Morgunblaðið - 09.02.2013, Blaðsíða 28

28 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 9. FEBRÚAR 2013
Hvað á barnið að heita? Þetta er eflaust stór spurning í hugaflestra foreldra enda heilmikil ábyrgð fólgin í nafngiftinni.Það getur verið flókið að velja nafn og útkoman er eins oggefur að skilja afar fjölbreytt. Margir búa til langan lista
hugsanlegra nafna sem síðan er skorinn niður í nokkur fýsileg nöfn til að
velja úr en hjá öðrum virðist þetta einfalt og rétta nafnið bíður bara tilbú-
ið eftir að barnið komi.
Þegar búið er að nefna barnið þá missa foreldrarnir að nokkru leyti
völdin, bæði hvað varðar styttingu nafnsins (eða myndun gælunafns) og
beygingu þess. Foreldrar ungra barna ráða reyndar sennilega heilmiklu
um það hvort nafnið er stytt eða ekki (hvað svo sem síðar verður) en erf-
itt er að ráða við það hvernig fólk beygir nafnið. Sérstaklega á þetta við
um beygingu nafna sem eru oft beygð vitlaust eða hreinlega alls ekki
beygð.
Ég veit ekki hversu mikið
fólk hugsar um þetta al-
mennt en líklega er þetta
mín helsta sérviska í nafna-
vali; mér er nefnilega alls
ekki sama um hvernig fólk
fer með nöfn dætra minna.
Við slíkum áhyggjum eru nokkur ráð. Það er t.d. nokkuð einfalt að
minnka líkur á að nafnið verði stytt með því að hafa það tvíkvætt eins og
flest stuttnefni. Það er reyndar hugsanlegt að tvíkvætt nafn verði ein-
faldað (t.d. Guðrún – Gunna, Hilmar – Himmi o.s.frv.). Beygingin er líka
miserfið og því má reyna að velja beygingu sem flestir nota rétt. Einföld-
ust er veika beygingin en þannig beygjast kvenmannsnöfn sem enda á –a
og karlmannsnöfn sem enda á –i (og einmitt þannig eru langflest stutt-
nefni).
Meðal annars með þetta í huga völdum við hjónin frumburði okkar fal-
legt tvíkvætt nafn sem endar á –a (og beygist þar með veikt). Það er hins
vegar ómögulegt að festa sig alveg í beygingarflokki þegar kemur að
nafnavali og því varð nafn annarrar dóttur okkar aðeins flóknara í beyg-
ingu. Það nafn er hins vegar sem betur fer ekki eitt af þeim sem fólk á
erfitt með að beygja og hefur því ekki valdið henni neinum vandræðum.
Ólíkt því sem búast mætti við urðum við líklega „áhættusæknari“ með
aldrinum, kannski í takt við tíðarandann þar sem yngsta dóttirin fæddist
árið 2007. Því ákváðum við eftir heilmikla umhugsun og nokkrar áhyggj-
ur mínar af hugsanlegu beygingarleysi að gefa henni nafn sem endar á
–ey. Ástæðan fyrir hræðslu minni við þetta annars fallega nafn er sú að
margir virðast vera hræddir við –ju endinguna sem slík nöfn (og kven-
mannsnöfn sem enda á –ý) fá í þolfalli og þágufalli og –jar endingu eign-
arfallsins og eiga það því til að hafa það alveg óbeygt í öllum föllum (og
tala því um Þórey, segja frá Laufey og fara til Signý o.s.frv.). En það er
ekki um annað að ræða en að bíta á jaxlinn og vona það besta eða kannski
skera upp herör gegn þessari óþörfu beygingarhræðslu!
Málið
El
ín
Es
th
er
Hestur.
Og hvað á hann
þá að heita?
Eruð þið búin að velja nafn á hann?
Já.
Og er hefð fyrir því í íslenskri
tungu og tekur það beygingu vel?
Já.
Hvað á barnið að heita?
Tungutak
Aðalheiður
Þorsteinsdóttir
adalheidurt@gmail.com
Nú fer athyglin að beinast að landsfundi Sjálf-stæðisflokksins síðar í þessum mánuði, bæðiþeirri afstöðu sem fundurinn tekur til megin-mála og kjöri þeirrar forystu sem leiðir
flokkinn í kosningabaráttunni í vor.
