Morgunblaðið - 17.10.2013, Blaðsíða 31

UMRÆÐAN 31Bréf til blaðsins
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 17. OKTÓBER 2013
Eftir rétt um eitt ár verður Húsið
á Eyrarbakka 250 ára gamalt. Við
Íslendingar eigum mjög fá hús
sem eru svo
gömul, en Húsið
á Eyrarbakka er
í senn eitt elsta
og merkilegasta
húsið á Íslandi.
Húsið var
byggt árið 1765
og var heimili
faktora og versl-
unarstjóra Eyr-
arbakkaversl-
unarinnar fram á
20. öldina. Eyrarbakki var miðstöð
verslunar og menningar á Suður-
landi. Íbúar Hússins voru þeir sem
mest létu til sín taka í menntun,
menningarlífi og verslun.
Verslunarhús dönsku kaupmann-
anna voru rétt vestan við Húsið og
voru ávallt kölluð Vesturbúð. Þessi
miklu og fallegu hús stóðu þar sem
íslenskir bændur fóru með vörur
sínar og sóttu sér aðföng í rétt um
200 ár. Sú ömurlega ákvörðun var
tekin árið 1950 að verslunarhúsin
yrðu rifin. Við þetta voru Eyr-
bekkingar mjög ósáttir, mótmæltu
og kröfðust þess að húsin yrðu
ekki rifin. Við þessa sorglegu
ákvörðun var staðið og Vest-
urbúðin var tekin niður.
Eyrbekkingar hafa á síðustu ár-
um gert sér æ betur grein fyrir
sinni merku sögu og fallegu hús-
um. Stöðugt fleiri hús eru end-
urbyggð og færð til síns upp-
runalega horfs. Byggingarstíll
gömlu húsanna er einstakur og þó
svo meira beri á fallegum timb-
urhúsum þá er mörg af elstu stein-
steyptu húsum Íslendinga að finna
á Eyrarbakka.
Götumyndin á Eyrarbakka er
einstök og var mjög ánægjulegt að
sjá þegar sveitarfélagið hóf að laga
gangstéttir og lýsingu með þeim
hætti sem hentar vel hinni gömlu
og fallegu götumynd.
Frystihúsið er orðið að menn-
ingarmiðstöðinni Gónhóli. Ungt
fólk stendur reglulega fyrir tón-
leikum heima hjá sér og býður
heim. Laugabúð hefur verið end-
urgerð og félagsheimilið Staður
býður fólk velkomið. Miklagarði
var bjargað og þar er í dag ein-
staklega gott veitingahús, Rauða
húsið. Jónsmessuhátíð og alda-
mótahátíð sameina Eyrbekkinga
og gesti.
Byggðasafn Árnesinga er í Hús-
inu og Assistentahúsinu. Sjóminja-
safnið er með áraskipið Farsæl og
fjölda merkilegra muna sem tengj-
ast sjósókn. Byggðasafnið eflist
stöðugt og fleiri munir bætast við.
Álíka margir ferðamenn sækja
Eyrarbakka heim og fara til Vest-
mannaeyja. Það er fyrst og fremst
að þakka Húsinu og þeirri alúð
sem Eyrbekkingar hafa sjálfir sett
í uppbyggingu á þorpinu sínu.
Það á að sýna stórhug árið 2015
þegar Húsið á Eyrarbakka verður
250 ára gamalt. Því verður mestur
sómi sýndur ef frá því verður
gengið að Vesturbúðin verði end-
urbyggð.
Þetta er verkefni sem á að vera
samstarfsverkefni Íslendinga og
Dana. Segja þarf sögu dönsku ein-
okunarverslunarinnar og sögu Ís-
lendinganna sem áttu ekki val um
annað. Það er hvergi jafn viðeig-
andi og á Eyrarbakka að þessi
saga verði sögð.
Bæjarfulltrúar Árborgar, sveit-
arstjórnarmenn, þingmenn en
fyrst og fremst Eyrbekkingar
þurfa að standa saman að þessari
framkvæmd og vinna henni braut-
argengi.
GUÐMUNDUR ÁRMANN
PÉTURSSON,
ólst upp í Húsinu.
