Morgunblaðið - Sunnudagur - 30.09.2012, Blaðsíða 28

Soðin ýsa er sjaldnar á
borðum landsmanna en
áður en var þó valinn annar
þjóðlegasti rétturinn.
Morgunblaðið/Valdís Thor
Mörgum sinnum í viku var soðin ýsa á
boðstólum en soðning er þó greinilega
enn ofarlega í huga fólks sem réttur
þegnanna. Þá að sjálfsögðu soðnar
kartöflur, smjör og jafnvel rúgbrauð.
Í könnun á mataræði Íslendinga sem
gerð var á árunum 2010 til 2011 kom að
fram að yngra fólk, á aldrinum 18-30 ára, borðar helmingi
minna af fiski en þeir eldri, 61-80 ára. Könnun var gefin út
hjá Landlæknisembættinu, Matvælastofnun og Rannsókn-
arstofu í næringarfræði.
Aðeins helmingur þátttakenda í þeirri könnun borðaði
ráðlagðan vikuskammt af fiskmeti, sem er um tvær fisk-
máltíðir í viku.
„Soðin ýsa er beintengd æskuminningum, þá reyndar oft-
ast poppuð upp með tómatsósu, og er hún oft á mínum
borðum.“
Hrefna Sigurjónsdóttir, framkvæmdastjóri Heimilis og skóla.
„Soðin ýsa með kartöflum er mjög þjóðlegt.“
Valgerður Guðnadóttir söngkona.
„Soðin ýsa með kartöflum og rúg-
brauð með miklu íslensku smjöri.“
Anna Gunndís Guðmundsdóttir leikkona.
„Þær máltíðir sem eru þjóðarréttir í þeim skilningi að hafa
verið áberandi á borðum landsmanna eru soðin ýsa með
bræddu sméri og soðnum kartöflum hversdags og svo
sunnudagslærið/hryggur um helgar.“
Jakob Bjarnar Grétarsson blaðamaður.
Klassísk soðning
28 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 30. 09. 2012
Matur og drykkir
M
atarvenjur Íslendinga hafa breyst talsvert síðustu árin og ýmislegt sem
var áður á boðstólum daglega aðeins örsjaldan á borðum. Það er því
forvitnilegt að skoða hvort enn sé til einhver réttur sem hefur haldið
velli sem þjóðarréttur í hugum landsmanna. Álitsgjafar eru af öllum
gerðum, konur og karlar úr öllum hornum samfélagsins en hópurinn skilaði svör-
um sem sýndu merkilega samhljóða niðurstöðu. Að nokkurra mati voru skyndibit-
ar til allrar hamingu ekki búnir að skáka matargerð heimavið.
ÁLITSGJAFAR ÚR ÖLLUM ÁTTUM
SUNNUDAGBLAÐ MORGUNBLAÐSINS FÉKK UM FIMMTÍU ÁLITS-
GJAFA TIL AÐ NEFNA TIL SÖGUNNAR ÞÁ MATARRÉTTI SEM ERU
„ÞJÓÐARRÉTTIR“ Í ÞEIRRA HUGA EN YFIRGNÆFANDI MEIRIHLUTI
ÞEIRRA VAR SAMMÁLA UM HVER RÉTTURINN GÆTI VERIÐ.
Júlía Margrét Alexandersdóttir julia@mbl.is
Lambalærið var oftast nefnt til sögunnar
og þá sem hin helga fjölskyldumáltíð
sunnudags. Með rauðkáli, grænum
baunum, brúnni sósu og sultu og þótt
eitthvað sé minna um að það sé borið
fram í hádeginu áttu flestir hlýjar minn-
ingar um lambalærishádegi. „Flestir Íslend-
ingar sem komnir eru yfir miðjan aldur eiga þá minningu af
sunnudagsmorgnum að lambakjötið ilmaði í ofninum og
messan ómaði á Gufunni,“ sagði séra Örn Bárður Jónsson.
Þetta sögðu álitsgjafar meðal annars:
„Minnir á þá góðu gömlu daga áður en Ísland fór til fjand-
ans.“
Jóhann Páll Valdimarsson útgefandi.
„Auðvitað þjóðarrétturinn.
Royal-búðingur á eftir.“
Katrín Jakobsdóttir mennta- og menntamálaráðherra.
„Borið fram á sunnudegi, jafnvel í hádeginu, til skiptis læri og
hryggur. Jafnmikill þjóðarréttur er svo að borða afgangana
upphitaða í sósunni daginn eftir.“
Örn Úlfar Sævarsson, texta- og hugmyndasmiður.
„Þjóðarréttur okkar Íslendinga.“
Geir Jón Þórisson yfirlögregluþjónn.
„Íslenska lambið í eins mörgum útgáfum og hægt er að mat-
reiða það hlýtur að teljast samnefnari um þjóðarrétti þegar
Íslendingar vilja gera sér glaðan dag.“
Margrét Hrafnsdóttir kvikmyndaframleiðandi.
Lambalærishádegi
Þjóðarréttir
Íslendinga