Morgunblaðið - 17.10.2013, Blaðsíða 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 17. OKTÓBER 2013
Stefán Gunnar Sveinsson
sgs@mbl.is
„Ég vil ekki ráðast á náttúruna, ég
vil ráðast á klisjurnar um náttúr-
una,“ sagði þýski myndlistarmað-
urinn Julius von Bismarck í viðtali
við New York Times, þar sem hann
neitaði því að hann hefði unnið spjöll
á náttúru Íslands þegar listamenn á
hans vegum máluðu orð á ýmsar
náttúruminjar hérlendis síðastliðinn
vetur. Segir Bismarck viðbrögð Ís-
lendinga staðfesta að hann hafi haft
rétt fyrir sér um að samfélagið hefði
glatað tengslum sínum við náttúr-
una, og að það væri meiri árás á
náttúruperlur þegar þær yrðu að
ferðamannastöðum.
Málningin reyndist lífseig
Á meðal þess sem Bismarck
hélt fram í viðtalinu var að máln-
ingin sem var notuð hefði verið upp-
leysanleg. Kristinn Már Ársælsson,
upplýsingafulltrúi Umhverfisstofn-
unar, neitar því og segir að það hafi
reynst mjög erfitt að ná málningunni
af. „Það hreinlega tókst ekki á mörg-
um stöðum, og þar þurfti að fara aðr-
ar leiðir til að afmá verksummerkin.
Málningin rann ekki af eða eyddi sér
sjálf,“ segir Kristinn Már. Hann
bætir við að Umhverfisstofnun beri
skylda samkvæmt lögum til að
vernda náttúru landsins og sér-
staklega friðlýst landsvæði. „Og ef
menn ætla sér í einhverjar athafnir
eða breytingar innan friðlýstra
svæða þurfa þeir að leita leyfa fyrir
því.“ Bismarck og aðstoðarmenn
hans hefðu, óháð því hvort málningin
væri uppleysanleg eða ekki, ekki
haft neitt leyfi til þessara verka.
Meiri árás ef náttúruperlur
verða að ferðamannastöðum
Gígur Fjallað var um verk Julius-
ar von Bismarck í New York Times.
 Erfitt að afmá
skemmdirnar
Embætti ríkislögreglustjóra
ætlar að skipa starfshóp í kjöl-
far skýrslunnar, hóp sem hefur
m.a. það hlutverk að vinna enn
frekar að samþættingu kynja-
og jafnréttissjónarmiða í
stefnumótun og ákvörðunum
lögreglunnar. Þá er til athug-
unar að koma á fót fagráði sem
yrði m.a. skipað utanaðkomandi
aðilum.
Það á að taka á málum er
varða einelti og kynferðislega
áreitni. Í skýrslunni kemur fram
að 18% lögreglumanna töldu
sig þolendur eineltis í lögregl-
unni, eða 24% kvenna og 17%
karla. Tæplega 31% kvenna og
4% karla töldu sig þolendur
kynferðislegrar áreitni í lögregl-
unni. Þrátt fyrir þessar tölur
kom árið 2012 aðeins ein til-
kynning um einelti til jafnrétt-
isfulltrúa lögreglunnar og engin
um kynferðislega áreitni, sam-
kvæmt tölfræðiupplýsingum
sem lögregluembættin safna
saman.
Katrín segir að það sé von
þeirra að með fyrirhuguðum að-
gerðum komi þessi mál upp á
yfirborðið svo hægt sé að leysa
vandann en samkvæmt nið-
urstöðum skýrslunnar virðist
vera sem einstaklingarnir séu
að leysa þetta sjálfir.
Efla fræðslu
Þá mun jafnréttisnefnd lögregl-
unnar, með tilliti til þessara nið-
urstaðna, endurskoða jafn-
réttis- og framkvæmdaáætlun
lögreglunnar og skila tillögum
að aðgerðum til ríkislög-
reglustjóra. „Við höfum líka
rætt um að efla fræðslu innan
lögreglunnar og meðal stjórn-
enda hennar. Núna er það hlut-
verk jafnréttisfulltrúa embætt-
anna að sinna fræðslu innan
síns embættis en við sjáum það
í minni embættum að nálægðin
er frekar mikil á milli jafnrétt-
isfulltrúans og samstarfsmanna
þannig að við erum að velta fyr-
ir okkur hvort það sé rétti að-
ilinn til að sinna slíkri fræðslu,“
segir Katrín.