Húsið og Eyrarbakki
Frá Guðmundi Ármanni Péturssyni
Guðmundur Ár-
mann Pétursson
Húsvagnar eru
með klósettum
sem í er sett
skvetta af gerlum
þegar klósettið er
í notkun, sem
brýtur svo niður
saur sem og ann-
að, sem í klósettið
er sett, á undra-
skömmum tíma,
þannig að hægt
er að tæma tankinn í niðurföll eftir
skamma viðveru saursins sem svo
rennur sem kekkjalaus vatns-
flaumur og er líklega hættulaus
náttúrunni? Mín reynsla af hestaskít
er sú að hann var ekki hæfur sem
áburður fyrir plöntur fyrr en hann
var orðinn gamall og hitnað hafði í
honum. Menn með víðtækari yfirsýn
yfir umrætt viðfangsefni mættu
gjarnan koma með sína skoðun um
sama.
Mín skoðun er sú sem sagt að
mögulega sé æskilegt að vera með
settanka við enda skólplagna til nið-
urbrots áður en náttúran tekur við í
stærri bæjarfélögum, eins og t.d.
Selfossi.
JÓHANN BOGI
GUÐMUNDSSON,
vélvirkja- og húsasmíðameistari.
Fráveitumál
Frá Jóhanni Boga Guðmundssyni
Jóhann Bogi
Guðmundsson
Í nýlega birtu fjárlagafrumvarpi
fyrir árið 2014 er lögð áhersla á að
styrkja löggæslu í landinu. Efling
löggæslu er löngu tímabær enda orð-
in veikburða eftir áralangan nið-
urskurð. Embætti Tollstjóra hefur
eftir fremsta megni hagrætt á öllum
sviðum og reynt að lágmarka áhrif
niðurskurðar á sínar lögbundnu
skyldur. Tollverðir fylltust því bjart-
sýni og sáu fram á viðsnúning þegar
fréttir bárust um að hlífa ætti lög-
gæslu við niðurskurði í fjárlögum árs-
ins 2014. Eftir að hafa rýnt í frum-
varpið má lesa út úr því að
niðurskurður til toll-
gæslu verði um 5% á
næsta ári og nið-
urskurður frá hruni þá
orðinn samtals um 25%.
Þetta gæti þýtt að toll-
vörðum heldur áfram
að fækka og tækjabún-
aður ekki endurnýjaður
sem skyldi.
Segja má að almennt
geri fólk sér ekki grein
fyrir hve víðtæk verk-
efni tollvarða eru. Þeg-
ar minnst er á tollgæslu
er algengast að fólk hafi
þá einu ímynd af þeirra
störfum frá Keflavíkurflugvelli og
segi frá sinni upplifun þegar það fer
þar í gegnum rautt eða grænt hlið. Í
stuttu máli má segja að verkefni toll-
varða sé að vernda samfélagið og
tryggja ríkinu tekjur en tollstjóri inn-
heimtir um 70% af
tekjum ríkissjóðs. Þess
utan má nefna að meðal
mikilvægra verkefna
tollvarða er að leita að
fíkniefnum, auk þess að
leita að og hafa eftirlit
með innflutningi á
áfengi, tóbaki, fölsuðum
varningi, vopnum,
vörum sem geta valdið
sýkingarhættu, lyfjum,
sterum og fleira mætti
tína til.
Við búum við það í
dag að skipulagðir
glæpahópar víðsvegar um heim leita
að glufum í eftirlitskerfum löggæslu.
Það hefur því aldrei verið mikilvæg-
ara að tryggja öfluga löggæslu og
landamæraeftirlit. Eftirlit tollgæslu á
landamærum hefur átt þátt í að hald-
ið hefur verið aftur af skipulagðri
glæpastarfsemi og alvarlegum afleið-
ingum hennar fyrir íslenskt samfélag.
Er það raunverulega vilji ráðamanna
að auðvelda aðgengi þessara hópa að
íslensku samfélagi?
Er tollgæsla ekki löggæsla?
Eftir Ársæl
Ársælsson
Ársæll
Ársælsson
» Í stuttu máli má
segja að verkefni
tollvarða sé að vernda
samfélagið og tryggja
ríkinu tekjur en toll-
stjóri innheimtir um
70% af tekjum rík-
issjóðs.
