Morgunblaðið - 16.05.2014, Blaðsíða 48

BAKSVIÐ
Helgi Vífill Júlíusson
helgivifill@mbl.is
Ávöxtun af því að leigja út minni
íbúðir miðsvæðis í Reykjavík er
álíka mikil og af óverðtryggðum
ríkisbréfum, þrátt fyrir umtals-
verðar hækkanir á leiguverði að
undanförnu. Þetta má sjá í skýrslu
Reykjavík Economics um íbúða-
markaðinn sem Magnús Árni
Skúlason hagfræðingur kynnti á
fundi Íslandsbanka á miðvikudag.
Um 7% ávöxtun
Algengt leiguverð á fermetra á
minni íbúðum miðsvæðis í Reykja-
vík er nærri því 2.000-2.500 krónur.
Verg ávöxtun slíkrar íbúðar væri
tæp 7-7,5% á ári ef miðað er við að
meðalfermetraverð í miðborg
Reykjavíkur hafi verið 336 þúsund
krónur. En þá á eftir að taka tillit
til viðhalds, fasteignagjalda (0,2%),
lóðaleigu (0,2%), sorphirðugjalda,
trygginga og fleira. Til samanburð-
ar má nefna að ávöxtun óverð-
tryggðra ríkisbréfa RIBK22 1026
var um 6,6% um miðjan apríl 2014,
segir í skýrslunni.
Leiguverð hækkaði um 9,8% að
nafnvirði á árinu 2013, en árið áður
hafði það hækkað um 6,4%, sam-
kvæmt verðvísitölu Þjóðskrár Ís-
lands. Hækkunin er meiri en nafn-
hækkun húsnæðisverðs sem
hækkaði um 6,8% á síðasta ári.
Alþjóðlegur
samanburður
Íbúðamarkaðir um allan heim
hafa ekki farið varhluta af efna-
hagserfiðleikunum undanfarin ár,
segir í skýrslunni. Eftir langvar-
andi kreppu hafi íslenski íbúða-
markaðurinn loksins náð jafnvægi
eftir mikla niðursveiflu. „Það er
áhugavert að sjá að bandaríski hús-
næðismarkaðurinn virðist vera að
ná sér og hefur svipaða leitni og
hinn íslenski markaður. Sömu sögu
er að segja um Danmörku,“ segir í
skýrslunni.
Raunhúsnæðisverð lækkaði
verulega í jaðarríkjum Evrópusam-
bandsins, þ.e.a.s. Írlandi, Grikk-
landi og á Spáni, líkt og sjá má á
meðfylgjandi mynd. Verðfallið
virðist vera afstaðið á Írlandi en
hin ríkin halda áfram að falla. „Að-
gerðir stjórnvalda á Íslandi og í
Bandaríkjunum í húsnæðismálum
virðast hafa slegið gólfi undir frek-
ara verðfall á íbúðamörkuðum en
til aðgerða hér á landi má nefna
110% leiðina, dóma um gengis-
bundin lán o.fl. Frekari skuldaleið-
réttingar hér á landi eiga eftir
styrkja markaðinn enn frekar,“
segir Reykjavík Economics.
Meginniðurstöður skýrslunnar
voru að íslenski íbúðamarkaðurinn
hafi loksins náð jafnvægi eftir
mikla niðursveiflu sem langvarandi
kreppa olli. Íbúðamarkaðurinn hafi
náð sér að fullu og nýbyggingar
séu byrjaðar að seljast á ný. Bygg-
ingariðnaðurinn hafi sömuleiðis
rétt úr kútnum og að nú megi sjá
fram á eðlilega nýsmíði íbúða.
Megináhættan liggi í fjármagns-
höftunum því ef þeim verði lyft sé
líklegt að gengi krónunnar falli
með tilheyrandi verðbólguskoti.
Einnig vekur mikil verðhækkun
íbúðarhúsnæðis áhyggjur en lík-
lega má rekja hana til aukinnar eft-
irspurnar eftir löngum verðtryggð-
um lánum.
Ávöxtun leigu svipuð og af ríkisbréfi
