Morgunblaðið - Sunnudagur - 27.04.2014, Blaðsíða 6

6 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 27.4. 2014
Vaxandi verðbólga, minnkandi hagvöxtur og fjármagns-
flóttinn það sem af er árinu nemur um 70 milljörðum
dollara. Tölurnar eru ískyggilegar. 140 milljón manna
þjóð býr í þessu risastóra landi en landsframleiðsla
Rússa er samt ekki meiri en á Ítalíu þar sem búa um 60
milljónir. Gengi rúblunnar hefur fallið hratt,
seðlabankinn í Moskvu reyndi í gær að
verja gengið, hækkaði vexti úr 7 í 7,5%.
En sama dag gaf matsfyrirtækið Stand-
ard&Poor’s Rússlandi einkunnina BBB-
sem er einu stigi yfir ruslflokki.
F
yrir hundrað árum hik-
uðu leiðtogar bæði
stórra og lítilla ríkja
ekki við að virkja tryllt
þjóðernisofstæki til að
fylkja þjóðinni að baki sér á ör-
lagastundu. En nú hefur Vladímír
Pútín Rússlandsforseti vakið upp
gamla drauginn og segir að Rúss-
landi beri skylda til að verja allt
rússneskumælandi fólk ef það sæti
ofsóknum eða misrétti. Hvar sem
það býr.
Er nóg að hundrað manna hópur
rússneskumælandi manna í grann-
ríki segist vera ofsóttur, á Rúss-
land þá rétt á að gera innrás til að
koma á „lögum og reglu“? Sé það
svo þurfa mörg ríki að gæta sín.
Rússneskumælandi minnihluta-
hópar eru margir, bæði í austan-
verðri Evrópu og nokkrum Mið-
Asíulöndum.
Þegar sterkir leiðtogar, eins og
Pútín vill gjarna að þjóðin álíti
hann vera, hefja fífldjarft ferðalag
á baki þjóðrembutígursins og nota
stór orð er oft erfitt að stíga af
baki. Ef hann neyðist til að hopa,
jafnvel múlbinda villidýrið, er
hetjuímyndin orðin að engu. Aft-
urkastið gæti orðið afdrifaríkt,
reiðin gæti beinst að honum sjálf-
um og tígurinn gert uppreisn,
heimtað annan og hraustari knapa.
Svonefnt alþjóðakerfi síðustu
áratuga hefur byggst að miklu
leyti, a.m.k. í Evrópu, á því að eitt
ríki leggi ekki undir sig landsvæði
í öðru með hervaldi. Fyrst í stað
neitaði Pútín að viðurkenna að
rússneskir hermenn hefðu verið
notaðir til að taka öll völd á Krím,
seinna gekkst hann við því. Og
ljóst er af frásögnum margra heim-
ildarmanna að atkvæðagreiðslan á
Krím, fyrst á þingi og síðan þjóð-
aratkvæðagreiðsla, fór ekki fram í
samræmi við neinar lýðræðis-
reglur. Um var að ræða blekkinga-
leik þótt vafalaust hafi meirihluti
rússneskumælandi íbúa á svæðinu
viljað fara „aftur heim“.
Nú róa Rússar leynt og ljóst
undir átökum í austurhluta Úkra-
ínu þar sem hluti rússneskumæl-
andi fólks vill annaðhvort mikil
tengsl við Rússland eða jafnvel að
svæðið verði innlimað. Rússar hafa
tugþúsundir hermanna rétt handan
við landmærin, varla dregur það úr
sigurvissu aðskilnaðarsinna. Her-
æfingabröltið eykur enn ótta ann-
arra Úkraínumanna, þ. á m. ráða-
manna í Kænugarði, um að beðið
sé eftir heppilegu tækifæri til að
gera innrás.
Og síðan eru rússneskir fjöl-
miðlar notaðir til að heilaþvo al-
menning með hræðslu- og hat-
ursáróðri um hræðilega glæpi
úkraínskra fasista gegn saklausum
borgurum sem eiga sér rússnesku
að móðurmáli. Skoðanakannanir,
sem reyndar eru mjög ótraust-
ar, benda samt til þess að
fáir rússneskumælandi
Úkraínumenn taki undir
hatursáróðurinn frá
Moskvu.
Munu þeir „kjósa rétt?“
En friðsamir borgarar reyna yf-
irleitt að láta lítið fyrir sér fara í
andrúmslofti eins og nú ríkir á
svæðinu. Pútín treystir hins vegar
ekki að þeir muni „kjósa rétt“. Nú
þegar hafa Rússar gefið sterklega í
skyn að þeir muni ekki taka neitt
mark á niðurstöðum forseta- og
þingkosninga sem eiga að fara
fram 25. maí.
