Morgunblaðið - 09.02.2013, Blaðsíða 46

46 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 9. FEBRÚAR 2013
„Skapandi atvinnugreinar af sjónar-
hóli listamanna“ nefnist málþing
sem Bandalag íslenskra listamanna
(BÍL) stendur fyrir í Iðnó í dag milli
kl. 13.30-15.30. Frummælendur eru
Borghildur Sölvey Sturludóttir arki-
tekt, Bragi Valdimar Skúlason, tón-
listarmaður og textasmiður, Guð-
mundur Oddur Magnússon, hönn-
uður og prófessor, Ósk Vilhjálms-
dóttir, myndlistarmaður og leið-
sögumaður, Sólveig Arnarsdóttir
leikari og Þorvaldur Þorsteinsson,
myndlistarmaður og rithöfundur.
Fyrirlesarar verða kvikmyndaðir og
erindi þeirra sett á vefinn að mál-
þingi loknu, með það að markmiði að
umræðan geti haldið áfram á vef-
miðlum og samskiptasíðum. Mál-
þingið er öllum opið.
Morgunblaðið/G.Rúnar
Málþing Sólveig Arnarsdóttir er
einn fyrirlesara á málþingi í Iðnó.
Skapandi at-
vinnugreinar
Koluppselt var á sinfóníu-tónleikunum í Hörpu áfimmtudaginn og enginspurning hvaða dag-
skrárliður „trekkti“ mest, nefnilega
Carmina Burana Carls Orffs sem er
líklega vinsælasta verk allra tíma
fyrir kór og hljómsveit. Verk er nær
enn í dag að draga jafnvel tregustu
hlustendur að klassískum tónleik-
um. Til marks um það var klappið á
milli þátta í Mozart-sinfóníunni fyrir
hlé, er gaf vísbendingu um fjölda til-
tölulega óghagvanra áheyrenda –
þótt sízt skuli löstuð hispurslaus
ánægja viðtakenda á tímum þegar
allt er kallað list.
Haffnerhljómkviðan nr. 35 í D, er
samin var í hasti 1783 upp úr fyrri
samnefndri serenöðu undir garð-
veizlu velgjörðarmanns þeirra Leo-
polds í Salzburg, minnir stílrænt á
seinni sinfóníur Haydns og stendur
enn nokkru fjarri frumleikablóma
síðustu fjögurra sinfónía Mozarts
nr. 38-41. Hún gerir samt miklar
kröfur til samtaka snerpu, ekki sízt í
strengjum, og þar virtist manni
stundum vanta svolítið upp á í með-
förum Hermanns Bäumers á hrað-
ari þáttum. Í túlkun hans var meðal-
hægur Menúettinn (III) tekinn á
frekar uppsprengdu tempói og fyrir
vikið heldur órólegur og ósamtaka.
Loka-Prestóið slapp þó fyrir horn
þrátt fyrir skiljanlegan skelksvott í
fiðlum. I. og II. þáttur (Allegro og
Andante) komu betur út, en heyrt úr
gólfsæti áttu fiðlur og víólur þó til að
týnast úr heildarsamvægi á veikustu
stöðum. Sem sagt: ágætir sprettir
hér og þar, en misgóður balans.
Sjaldan hefur tónskáld dottið yfir
jafngjöfult innblástursfóður og Carl
Orff (1895-1982) þegar hann ramb-
aði á veraldlega miðaldatexta
klaustursins í Benediktbeuren 1936
eftir flökkustúdenta og afhempaða
presta 12.-13. aldar. Engu minna
kraftaverk er hvað honum tókst að
gera úr kvæðunum, þótt tækist aldr-
ei síðar að gera annað eins. Í þokka-
bót hitti frumuppfærslan 1937 ræki-
lega í mark á uppgangsárum Þriðja
ríkisins. Fjórða kraftaverkið var svo
ekki sízt hvað verkið skyldi endast
vel þrátt fyrir tilurðarumgjörð stað-
ar og stundar – og halda sínu fram á
okkar dag sem óumdeilt meistara-
verk innblásins einfaldleika.
Fyrir sögumeðvitaða vísa lag-
skiptir söngtextarnir bæði til hámið-
alda og 4. áratugar, en umfram allt
til sígildrar mannlegrar reynslu;
ekki sízt frá sjónarhóli yngra fólks
sem upplifir þar beint í æð fallvaltar
hliðar lífsins á latínu og fornþýzku,
þ.á m. soll, seyru og ástarbríma.
