SunnudagsMogginn - 19.08.2012, Blaðsíða 19

19. ágúst 2012 19
sambandi á veturna. Við fluttum því til
bændanna vörur sjóleiðis,“ segir
Hafsteinn.
Börnin sín þrjú ólu þau upp í Flatey. Þá
hafði íbúum fækkað mikið og enginn
barnaskóli var starfandi. „Það var mikið
mál að fá kennara en það gekk upp að lok-
um,“ segir Lína. Fyrstu tvö árin var kennt
á heimili þeirra hjóna. Þegar mest var voru
átta nemendur í bekknum. „Kennararnir
voru ungar, voða indælar stúlkur sem
voru nýútskrifaðar úr kennaranámi. Þær
létu sig hafa það að vera hér, aumingja
stelpurnar,“ segir Lína. „Ein mætti með
lítinn son sinn sem var ekki nema um
þriggja mánaða þegar hún kom. Ég leit
eftir honum á daginn á meðan hún var að
vinna. Hann var alveg eins og ljós þessi
drengur.“
Hanna Júlía, yngsta dóttir þeirra, og
tvær aðrar stúlkur voru síðustu nemend-
urnir í skólanum í Flatey. Þrátt fyrir að
barnabörnin hafi einnig alist upp í eyjunni
var ekki komið til móts við þau. Því urðu
foreldrarnir að flytjast til meginlandsins
þegar börnin komust á skólaaldur.
Óþekktar furðuverur
Hvalir eru ekki sjaldséðir í Flatey. Fyrir
nokkrum vikum urðu hjónin og barna-
barn þeirra, sölumaðurinn Hilmar, vör
við háhyrningavöðu. Hafsteinn segist hafa
talið sjö hvali en þeir voru aðeins þrjá
metra frá ströndinni. Þeir komu að eyj-
unni við bryggjuna þar sem hugaðir
ferðamenn eiga það til að dýfa sér í sjóinn.
Þar fundu þeir makríl til að gæða sér á.
Þegar selur synti að hlaðborðinu gerðu
hvalirnir sér lítið fyrir og fleygðu flykkinu
í burtu.
Í slíku lífríki hljóta að kvikna sögusagn-
ir. Hafsteinn rifjar upp: „Eitt sinn höfðu
menn trú á því að stökkull, sem er hvala-
tegund, væri að reyna að sökkva bát-
unum. Þessu trúðu margir en það var
aldrei sannað.“ Hann segir að fólk hafi
jafnan haldið sig í fjarlægð ef það þekkti
ekki dýrin. „Amma mín bjó í Svefneyjum.
Eitt kvöldið, í björtu tunglsljósi, horfði
hún og öll fjölskyldan á tvö dýr við sjóinn
sem þau ekki þekktu. Ekkert þeirra þorði
að koma nálægt þeim. Dýrin voru þarna
um nokkurn tíma en svo hurfu þau og
sáust aldrei meir.“ Hafsteinn segir að
ómögulegt sé að vita hvaða dýr hafi verið
þarna á ferð en segir þetta svipað og sögu-
sagnir um sæskjaldbökur. „Það var talið
að þær kæmu ekki hingað til lands þangað
til ein fannst dauð í Húnaflóa fyrir um
fjörutíu árum. Draugasögur benda til að
þær hafi komið og skriðið upp í fjöru.
Sjálfsagt hafa þær gert það eitthvað alla tíð
þó fæstar hafi sést.“
Sæskjaldbökur eru ekki einu furðuver-
urnar því Hafsteinn fann rostungstönn í
eyjunni fyrir sautján árum. „Það var mikill
sjógangur þetta ár. Ég fann þessa einu
tönn sem ég tel víst að sé einhverra þús-
und ára gömul,“ segir Hafsteinn og bendir
á fleiri heimildir máli sínu til stuðnings. „Í
máldaga Skálholtskirkju segir í leigumála
með jörðum að rostungakjötið megi land-
eigandi nýta en hann verði að skila tönn-
unum.“ Bóndinn telur þó ólíklegt að ís-
birnir hafi heimsótt fjörðinn þrátt fyrir að
eyjarnar Hvítabjarnareyjar séu við Stykk-
ishólm.
Lifnar við á sumrin
Á sumrin lifnar þorpið í Flatey við. Húsin í
þorpinu eru að miklu leyti í eigu afkom-
enda eyjaskeggjanna. „Þetta eru orðnar
stórar fjölskyldur sem skipta húsunum á
milli sín,“ segir Hafsteinn.
Á veturna má líkja þorpinu við drauga-
þorp því þá standa húsin auð að mestu
leyti. Fólksfækkunin truflar ekki hjónin
en þau segjast aldrei finna fyrir einmana-
leika. Þau benda á að bættar samgöngur
geri lífið mun auðveldara en Baldur siglir
sex sinnum í viku yfir fjörðinn með við-
komu í eyjunni ef þess er óskað.
Í barnæsku þeirra var ekki sjónvarp, út-
varp né klósett. Hafsteinn hlær við þegar
hann hugsar til baka og segir svo: „Öll
breyting sem orðið hefur á Íslandi frá
landnámi hefur gerst á síðustu níutíu
árum.“
Ljósmyndir/Rán Magnúsdóttir
’
Eitt kvöldið, í
björtu tunglsljósi,
horfði amma mín
og öll fjölskyldan á tvö
dýr við sjóinn sem þau
ekki þekktu. Ekkert
þeirra þorði að koma
nálægt þeim. Dýrin voru
þarna um nokkurn tíma
en svo hurfu þau og
sáust aldrei meir.