Starfshópur
og fagráð
AÐGERÐIR
för í jafnréttismálum.“
Snorri Magnússon, formaður
Landssambands lögreglumanna,
tekur í svipaðan streng. „Þetta van-
traust gagnvart konum kemur mér
á óvart. Maður hefði haldið að aukin
fræðsla á öllum þessum sviðum
hefði átt að skila sér betur til þeirra
yngri en eldri,“ segir Snorri.
Arnar Guðmundson, skólastjóri
Lögregluskóla ríkisins, segist ekki
hafa haft tilfinningu fyrir því að
karlkyns lögreglumenn beri ekki
virðingu fyrir kvenkyns samstarfs-
félögum sínum. Hann hefur annars
ekki einhlíta skýringu á því hvers
vegna konur sem útskrifast úr skól-
anum skila sér ekki betur inn í lög-
regluna. Það hafi verið markmiðið
síðan 1997, þegar ný lögreglulög
voru sett, að fjölga konum í lögregl-
unni og það hafi verið að gerast
jafnt og þétt síðan þá. 20-30%
þeirra sem komast inn í lögreglu-
skólann ár hvert eru kvenkyns;
stærra hlutfall sækir um en kemst
ekki í gegnum inntökuprófið. Inn-
tökupróf karla og kvenna er eins
fyrir utan tímamörk í hlaupum og
sundi. „Það er klárt mál að það hef-
ur verið tekið tillit til þess í inn-
tökunni að fá konur inn. Þær standa
sig ekki verr en karlar í að fara í
gegnum lögreglunámið, sjónarmið
kvenna fá alveg að njóta sín í þessu
og full þörf á því,“ segir Arnar.
Enginn kvenkyns kennari er í
föstu starfi hjá Lögregluskóla rík-
isins í dag. „Fimm lögreglumennt-
aðir kennarar sinna meginhlutanum
af kennslu í almennu lögreglunámi,
ýmsir aðrir koma að stundakennslu,
bæði karlar og konur. Fram yfir
síðasta vor var kona búin að vera
hér í nokkur ár í föstu starfi en það
er engin akkúrat núna,“ segir Arn-
ar.
Brýnt að fara strax í aðgerðir
Hanna Birna Kristjánsdóttir,
innanríkisráðherra, segir það hafa
verið gott framtak hjá Ríkislög-
reglustjóra að gera þessa rannsókn.
„Niðurstöðurnar sýna að það var
þörf á því og það er brýnt að fara
strax í aðgerðir sem bæta stöðu og
starfsumhverfi kvenna innan lög-
reglunnar,“ segir Hanna Birna og
bætir við að hún muni styðja lög-
regluna í þeim aðgerðum. Hanna
Birna segir að Ríkislögreglustjóri
hafi þegar boðað það að vinna verði
hafin innan embættis hans sem miði
að frekari samþættingu kynja- og
jafnréttissjónarmiða við stefnumót-
un og ákvörðanatöku lögreglunnar.
Þá hafi hann einnig hvatt konur til
þess að sækja um yfirmannsstöður
innan lögreglunnar. „Ég tel að þær
aðgerðir sem að embætti hans og
lögreglan almennt eru að boða séu
til marks um að þeim er mikil al-
vara með að taka á þessari stöðu,“
segir Hanna Birna.
Morgunblaðið/Kristinn
Staða lögreglukvenna Skýrslan var kynnt í Háskóla Íslands í gær og var augljóslega áhugi á niðurstöðum hennar.