Ferskleiki verksins er engu líkur –
en hann útheimtir líka sitt. Fyrst og
fremst eitilsnarpan samtakamátt
sem mæðir hvað mest á kórnum.
Þar virtust sum ofurhröð tempó
stjórnandans (Manda liet!) koma
mönnum í opna skjöldu eftir gliðn-
andi hrynskerpu að dæma, þó að
voldugur massi 130 manna kórs nyti
sín vel í t.a.m. inngangs- og lokakór-
unum um hamingjuhjól örlaga.
Einkum voru karlakórsinnslögin í
slappara lagi, ekki sízt í texta-
framburði.
Hins vegar var unun að ástardísa-
söng Gradualekórsins, og blönduðu
kórkaflarnir komu yfirleitt einnig
vel út. Sem einsöngvari reis Sigrún
fremst meðal jafningja fyrir óað-
finnanlega tjáningu og tækni, og
Hrólfi tókst oft vel upp í fyrirferð-
armesta sólóhlutverkinu þótt sumir
„ad lib“ túlkunarstaðir hans væru
misvel sannfærandi. Einar var hins
vegar frábær í steikta svaninum
(Olim lacus) og víðar. Hljómsveitin
var alla jafna í fínu formi þrátt fyrir
að jafnvægið milli hljóðfæra niður til
gólfsæta væri ekki alltaf hið æski-
legasta; t.d. datt tréblökkin nánast
út á mikilvægu „off-bíti“ sínu í Tem-
pus es iocundum og benti það enn til
að lækka mætti hljómsveitarpallinn
fyrir neðstu hlustendur.
Upp úr öllu stóð þó áhrifarík end-
urupplifun á frábæru verki. Hvað
sem smáatriðum túlkunar líður þá
stendur það ávallt fyrir sínu.
Latneskur miðalda-
seiður beint í æð
Morgunblaðið/Kristinn
Fremst „Sem einsöngvari reis Sigrún fremst meðal jafningja fyrir óaðfinn-
anlega tjáningu og tækni,“ segir m.a. í gagnrýni um söng Diddúar.
Eldborg í Hörpu
Sinfóníutónleikarbbbnn
Mozart: Haffner-sinfónían. Orff: Carm-
ina Burana. Sigrún Hjálmtýsdóttir S,
Einar Clausen T, Hrólfur Sæmundsson
Bar., Kór Áskirkju og Söngsveitin Fíl-
harmónía (kórstj. Magnús Ragnarsson)
ásamt Gradualekór Langholtskirkju
(kórstj. Jón Stefánsson) og Sinfóníu-
hljómsveit Íslands. Stjórnandi: Her-
mann Bäumer. Fimmtudaginn 7. febrúar
kl. 19:30.
RÍKARÐUR Ö.
PÁLSSON
TÓNLIST
Sinfóníuhljómsveit Norðurlands
og efnilegir, langt komnir nem-
endur frá Óperudeild Söngskóla
Sigurðar Demetz og Söngdeild
Tónlistarskólans á Akureyri sam-
eina krafta sína og flytja valda
þætti úr tveimur óperum Vincen-
zos Bellini í menningarhúsinu Hofi
á Akureyri á morgun kl. 16. Um
er að ræða óperurnar La sonnam-
bula og I puritani, sem báðar
fjalla um ungar ástir, allskyns
misskilning og pretti, en allt fer
vel að lokum. Hljómsveitarstjóri
er Guðmundur Óli Gunnarsson,
leikstjóri er Randver Þorláksson,
listræn stjórnun er í höndum
Kristjáns Jóhannssonar tenórs,
Gary De Pasquasio sér um radd-
þjálfun og æfingastjórnun, en um
kórstjórn sér Michael J. Clarke.
Samkvæmt upplýsingum frá SN
hefur hljómsveitargryfjan í Hofi
aldrei áður öll verið notuð. „Hún
er ekki fullkláruð og því er þetta
tilraunaverkefni af hálfu SN en
reynslan af því á eftir að nýtast
hljómsveitinni og öðrum við m.a.
óperu- og ballettsýningar síðar.
Miklar vonir eru bundnar við
gryfjuna enda er verið að nýta að-
stöðu í húsinu til fulls,“ segir í til-
kynningu frá SN. Þar er jafnframt
á það bent að þetta í fyrsta sinn
sem ópera er flutt á landsbyggð-
inni í sérhönnuðu tónlistarhúsi
með sinfóníuhljómsveit í gryfju.
