Sveitarstjórnarmál - 01.10.1993, Blaðsíða 58

FÉLAGSMÁL
Stæni sveitarfélög —
styrkari bakhjarl
Sameining sveitarfélaga er nauðsynlegur grundvöllur
þess að hœgt sé að flytja velferðarverkefni frá ríki til
sveitarfélaga
s
Asta B. Þorsteinsdóttir, formaður Landssamtakanna Þroskahjálpar
Að undanfömu hafa verið miklar
umræður um flutning á ýmsum
verkefnum frá ríki til sveitarfélaga
og breytingu á tekjuskiptingu milli
þessara sjórnsýslustiga. Þessar um-
ræður hafa sprottið upp í kjölfar þess
að birtar voru niðurstöður nefndar á
vegum félagsmálaráðuneytisins um
sameiningu sveitarfélaga og fækkun
þeirra. Valddreifing er lykilorðið. Sú
skoðun á nú æ meira fylgi að fagna
að flytja eigi flest ef ekki öll vel-
ferðarverkefni frá ríki til sveitarfé-
laganna. Hún grundvallast á þeirri
meginhugsun að auðveldara sé að
greina þarfir fólks og uppfylla þær á
vandaðan hátt innan þess stjóm-
sýslustigs sem næst þeim er, þ.e.
sveitarfélagsins. Meðal þeirra verk-
efna sem rætt er um að flytja til
sveitarfélaganna, nái sameining fram
að ganga, eru allur rekstur grunn-
skólans, heilsugæsla og málefni fatl-
aðra.
Mannúð, virðing og þátttaka
Ymis rök hníga að því að það geti
verið til bóta að flytja þjónustu við
fatlaða til sveitarfélaganna. Því nær
sem stjórnvöld standa einstaklingun-
um því auðveldara ætti að vera að
skipuleggja og útfæra þjónustuna við
þá. Þetta á ekki síður við um fatlaða
en aðra borgara. Auk þess hafa fatl-
aðir meiri möguleika á að hafa áhrif
á það hvernig þjónustu þeir fá þegar
sveitarfélagið sér um hana, enda
standa þeir þá nær þeim sem taka
ákvarðanirnar. Eins má gera ráð fyrir
því að sveitarfélögin hafi meiri
möguleika á að skapa sveigjanleg og
fjölbreytt þjónustuúrræði en ríkis-
rekið stjómkerfi sem skortir nálægð
við fólkið. Slíkt skipulag fellur vel að
hugmyndum nútímamannsins um
mikilvægi manngildis, virðingar fyr-
ir einstaklingnum og möguleika hans
á þátttöku í samfélaginu. Auk þess
má leiða að því líkum að hefðir innan
sveitarfélaganna um þjónustu, sam-
anber heimilisþjónustu, þar sem
reynt er að mæta þörfum einstakl-
ingsins í hans nánasta umhverfi geti
verið mun hagkvæmari kostur en
stofnanabundin þjónusta.
Fyrir landsbyggðina hlýtur það
líka að vera brýnt hagsmunamál að
halda í alla sína íbúa, þar með talda
þá sem eru fatlaðir og fjölskyldur
þeirra. Að skapa fötluðum þjónustu
í sinni heimabyggð eykur atvinnu í
byggðarlaginu og dregur auk þess að
sérfræðiþjónustu sem gæti nýst öðr-
um íbúum.
„Ekki okkar börn“
Hér á landi hefur löngum ríkt tor-
tryggni milli ríkis og sveitarfélaga,
sérstaklega þegar rætt er um peninga.
Sveitarstjómarmönnum finnst sem
ríkið standi sig illa í samskiptunum
og dentbi verkefnum á sveitarfélögin
án þess að auka tekjustofna þeirra að
sama skapi. Sveitarfélögin hafa því
ekki verið áfjáð í aukin verkefni.
Margir telja líka ótímabært að tala
um aukna ábyrgð sveitarfélaga á
þjónustu við fatlaða og benda á
smæð margra sveitarfélaga og það
hversu óburðug þau þar af leiðandi
eru fjárhagslega til að taka á sig
kostnaðarsama þjónustu. Með sam-
einingu sveitarfélaga ætti sú hindrun
að vera úr sögunni.
Það er kominn tími til að yfirstíga
304