Morgunblaðið - Sunnudagur - 30.09.2012, Blaðsíða 45

30. 09. 2012 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 45
ekkert lægri nú en þau hafa að jafnaði verið. En hitt er
jafnrétt að á þingmenn leggst iðulega nokkur dulinn
kostnaður, og þá er ekki átt við neitt misjafnt, eins og
einhver kynni að halda. Starfið er í eðli sínu óreglulegt
mjög og þingmaður mun sjaldan ná verulegum árangri
á þessum sérkennilega vinnustað nema að hann sé
tilbúinn til að vera á eins konar bakvakt alla tíð.
Berskjaldaðir menn
Þess utan glatar þingmaður nokkrum hluta persónu-
frelsis síns og saklausir fjölskyldumeðlimir hans
einnig. Þegar menn horfa til þessa og launanna sem í
boði eru í einum pakka þykir þeim minna til koma en
ella. Dæmi um skert persónufrelsi er skítkastið sem
duglegur og áberandi þingmaður neyðist hreinlega til
að sætta sig við. Með tilkomu bloggheimsins hefur
þessi þáttur versnað mjög og var þó ekki góður fyrir
og er dapurlegt að sjá hvernig lágkúrulegasti lýður
hefur sig þar í frammi með nagi og níði, ekki síst í at-
hugasemdadálkum nokkurra miðla. Þessi ókræsilegi
hópur hefur ekki neitt sameiginlegt einkenni, en þó
er næstum hafið yfir tilviljun hve margir slíkra kynna
sjálfa sig til sögunnar með yfirlýsingu um að þeir hafi
sjálfir „ríka réttlætiskennd“.
Dómstólar hafa ákveðið, án þess að slíka heimild sé
nokkurs staðar að finna í lögbókinni, að minni kröfur
megi gera til sanninda og velsæmis, beinist atlaga að
æru þeirra sem haslað hafi sér völl í stjórnmálalífi en
í tilviki annarra.
Ríkisreknir stjórnmálamenn
Og nú í upphafi vertíðar prófkjörs og uppstillingar er
minnt á það í fjölmiðlum að frambjóðendur í gömlum
prófkjörum hafi enn ekki skilað upplýsingum um sín
prófkjör til ríkisvaldsins um smávægilegar upphæðir
sem þeim kunni að hafa borist upp í kostnað við próf-
kjör sín. Hafa einstakir fjölmiðlar jafnvel reynt að
siga lögreglunni á sveitarstjórnarmenn af þessu til-
efni. Nú er það svo að eitt af hlutverkum kjörinna
fulltrúa almennings ætti að vera að hafa ríkulegt að-
hald með ríkisvaldinu. Það getur haft yfirþyrmandi
afl og getur misbeitt því eins og dæmin sanna. En hér
hefur öllu verið snúið á haus og ríkisvaldið er nú látið
vera með nefið ofan í koppi hvers þess sem býðst til
að rækja erindi fyrir kjósendur sína, m.a. gagnvart
ríkisvaldinu. Í blaði í gær er sagt frá því að félag í
eigu nafngreinds einstaklings hafi styrkt forseta-
frambjóðanda um 150 þúsund krónur! Ætti það ekki
að vera hluti af lýðræðislegum rétti manna að veita
slíkan stuðning í þeim mæli án þess að ríkisvaldið
blaðri um það opinberlega? Þróunin er því sú að ein-
staklingar telja nú verulega hættu á að þeir fái á sig
óorð leggi þeir nafn sitt við fjárframlög til frambjóð-
anda. Það verður til þess að krafan um að ríkisvæða
stjórnmálaflokka fer ört vaxandi og er sá þáttur kom-
inn langt út fyrir öll heilbrigð mörk. Ríkisreknir
stjórnmálaflokkar eins og þeir íslensku eru að þróast
í að rísa ekki endilega undir því mikið lengur að telj-
ast lýðræðislegt fyrirbæri.
Leyndarskjöl upp á yfirborðið
Löngu áður en fulltrúar almennings voru settir á
slíka bása hjá Stóra bróður, með skömmtunaról um
háls eins og aðrar kýr í fjósi, fór bréfritari í sín
fyrstu prófkjör. Gamlir pappírar um það komu í leit-
irnar á dögunum. Þrír virðulegir sómamenn höfðu
verið settir í fjáröflunarnefnd fyrir framtakið. Þeir
afhentu frambjóðandanum skriflega og undirritaða
greinargerð um starfsemi sína að prófkjöri loknu.
Ákveðið hafði verið að enginn mætti styrkja fram-
bjóðandann um hærri upphæð en 30.000. krónur.
(300 nýkrónur). Höfðu 103 stutt framboðið fjárhags-
lega og voru þeir allir nafngreindir, enda hafði eng-
inn beðist undan því. Furðumargir höfðu verið í há-
markinu eða nærri því. Bréfritara þótti beinlínis
vænt um að sjá þessi nöfn aftur. Enginn þeirra hafði
nokkru sinni á þessum áratugum sem liðnir eru frá
þeim sælu dögum ungdómstíðar minnst á framlag
sitt til baráttu frambjóðandans. Þegar dæmið var
endanlega gert upp kom í ljós að hin myndarlega
söfnun hafði ekki dugað til að mæta öllum áföllnum
útgjöldum. Frambjóðandinn sló lán í viðskiptabanka
sínum fyrir því sem upp á vantaði og það stóð á end-
um að það lán var að fullu greitt í lok kjörtímabils
þess sem í hönd fór.
Er nokkur ástæða til að ætla að undir hrammi
Stóra bróður fari slíkur þáttur stjórnmálalífs betur
fram nú, en var forðum tíð, á meðan menn sáu sjálfir
um að skaða ekki mannorð sitt eða tiltrú?
Morgunblaðið/Kristinn