„Þetta er mikill menningarlegur
ávinningur. Nú er hægt að flytja
óperutónlist í sínu rétta umhverfi
sem vissulega birtist í auknum
gæðum, sterkari upplifun áheyr-
anda og í auknu sjálfstrausti
hljómsveitarinnar og annarra
flytjenda. Svona samstarf í full-
búnu tónlistarhúsi gerir okkur
kleift að spreyta okkur á verk-
efnum sem annars hefðu ekki
fundið sér farveg og stuðlar að
aukinni fjölbreytni í tónlistar-
framboði á landsbyggðinni,“ er
haft eftir Guðmundi Óla.
Óður til Bellini
Upplifun Guðmundur Óli Gunnarsson hljómsveitarstjóri stýrir flutningnum
úr gryfjunni á völdum aríum úr tveimur óperum eftir Bellini.
 Hljómsveitargryfjan í Hofi nýtt öll í fyrsta
sinn á óperutónleikum á morgun kl. 16
Ljósmynd/Brynja Harðardóttir
Verið
velkomin
LISTASAFN ÍSLANDS
Listasafn Reykjanesbæjar
LÖG UNGA FÓLKSINS
Davíð Örn Halldórsson, Guðmundur
Thoroddsen, Jóhanna Kr. Sigurðardóttir,
Marta María Jónsdóttir, Ingunn Fjóla
Ingþórsdóttir, Ragnar Jónasson.
26. janúar – 10. mars
Bátasafn Gríms Karlssonar
Byggðasafn Reykjanesbæjar
Opið virka daga 12-17, helgar 13-17.
Aðgangur ókeypis
reykjanesbaer.is/listasafn
Aðdráttarafl
Björk Viggósdóttir
Teikningar
Ingólfur Arnarsson
Jógahugleiðsla
með Helgu Einarsdóttur jógakennara
mánudag 11. febrúar kl. 8:10 – 8:40
Opið 12-17, fim. 12-21, lokað þri.
www.hafnarborg.is sími 585 5790
Aðgangur ókeypis
ÞJÓÐMINJASAFN ÍSLANDS
Fjölbreyttar sýningar á 150 ára afmælisári Þjóðminjasafnsins:
Þjóð verður til – menning og samfélag í 1200 ár
Ljósmyndun á Íslandi 1970-1990 í Myndasal
Nýjar myndir - gömul tækni á Vegg
Góðar gjafir á Torgi
Bak við tjöldin - safn verður til á 3.hæð
Ratleikir, kaffihús og fjölbreytt úrval í safnbúð
Gerist vinir Þjóðminjasafnsins á facebook:
http://www.facebook.com/thjodminjasafn
Þjóðminjasafn Íslands, Suðurgötu 41, s. 530 2200,
www.thjodminjasafn.is, thjodminjasafn@thjodminjasafn.is
Opið alla daga nema mánudaga kl. 11-17
GAMLAR GERSEMAR 9.2. - 5.5. 2013
ERLENDIR ÁHRIFAVALDAR 9.2. - 5.5. 2013
SUNNUDAGSLEIÐSÖGN KL. 14
í fylgd Halldórs Björns Runólfssonar safnstjóra um sýningar safnsins
SAFNBÚÐ - Listaverkabækur, gjafakort og listrænar gjafavörur.
KAFFISTOFA - Heit súpa í hádeginu, úrval kaffidrykkja og heimabakað meðlæti.
Fríkirkjuvegi 7, 101 Reykjavík, sími 515 9600. OPIÐ daglega kl. 11-17, lokað mán.
SAFN ÁSGRÍMS JÓNSSONAR
UMHVERFIS LANDIÐ Á FÁEINUM ÁRATUGUM og FORNMENN
Bergstaðastræti 74, sími 515 9625. Opið þri. til fim. kl. 11-14, sun. kl. 13-16.
www.listasafn.is
LISTASAFN SIGURJÓNS ÓLAFSSONAR
Laugarnestanga 70, sími 553 2906, www.lso.is
NOKKUR LYKILVERK EFTIR SIGURJÓN ÓLAFSSON 8.2. - 14.4. 2013
Opið lau. og sun. kl. 14:00 - 17:00. Kaffistofan er opin á sama tíma.
Söfn • Setur • Sýningar
Ný sýning
Innlit í Glit
(8.2. – 26.5.)
Gísli B.
Fimm áratugir í grafískri hönnun
(25.10. – 3.3.)
Opið alla daga nema mán. kl. 12-17.
Verslunin KRAUM í andddyri
Garðatorg 1, Garðabær
www.honnunarsafn.is