SunnudagsMogginn - 16.09.2012, Blaðsíða 4

4 16. september 2012
„Það er mjög nauðsynlegt að það
komi skýrt fram að bóluefnið nær
aðeins til 70% þeirra veira sem
valda leghálskrabbameini. Við er-
um ennþá með veirur sem fólk er
óvarið fyrir þó svo það hafi farið í
bólusetningu. Það tekur líka lang-
an tíma að sjá árangur af bóluefn-
inu. Því þarf krabbameinsskoðun
að vera til staðar í langan tíma.
Bólusetningin leysir því ekki
skoðunina af hólmi, að minnsta
kosti ekki eins og staðan er í
dag,“ segir Þórólfur en að sögn
hans eiga allar konur að fara
reglulega í leghálsskoðun, hvort
sem þær hafa verið bólusettar
eða ekki.
„Maður veit lítið um það hvort
hinir undirstofnar HPV veirunnar
munu leysa undirstofna 16 og 18
af hólmi. Þessar áhyggjur koma
alltaf upp við allar bólusetningar,
hvort eitthvað annað komi í stað-
in. Það hefur þó ekki sýnt sig að
svo sé við aðrar bólusetningar
þannig að það kæmi á óvart ef
svo yrði með þessa bólusetningu.
En maður veit aldrei og því þarf að
fylgjast mjög grannt með þessu,“
segir hann.
Leghálsskoðun nauðsynleg
Þórólfur Guðnason.
Ég held að unglingarhugsi ekki svo að fyrstþau séu bólusett þágeti þau stundað óvar-
ið kynlíf. Það eru til rannsóknir
á þessu, innlendar sem og er-
lendar, sem benda til þess að svo
sé ekki. Umræðan um ábyrgt
kynlíf snýst náttúrlega ekki bara
um þetta heldur líka aðra kyn-
sjúkdóma og annað slíkt, þessi
umræða hefur engu að síður
verið uppi. Varðandi aukaverk-
anir þá hafa rannsóknir og
reynslan af notkun bóluefnanna
annars staðar sýnt að það er al-
veg jafn öruggt og annað bólu-
efni, það eru ekki sérstakar
aukaverkanir sem fylgja því.
Það er til dæmis mikill mis-
skilningur að halda því fram að
þetta bóluefni valdi legháls-
krabbameini. Það er verið að
nota dauðar veirur, ekki einu
sinni lamaðar, og þær eru ekki
skaðlegar fyrir viðkomandi ein-
stakling,“ segir Þórólfur Guðna-
son, yfirlæknir hjá sóttvarn-
arlækni.
„Það er til fjöldinn allur af
þessum HPV-veirum en það eru
tiltölulega fáar sem hafa tengsl
við leghálskrabbamein. Það eru
aðallega þessar tvær tegundir,
númer 16 og 18. Þær eru taldar
vera orsakavaldur í um það bil
70% leghálskrabbameinstilfella.
Stofnar númer 6 og 11 af HPV
veirunni eru aðalorsakir kyn-
færavarta, þeir valda þó ekki
leghálskrabbameini. Það er
reyndar hægt að fá krabbamein í
endaþarmi, á ytri kynfærum og í
koki af völdum HPV en það er
mun sjaldgæfara,“ segir Þór-
ólfur en bóluefnið sem Íslend-
ingar eru að nota á aðeins að
vinna á undirstofnum númer 16
og 18 þó svo það hafi komið í ljós
að það vinni einnig að hluta til á
öðrum stofnum.
„Kynmök er helsta smitleið
þessara veira. Það er því hægt að
segja að leghálskrabbamein sé
afleiðing af kynlífi. Líkurnar á
smiti aukast eftir því sem ból-
félagarnir eru fleiri. Flestar
konur sýkjast þó einhvern tím-
ann á lífsleiðinni því veiran er
mjög algeng. Sem betur fer er
það í fæstum tilfellum sem hún
veldur vandræðum, líkaminn
ræður oftast niðurlögum henn-
ar. Það eru alltaf einhverjar
konur sem fá forstigsbreytingar
í leghálsi og í mörgum tilfellum
ganga þær líka til baka. Síðan
eru enn færri sem enda með
krabbamein. Það er því aðeins í
undantekningartilvikum, miðað
við fjölda sýktra, sem veiran
veldur krabbameini,“ segir
læknirinn.
„Það er ekki alveg komið í ljós
hvort bóluefnið virki eins og
ætlast er til. Þetta er mjög
óvenjulegt bóluefni að því leyt-
inu til að það tekur mörg ár að
sjá árangurinn af bólusetning-
unni. Það getur liðið mjög langt
frá því að kona smitist af veir-
unni og þar til krabbamein komi
í ljós, allt upp í tíu til tuttugu ár.
Það eru hinsvegar til allskonar
rannsóknir á bóluefnunum sem
segja að þau séu mjög virk í því
að koma í veg fyrir þessar for-
stigsbreytingar og þar af leið-
andi krabbamein,“ segir Þór-
ólfur.
„Það var ekki farið af stað í
bólusetningarherferðina fyrr en
í fyrra, nú er verið að bólusetja
markvist. Í september í fyrra
voru allar tólf og þrettán ára
stúlkur bólusettar en hér eftir
munu allar tólf ára stúlkur verða
bólusettar ár hvert,“ segir hann.
Getur fækk-
að tilfellum
um 70%
Segir bólusetningu
við leghálskrabba-
meini vera meinlausa
Bólusetja á allar tólf ára stúlkur á næstunni en að sögn Þórólfs þarf lítið að óttast aukaverkanir.
Vikuspegill
Davíð Már Stefánsson davidmar@mbl.is
„Sumar þjóðir eru farnar að
bólusetja stráka líka en það
hefur ekkert verið rætt hér á
landi. Þó svo stelpa sé búin
að sofa hjá, jafnvel hjá fleirum
en einum, þá getur það borg-
að sig að fara í bólusetningu.
Það eru margar þjóðir sem
hafa bólusett kvenfólk allt
upp í 20-25 ára. Verndin er
samt náttúrulega ekki eins
mikil hjá fólki sem er byrjað
að stunda kynlíf, bóluefnið
virkar ekki ef veiran er til stað-
ar þegar bólusetningin á sér
stað,“ segir Þorvaldur.
Við erum sein í því að byrja á
þessum bólusetningum en þó
á undan sumum. Finnar eru til
að mynda ekki enn byrjaðir að
bólusetja en hyggjast þó gera
það á næstunni, á þessu ári
eða því næsta,“ segir Þórólfur
en þess má geta að sumar
þjóðir hafa áralanga reynslu
af bólusetningunni.
Bólusetning
á efri árum
Tökum á móti hópum,
stórum sem smáum.
Sími 567 2020 · skidaskali.is
Við erum nær
en þú heldur
· Brúðkaup
· Fermingar
· Árshátíðir
· Afmæli
· Ættarmót
· Útskriftir
· Erfidrykkjur
Aðeins 15 mín frá Rauðavatni