur
um vistvænt fyrirkomulag skipu-
lagsmála, iðnreksturs, hreinlætis-
mála og opinberra framkvæmda er
fjárfesting í framtíðarvelferð íbúanna
og traustri ímynd héraðsins og fram-
leiðslu þess.
Umhverfisvemd hlýtur því að vera
umgjörð landnýtingar í framtíðinni
en nýtingarmöguleikar ráðast þó vit-
258