Hinn 1. desember sl. fjallaði ég um málefni Sjálfstæð-
isflokksins á þessum vettvangi og sagði:
„Hanna Birna Kristjánsdóttir sló margar flugur í einu
höggi, þegar hún tilkynnti að hún mundi ekki bjóða sig
fram til formennsku á landsfundi Sjálfstæðisflokksins í
vetur. Í fyrsta lagi sameinaði hún Sjálfstæðisflokkinn að
baki Bjarna Benediktssyni í aðdraganda kosninga. Ólík-
legt er að nokkur annar frambjóðandi komi fram á sjón-
arsviðið, sem hefði möguleika á að ná kosningu. Í öðru
lagi tryggði hún sér stöðu varaformanns, í stað Ólafar
Nordal, hafi hún á annað borð áhuga á þeirri stöðu. Það
yrði mikil samstaða um hana í þeirri kosningu. Í þriðja
lagi styrkti hún mjög stöðu sína sem hugsanlegs for-
manns Sjálfstæðisflokksins í
framtíðinni. Stuðningsmenn
Bjarna Benediktssonar munu
ekki gleyma þessari yfirlýsingu
hennar og verða líklegri en ella til
að styðja hana í framtíðinni.“
Í morgunkaffi Samtaka eldri
sjálfstæðismanna sl. mið-
vikudagsmorgun vék einn fund-
armanna að stöðu Bjarna, sem
hann taldi veika, og í samtali við annan fundarmann að
fundinum loknum sagði viðmælandi minn, að „þung und-
iralda“ væri innan flokksins vegna pólitískrar stöðu for-
mannsins. Séra Halldór Gunnarsson í Holti hefur talað á
svipaðan veg í greinum hér í Morgunblaðinu. Af þessu
tilefni langar mig til að lýsa minni sýn á þessa stöðu eins
og ég gerði að hluta til á fyrrnefndum fundi. Í þeim efn-
um tek ég mið af hagsmunum Sjálfstæðisflokksins en
ekki einstakra forystumanna hans, hvorki Bjarna,
Hönnu Birnu né annarra í forystusveit flokksins.
Ég leiddi fyrst hugann að Bjarna Benediktssyni sem
hugsanlegum formanni Sjálfstæðisflokksins veturinn og
vorið 2004, þegar harkaleg átök stóðu yfir um frumvarp
þáverandi ríkisstjórnar að fjölmiðlalögum, sem Morgun-
blaðið studdi eindregið á þeim tíma. Bjarni var þá for-
maður allsherjarnefndar Alþingis, sem hafði frumvarpið
til meðferðar og stóð sig frábærlega vel í öllum um-
ræðum um frumvarpið, bæði á Alþingi og utan þings.
Þegar ljóst var veturinn 2009 að nýr formaður yrði
kjörinn á landsfundi Sjálfstæðisflokksins í kjölfar hruns-
ins var Bjarni sá sem mestan stuðning hafði til þess að
taka það erfiða verkefni að sér. Mér er ekki ljóst, hvort
það var honum sérstakt kappsmál. Það er ekki eftirsókn-
arvert fyrir nokkurn mann að taka að sér formennsku í
Sjálfstæðisflokki, þegar horft er til þess sem meira máli
skiptir í lífinu en fánýtur frami. En hann tók að sér for-
mennsku í þessum flokki við erfiðari aðstæður en nokkur
annar maður hefur gert frá stofnun hans 1929. Sam-
félagið var í rúst og Sjálfstæðisflokkurinn sömuleiðis.
Hvernig hefur hann staðið sig í erfiðu starfi á fjórum
árum? Það er augljóst að hann setur sig vel inn í mál og
þekkir vandamálin sem við er að etja frá grunni. Hann
flytur vandaðar og vel undirbúnar ræður eins og m.a.
mátti heyra á opnum fundi í Valhöll fyrir skömmu. Hann
er sterkur talsmaður stefnu Sjálfstæðisflokksins.
Bjarni gerði að mínu mati alvarleg mistök með þeirri
afstöðu sem hann tók til síðasta Icesave-samningsins,
sem þjóðin svo hafnaði. En það hafa margir forverar
hans í formennsku gert mistök og sum alvarleg.
Hann hefur ekki náð fylgi Sjálfstæðisflokksins í skoð-
anakönnunum upp í þær tölur
sem vænta hefði mátt með óvin-
sæla vinstri stjórn við völd en þá
má ekki gleyma því að hrunið er
einstakt í sögu þjóðar okkar og
Sjálfstæðisflokkurinn verður að
axla sína ábyrgð vegna þess sem
áreiðanlega á þátt í niðurstöðum
kannana. Ég hef ekki breytt
þeirri skoðun minni, að flokkurinn
hafi ekki gert upp við hrunið með viðunandi hætti.
Bjarni hefur legið undir ámæli fyrir gerðir sínar á
vettvangi viðskiptalífsins áður en hann tók við for-
mennsku. Hann verður sjálfur að svara fyrir þær alveg
eins og Ólafur Thors varð að gera árið 1936 og næstu ár-
in á eftir í Kveldúlfs-málinu og lesa má um í fyrra bindi
ævisögu Ólafs eftir Matthías Johannessen (bls. 131).
Saga Sjálfstæðisflokksins sýnir að innbyrðis átök um
forystu opna leiðina fyrir andstæðingana til valda. Það
kom skýrt í ljós á árunum 1978-1983. Komi til alvarlegra
átaka á landsfundi nú í febrúar um forystu flokksins er
það nokkuð örugg ávísun á framhald vinstri stjórnar í
landinu í einhverju formi.