Vafalaust var Pútín brugðið þeg-
ar Viktor Janúkóvítsj var steypt af
stóli í Kænugarði. Draumur Pútíns
um að Úkraína yrði smám saman
aftur rússneskt áhrifasvæði virtist
á enda. En ef hann dregur ekki í
land núna getur farið svo að Vest-
urlönd leggi sig fram um að
minnka viðskiptatengslin við þetta
ótrausta einræðisríki. Nú þegar
hafa erlendar fjárfestingar í Rúss-
landi snarminnkað. Menn treysta
ekki dómskerfinu sem oftast fer að
fyrirmælum ráðamanna.
Fyrsta áratug Pútíns við stjórn-
völinn gekk honum flest í haginn.
Hagvöxtur var mikill og stöðugur,
olíuverð var hátt. En á síðari árum
hefur borið á öflugu andófi gegn
forsetanum vegna spillingar og ein-
ræðistilburða. Og efnahagurinn
hefur staðnað, sáralítið er um ný-
sköpun, neytendur hunsa innlenda
framleiðslu sem oft er léleg og dýr.
Verðbólga er vaxandi og fátt um
jákvæð teikn, verðfall hefur orðið á
verðbréfamörkuðum í Moskvu.
Ungir Rússar yfirgefa landið í
stríðum straumum, sjá ekki neina
framtíðarmöguleika. Í tíð Pútíns
hafa innviðir verið látnir reka á
reiðanum, en um leið var varið 50
milljörðum dollara í Ólympíu-
leikana í Sotsjí. Nú þarf Moskvu-
stjórnin auk þess að verja miklu fé
til að aðstoða íbúa Krímskaga.
Brestirnir í efnahagnum voru
þegar komnir í ljós í fyrra, það við-
urkenndu ráðherrar opinberlega og
lýstu áhyggjum sínum. Herská ut-
anríkisstefna Pútíns hefur tíma-
bundið aukið mjög vinsældir hans
heima fyrir. En hún gæti að hluta
verið merki um örvæntingu manna
sem horfa fram á efnahagshrun og
þurfa að beina athyglinni að ein-
hverju öðru.
Á baki þjóð-
rembudýrinu
PÚTÍN RÚSSLANDSFORSETI NÝTUR NÚ VINSÆLDA
Í HEIMALANDINU VEGNA HERSKÁRRAR UTANRÍKISSTEFNU
SINNAR. EN EF TIL VILL ER ÆVINTÝRAMENNSKA HANS
ÖRVÆNTINGARLEIÐ TIL AÐ BEINA ATHYGLINNI
FRÁ VAXANDI EFNAHAGSVANDA LANDSINS.
Vladímír
Pútín
SJÚKUR EFNAHAGUR
Kósakkar með hefðbundinn kross rússnesku Rétttrúnaðarkirkjunnar við útför
aðskilnaðarsinna sem féllu í Slavjansk í austurhluta Úkraínu. Í áróðri stjórn-
valda í Moskvu er ákaft höfðað til gamalla hefða, þ. á m. trúarhefða Rússa.
AFP
* Þetta er eins konar gjald sem við greiðum fyrir aðhalda úti sjálfstæðri utanríkisstefnu.Aleksei Kúdrín, fyrrverandi fjármálaráðherra Rússlands.AlþjóðamálKRISTJÁN JÓNSSON
kjon@mbl.is
HEIMURINN
BRASIL
RIO DE J
á föstudag ö
fátækrahve
lögreglan t
til að sundra manns
sakar lögreglumenn u
þekktan og vinsælan d
Pereir. Hann hafi ver
átökum lögreglu o
S
ráðherra Ísraels, B
a verði enda á sa
ging Hamas. Palestí
miðge
r
K
MOSKV
að vatnsskortur sésegja
mskaga en stjórnvöld í Úkraínuá Krí
dregið úr flæðinu um leiðslurhafa
meginlandinu til skagans eftir aðfrá
ssar lögðu hann undir sig. FRú
ð uppskerubrestur geti orðia inkum
örf á vatni fyrir greiper þ og sojabaunir.
BANDARÍKI
SAN JOSE di, faðir 16 ára drengs sem faldiYusuf AbAbdil
o g alla leið til Hawai segir astu og komhjólaskál farþegaþ
astður í skólanum og viljað kðbdi, hafi verisonurinn,Yahya A
raftaverk þykir aðYahylskðan er fjö yaaftur til Sómalíu en
hans að Allah hafi bjargað honumf og segir faðirskyldi lifa ferðina a