Ungar löggur íhaldssamastar
 Helmingur karlkyns lögreglumanna á aldrinum 20 til 29 ára telur karla hæfari en konur til að
starfa í sérsveitinni  Þetta viðhorf til lögreglukvenna gæti útskýrt brotthvarf þeirra frá lögreglunni
Hlutfall karla og kvenna í lögreglunni
2002 til 2013 og hlutfall kvenna af brautskráðum nemendum
grunnnámsdeild Lögregluskóla ríkisins 1996 til 2012
100%
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
1996* 2002 ‘03 ‘04 ‘05 ‘06 ‘07 ‘08 ‘09 ‘10 ‘11 ‘12 ‘13
*Til samanburðar er einnig sýnd hlutföll karla og kvenna í lögreglunni árið 1996.
Hlutfall karla Hlutfall kvenna Hlutfall kvenna af útskrifuðum nemendum LSR
95,7 93,0 91,4 90,4 89,8 89,0 88,8 88,4 88,0 88,4 88,6 88,2 87,4
4,3 7,0 8,6 9,6 10,2 11,0 11,2
11,6 12,0 11,6 11,4 11,8 12,6
26,1 27,0
20,0 19 ,4 20,6
24,4
33,3
17,4
11 ,3
0,0
SVIÐSLJÓS
Ingveldur Geirsdóttir
ingveldur@mbl.is
Hinn 1. febrúar síðastliðinn voru
652 lögreglumenn starfandi á land-
inu, 570 karlar, 87,4% allra lög-
reglumanna, og 82 konur, sem gerir
þær að 12,6% lögreglumanna. Kon-
unum hefur lítið fjölgað síðustu ár
þrátt fyrir að hafa verið 17-33%
brautskráðra nemenda frá Lög-
regluskóla ríkisins frá 1999. Í Sví-
þjóð eru 28% lögreglumanna konur
og 24,8% í Noregi. Brotthvarf
kvenna úr lögreglunni á Íslandi er
verulegt og staða kvenna innan lög-
regluliða landsins áhyggjuefni.
Þetta er meðal þess sem kemur
fram í nýrri skýrslu sem Finnborg
Salome Steinþórsdóttir, MA-nemi í
kynjafræðum við Háskóla Íslands,
vann í samstarfi við embætti ríkis-
lögreglustjóra. Yfirskrift skýrsl-
unnar er: „Vinnumenning og kynja-
tengsl lögreglunnar: Af hverju eru
konur svo fámennar meðal lög-
reglumanna?“
Líta ekki á konur
sem jafningja
Eitt af því sem er skoðað í skýrsl-
unni er hvort viðhorf til kvenna geti
útskýrt brotthvarf þeirra frá lög-
reglunni. Þar kemur í ljós að við-
horfið er heldur neikvætt, karlar
treysta konum síður en körlum til
að sinna öllum verkefnum og þeir
virðast ekki viðurkenna konur sem
jafningja sína. Aðeins tveir af hverj-
um þremur körlum treysta konum
til að starfa við hlið karla í ávana-
og fíkniefnadeild LRH og þá er sér-
sveitin talin vígi karla.
Sláandi er að viðhorf yngstu lög-
reglumannana, á aldrinum 20-29
ára, eru íhaldssömust, sem gefur til
kynna að jafnrétti innan lögregl-
unnar muni ekki aukast sjálfkrafa
með komandi kynslóðum. Tæplega
50% lögreglumanna á aldrinum 20-
29 ára voru mjög sammála þeirri
fullyrðingu að karlar væru hæfari
en konur til að starfa í sérsveit rík-
islögreglustjóra.
Afturför í jafnréttismálum
Katrín Salima Dögg Ólafsdóttir,
jafnréttisfulltrúi lögreglunnar, seg-
ir að þessi íhaldssömu viðhorf
ungra karlmanna hafi komið sér á
óvart. „Aðrar jafnréttisrannsóknir
hafa sýnt þetta líka, sem er vís-
bending um að þetta sé samfélags-
legt vandamál frekar en bundið við
lögregluna. Það er sláandi að þessi
rannsókn skuli styðja þessa aftur-
SÁRAEINFALT
OG UNAÐSLEGA GOTT