Einhver kann að segja: Ekki urðu átökin á landsfundi
1991 til þess. Svarið er: Þá var vinsæll borgarstjóri með
mesta sigur flokksins í borgarstjórnarkosningum að
baki að berjast til valda. Slíku er ekki til að dreifa nú.
Þá segja sumir: Áframhaldandi formennska Bjarna
Benediktssonar mun kosta Sjálfstæðisflokkinn nokkur
prósentustig í fylgi.
Með sama hætti má segja: Uppnám á landsfundi um
forystu getur kostað Sjálfstæðisflokkinn nokkur pró-
sentustig í fylgi.
Þegar horft er á þessa stöðu með hagsmuni Sjálfstæð-
isflokksins í huga fer augljóslega bezt á því að landsfund-
urinn sameinist um Bjarna Benediktsson sem formann,
Hönnu Birnu Kristjánsdóttur sem varaformann og
Kristján Þór Júlíusson (fulltrúa landsbyggðarinnar) sem
2. varaformann.
Gangi sú kosningabarátta ekki upp verða kaflaskil.
Um landsfund og forystu
Sjálfstæðisflokksins
Saga Sjálfstæðisflokksins
sýnir að innbyrðis átök um
forystu opna leiðina fyrir
andstæðingana til valda.
Af innlendum
vettvangi …
Styrmir Gunnarsson
styrmir@styrmir.is
Okkur er sagt, að dauðasynd-irnar verði ekki fyrirgefnar á
efsta degi. Þær eru samkvæmt
kenningu kirkjufeðranna sjö tals-
ins, á latínu superbia, avaratia, lux-
uria, invidia, gula, ira og acedia, en
á íslensku er algengast að kalla þær
í sömu röð dramb, ágirnd, lauslæti,
öfund, græðgi, heift og hirðuleysi.
Hin síðari ár hefur merking
orðanna „ágirnd“ og „græðgi“
blandast nokkuð saman, en áður
fyrr vísaði „græðgi“ einkum til
þess, er menn kunnu sér ekki hóf í
mat eða drykk, voru átvögl eða vín-
svelgir. Ein ástæða til þessarar
merkingarbrenglunar er eflaust, að
enska orðið „greed“ merkir ágirnd,
en „gluttony“ græðgi.
Ágirnd er líka stundum ruglað
saman við sjálfselsku. Kristur sagði
mönnum (Lk 12,15) að varast
ágirnd, og Páll postuli taldi (1Tm 6,
10) fégirndina rót alls ills, eins og
Hallgrímur Pétursson lagði út af í
16. Passíusálmi. Sjálfselskan er
hins vegar hvergi bönnuð. Öðru
nær. Í boðorðum Gamla og Nýja
testamentisins um, að menn skuli
elska náunga sína eins og sjálfa sig,
felst beinlínis, að þeir skuli elska
sjálfa sig. En hvað í sjálfum sér?
Séra Arnljótur Ólafsson, sem gaf
1880 út fyrsta íslenska hag-
fræðiritið, Auðfræði, benti á, að
„mennirnir eru engan veginn mis-
góðir eftir því hve mjög þeir elska
sjálfan sig, heldur eftir hinu hvað
þeir elska hjá sjálfum sér og í sín-
um kjörum“. Sjálfið takmarkast
ekki heldur nauðsynlega við ein-
staklinginn. Móðir, sem ann barni
sínu eins og sjálfri sér, hefur fært
sjálf sitt út.
Munurinn á ágirnd og sjálfselsku
er, að ágirndin beinist ætíð gegn
öðrum, felur í sér ásælni. Sjálfs-
elskan getur hins vegar verið
áreitnislaus. Hvernig geta menn
síðan elskað náunga sína í raun?
Séra Arnljótur svaraði hinu sama
og Adam Smith: með því að keppa á
frjálsum markaði að hámarksgróða,
því að hann er vísbending um, að
þeim hafi tekist betur en öðrum að
fullnægja þörfum náunga sinna.
Þetta hlýtur stuðning af því, hverj-
ar tvær aðrar dauðasyndirnar eru,
öfund og hirðuleysi. Menn eiga ekki
að öfunda þá, sem vegnar vel, og
þeir eiga að leggja sig sjálfa fram
um að leysa verkefni lífsins.
Athugasemdir og leiðréttingar vel þegnar
Hannes H. Gissurarson
hannesgi@hi.is
Fróðleiksmolar úr sögu og samtíð
Ágirnd
og sjálfselska
V/Reykjalund - Mosfellsbæ - Sími 562 8500 - www.mulalundur.is
Múlalundur - fyrir betri framtíð
SÉRPRENTAÐAR MÖPPUR
hannaðar að utan sem innan eftir þínum þörfum
HRINGDU
OG FÁÐU
UPPLÝSINGAR
 562 8500
Fyrir fundi, ráðstefnur,
markaðssetningar
eða kynningar