 Ávöxtun leigusala á minni íbúðum miðsvæðis í Reykjavík er álíka mikil og af óverðtryggðum ríkis-
bréfum  Leiguverð hækkaði um 9,8% að nafnvirði í fyrra  Íbúðamarkaðurinn hefur náð sér að fullu
Íbúðaverð féll víða í kjölfar kreppu
Bandaríkin Ísland Írland Grikkland Danmörk Spánn
Heimild: Reykjavik Economics, OECD.
Ra
un
ve
rð
sv
ís
ita
la
2005
1
2008
1
2011
1
2006
1
2009
1
2012
1
2007
1
2010
1
2013
1
160
150
140
130
120
110
100
90
80
70
60
Þróun íbúða- og leiguverðs á höfuðborgarsvæðinu
Heimild: Reykjavik Economics, Þjóðskrá Ísland
Vísitala leiguverðs á
höfuðborgarsvæðinu
Vísitala íbúðaverðs á
höfuðborgarsvæðinu
Hlutfall leigu/
íbúðaverðs
135
130
125
120
115
110
105
100
95
2011 2011 2012 2012 2013 2013 2014
● Matsfyrirtækið Reitun hefur hækkað
lánshæfi Arion banka í i.A3 með stöð-
ugum horfum, en lánshæfiseinkunnin
var áður i.BBB1 með jákvæðum horfum.
Lánshæfismat sértryggðra skuldabréfa
bankans er áfram i.AA2 með stöðugum
horfum.
Matið byggist á háu eiginfjárhlutfalli
bankans, háu lausafjárhlutfalli og
sterkri markaðsstöðu ásamt líklegum
utanaðkomandi stuðningi Seðlabank-
ans ef til þess kæmi.
Í greiningu Reitunar kemur fram að
úrvinnsla vandræðalána hafi gengið
samkvæmt áætlun og gæði lánasafns-
ins hafi aukist. Auk þess hefur hlutfall
íbúðalána í lánasafni vaxið og veðstaða
batnað samhliða hækkandi fast-
eignaverði.
Reitun telur horfur á því að lánshæfi
bankans gæti batnað enn frekar með
auknum gæðum útlánasafnsins, minni
samþjöppun og auknum stöðugleika í
rekstri og umhverfi.
Lánshæfi Arion banki fær hærri einkunn.
Reitun hækkar lánshæf-
iseinkunn Arion banka
48 FRÉTTIRViðskipti | Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 16. MAÍ 2014
Áþreifanleg vellíðan EDDA
HEILDVERSLUN
Stofnsett 1932
Höfðabakka 9, 110 Reykjavík • Sími: 525 8210
eddaehf@eddaehf.is • www.eddaehf.is
82
ÁRA
EDDA Heildverslun
Draumur um góða nótt
Heildverslun með lín fyrir:
• hótelið
• gistiheimilið
• bændagistinguna
• veitingasalinn
• heilsulindina
• hjúkrunarheimilið
• þvottahúsið
• sérverslunina
Gæði og glæsileiki
Heildverslunin Edda hefur um áratuga
skeið sérhæft sig sem innflytjandi á líni.
Mörg af stærstu hótelum landsins jafnt
sem minni nota allt lín frá okkur.
Bjóðum einnig upp á lífrænt lín.
● Í lok árs 2013 voru konur 25,1%
stjórnarmanna fyrirtækja sem greiða
laun og skráð eru í hlutafélagaskrá,
samkvæmt upplýsingum frá Hagstof-
unni. Hlutfall kvenna í stjórnum fyr-
irtækja var til samanburðar 21,9% ár-
ið 1999 og 22,9% árið 2008. Konum
hefur einkum fjölgað í stjórnum
stærri fyrirtækja undanfarin ár, en ár-
ið 2013 voru konur ríflega 30%
stjórnarmanna í fyrirtækjum með 50
starfsmenn eða fleiri. Til sam-
anburðar var hlutfallið 15% árið
2008. Skýringu á þessum miklu
breytingum má rekja til nýrra laga um
kynjahlutfall í stjórnum fyrirtækja.
Konur fjórðungur
stjórnarmanna
STUTTAR FRÉTTIR
 