Höfundur er formaður TFÍ (Toll-
varðafélags Íslands).
Stöðugildi hjá Tollvarðafélagi Íslands
125
123
121
119
117
115
113
111
109
107
2007 2008 2009 2010 2011 2012
Upplýsingar teknar af vef fjármálaráðuneytis
Ekki þarf að skoða
meira en eins dags
mælingu á umferð-
arþunga í Reykjavík til
þess að sannfærast um
að skipulag samgangna
í borginni sé ekki skil-
virkt. Í upphafi vinnu-
dags streymir umferð-
arþunginn inn í
atvinnumiðju borg-
arinnar, miðbæinn, og
aftur þaðan út þegar
líða tekur á síðdegið. Að borgarbúar
þurfi að sitja í umferðarteppu dag
eftir dag er ekki bara tímaþjófnaður,
sem hefur verulegan kostnað í för
með sér, heldur valda umferðartafir
aukinni mengun vegna þess að bíll
sem fer bara fetið í umferðarteppu
eyðir meira eldsneyti en ef um hefð-
bundinn akstur væri að ræða. Slík
sóun á eldsneyti er engum til góðs.
Mikilvægustu framkvæmdirnar
sem hægt er að fara út í til þess að
auka skilvirkni umferðar í Reykjavík
er Sundabrautin og fjölgun mis-
lægra gatnamóta, koma þá gatnamót
Kringlumýrarbrautar
og Miklubrautar fyrst
upp í hugann. Til að
flýta fyrir Sundabraut-
inni mætti vel skoða
hvort einhverjar út-
færslur af einka-
framkvæmd væru
hentugt fyrirkomulag.
Skiljanlega súpa
menn hveljur þegar
þeir lesa um það fjár-
magn sem þarf til að
reisa Sundabrautina og
fjölga mislægum
gatnamótum. Þó ber að
halda því til haga að í öllum þeim
ríkjum sem byggja á skilvirkum
samgöngum hafa menn séð aukna
hagkvæmni í slíkum fjárfestingum,
ekki bara í aukinni hagræðingu held-
ur einnig í sparnaði óbeins kostn-
aðar, s.s. vegna tjóns á ein-
staklingum og eignum enda munu
skilvirkar samgöngur fækka óþarfa
umferðarslysum eins og rannsóknir
hafa sýnt fram á. Ofangreind atriði
eru mikilvæg, bæði vegna öryggis
borgaranna sem og efnahagslega.
Samhliða þessum atriðum þarf að
leggja aukna áherslu á atvinnu-
uppbyggingu í austurhluta borg-
arinnar. Með því má minnka þá um-
ferð sem streymir í átt að mið-
bænum og stuðlar að fjölbreyttu lífi
borgarbúa. Vel væri hægt að sjá fyr-
ir sér blómlegt líf í austurhlutanum
með aukinni verslun og fleiri kaffi-
húsum með breyttum áherslum í
byggingarstíl öllum til hagsbóta.
Þá mætti skoða þá hugmynd að
hvetja til aukinnar verslunar og
þjónustu á ákveðnum svæðum með
markvissum aðgerðum, t.d. með
svæðisbundinni lækkun á fast-
eignagjöldum og öðrum opinberum
gjöldum á þá sem taka slaginn.
Eftir Viðar
Guðjohnsen »Mikilvægustu fram-
kvæmdirnar sem
hægt er að fara út í til
þess að auka skilvirkni
umferðar í Reykjavík er
Sundabrautin og fjölgun
mislægra gatnamóta.
Viðar
Guðjohnsen
Höfundur er lyfjafræðingur og fram-
bjóðandi í prófkjöri Sjálfstæðisflokks-
ins í Reykjavík.
Skilvirkari samgöngur
Gylfaflöt 16-18 •112 Reykjavik • Sími 553 5200 • solo.is
Hægt að velja um lit og áferð að
eigin vali
Verð frá kr. 24.300Íslensk hönnun og framleiðsla
önnun frá 1960
E-6
Klass
0
ísk h