   
  
   
  

 




 
  


!"#
#!$"
!
$#"
#%%%

$"
 "%
&'()* (+(

 
 
,-&.&+/0 -'+(1(23& 45+(2/5
#$$

!%
#!%#

$"
# %
!
$
 "
!"

!
#!%
!"$
$
#%
!$
$"$
 ""
#!%!#
Skannaðu kóð-
ann til að sjá
gengið eins og
það er núna á
Seðlabanki og Fjármálaeftirlitið
geta beitt sér til að draga úr hækk-
un á íbúðaverði. En íbúðaverð á höf-
uðborgarsvæðinu hefur hækkað
mikið eða um 8,7% að raungildi á
tólf mánaða tímabili á milli mars-
mánaða. Fram kemur í skýrslu
Reykjavík Economics að það sé
skylda stjórnvalda að fylgjast vel
með íbúðamarkaðinum og bregðast
við ef bóluáhrifa verður vart.
„Hefðbundin stýritæki seðla-
banka til að draga úr eftirspurn er
annað hvort að hækka stýrivexti
eða að hafa áhrif á peningamagn í
umferð með því að selja skuldabréf
á markaði,“ segir í skýrslu Reykja-
vík Economics um fasteignamark-
aðinn.
Seðlabankinn hafi kynnt svoköll-
uð þjóðhagsvarúðartæki í nýjustu
skýrslu sinni um fjármálastöðug-
leika og ræðir þar t.d. um að setja
sveifluháð eiginfjárframlag til íbúð-
arkaupa. „Hér á bankinn líklega við
að hann eða Fjármálaeftirlitið
(FME) gæti sett reglur um há-
markslánsfjárhlutfall til íbúðar-
kaupa.
Ef við gerum ráð fyrir að sú for-
senda standist, að útlánavöxtur
verðtryggðra lána hækki nafnverð
íbúða úr hófi fram, gæti Seðlabank-
inn brugðist við því að setja hámark
á lánshlutfall á verðtryggð lán.
Taka má til dæmis að bankinn
myndi einungis leyfa 70% eða
lægra lánsfjárhlutfall þegar verð-
tryggt lán á í hlut en lántakand-
anum væri hins vegar frjálst að fjár-
magna hluta með óverðtryggðu
láni, þ.e.a.s. að 80% lánsfjárhlut-
falli. Með því móti yrði greiðslu-
byrði þyngri og því ólíklegra að
íbúðarkaupendur freistuðust til að
kaupa sér dýrari eign en þeir hefðu
efni á til langs tíma,“ segir í skýrslu
Reykjavík Economics.
Geta haft áhrif á íbúðaverð
SÍ OG FME GETA BEITT SÉR TIL AÐ DRAGA ÚR EFTIRSPURN
Þótt að verð íbúða miðsvæðis í Reykjavík sé mun lægra en í stórborgum
Evrópu þá ber að hafa í huga að vextir eru mun lægri í Evrópu en á Íslandi.
„Til að bera saman verð milli heimshluta þarf að bera saman greiðslu-
byrði en hún getur verið mjög svipuð þó að íbúð í Reykjavík sé mun ódýr-
ari en t.d. í París en vextir á óverðtryggðum frönskum íbúðarlánum eru
um helmingur af íslenskum vöxtum,“ segir í skýrslu Reykjavík Economics.
Lægri vaxtakostnaður erlendis
GREIÐSLUBYRÐI GETUR VERIÐ SVIPUÐ AF DÝRARI EIGN