Morgunblaðið - 16.05.2014, Side 86

86 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 16. MAÍ 2014
einstakt
eitthvað alveg
STOFNAÐ1987
| S k i p h o l t 5 0 S í m i 5 8 1 4 0 2 0 | w w w . g a l l e r i l i s t . i s
VA
XTALAUS
M
ál
ve
rk
:
A
u
ð
u
r
Ó
la
fs
d
ó
tt
ir
Ú r v a l e i n s t a k r a m á l v e r k a o g l i s t m u n a e f t i r í s l e n s k a l i s t a m e n n
Hillur, skápar, kommóðurog aðrar hirslur hafabreyst í húsablokkir ámyndlistarsýningu í
Hverfisgalleríi við Hverfisgötu. Á
gólfi gallerísins standa þau eins og
þyrping voldugra „bygginga“ með
reglulegum gluggaröðum. Eða hafa
byggingarnar í nágrenninu skroppið
saman og komið sér fyrir í galleríinu?
Sýningargesturinn getur þá sett sig í
spor Gúllívers í Putalandi og skimað
inn um glugga „húsanna“ eftir smá-
fólkinu innandyra. Þar er þó hvorki
fólk né innanstokksmuni að sjá. Á
hinn bóginn eru húsin sjálf húsgögn,
eins og áður segir, og áhorfandinn
freistast því í hugskoti sínu til að sjá
sjálfan sig þar sem hann er staddur í
rúmgóðu herbergi (galleríinu) í nokk-
uð stórri blokk. Efniviður þessara
sérkennilegu „húsa“ er húsgögn sem
hæfa stærð gallerígesta; eitt þeirra
gæti upprunalega hafa verið skrif-
borð úr næsta húsi, annað klæða-
skápur, hið þriðja bókahilla o.s.frv.
Núna eru þau hins vegar skúlptúrar
á sýningu Guðjóns Ketilssonar sem
ber yfirskriftina „Ný verk“.
Þau eru verk og ný í þeim skilningi
að Guðjón hefur nostrað heilmikið við
húsgögnin sem orðið hafa á vegi hans
og breytt þeim. Þetta eru fremur
þunglamaleg, „gamaldags“ viðarhús-
gögn, vönduð smíðaverk sem Guðjón
hefur gefið sér tíma til að slípa, skera
út „glugga“, fjarlægja höldur og
skraut eða bæta við krossviðarplötu,
stafla einu húsgagni ofan á annað til
að framkalla ásýnd húsablokka. An-
tíkhúsgögnin virðast þannig svipt
sérkennum sínum, þau eru afmynduð
og þau þvinguð í staðlað form – ef til
vill sem ádeila á byggingarfram-
kvæmdir í borginni þar sem saga og
sérkenni er fótum troðin af græðg-
islegum nýbyggingum sem reist eru
án tillits til umhverfisins. Dæmin eru
mýmörg. Byggingar Guðjóns eru þó
á hinn bóginn einmitt sérkennilegar
og gæddar annarlegri og ankanna-
legri fegurð forms og áferðar. Þær
kveikja hughrif innileika og snert-
ingar sem tengist innviðum; við-
aráferð, innri rýmum og inn-
anstokksmunum: sem „gögn“
varðveita húsgögn sögur, minningar
og hugmyndir sem tengjast gildi
þeirra og gagnsemi. Hvort sem litið
er á verkin sem hús eða húsgögn þá
skírskota þau til þeirrar hlutlægu
umgjarðar sem maðurinn skapar sér,
umgjarðar sem jafnframt mótar til-
veruna í líkamlegum sem huglægum
skilningi. Leikur með stærðarhlutföll
milli sýningargestsins og „húsanna“
gerir hann jafnframt meðvitaðri en
ella um líkama sinn og tengsl sín við
hina ytri umgjörð. Herbergi
húsanna, nú eða hólf og skúffur hús-
gagnanna, gætu allt eins verið hans
innri hirslur eða rými er gengið hafa í
samband við umlykjandi rými. Og
hvað býr í slíku rými? Nú reynir á
hvern og einn að lesa merkingu inn í
verkin og geta þá kviknað ýmsar
kenndir og hugrenningar. Þannig
tekst listamanninum að fá áhorfand-
ann til liðs við sig í hinni skapandi
íhugun.
Teikningar á vegg – útfærðar af
sömu vandvirkni og skúlptúrarnir –
sýna hrá og hálfreist hús úr steypu
þar sem þau skyggja á fjallasýn og
umbreyta henni. Sjónarhorn teikn-
arans varpar ljósi á hvernig bygging-
arnar koma inn í umhverfið og móta
það um leið. Teikningarnar styðja
þannig túlkun á skúlptúrunum sem
gagnrýnum vangaveltum um sam-
band menningar og umhverfis – og í
heild vekur þessi fallega sýning til
umhugsunar um mannleg gildi og
samleik tilvistar, vistarvera og um-
heims.
Morgunblaðið/Einar Falur
Umgjörð „Hvort sem litið er á verkin sem hús eða húsgögn þá skírskota þau til þeirrar hlutlægu umgjarðar sem maðurinn skapar sér, umgjarðar sem jafn-
framt mótar tilveruna í líkamlegum sem huglægum skilningi,“ segir í gagnrýni um sýningu Guðjóns Ketilssonar, sem er hér meðal verka í Hverfisgalleríi.
Hverfisgallerí
Guðjón Ketilsson – Ný verk
bbbbn
Til 17. maí. Opið þriðjud.-föstud. kl. 11-
17 og laugard. kl. 13-16. Aðgangur
ókeypis.
ANNA JÓA
MYNDLIST
Gögn og lífshirslur
Fjölmiðlar vestan hafs og austan
beina kastljósinu þessa dagana að
fyrstu safnasýningu Ragnars Kjart-
anssonar í New York, en hún var
opnuð í liðinni viku í New Museum
samtímalistasafninu. Er talað um
hann sem einn helsta gjörningalista-
mann sinnar kynslóðar, maraþon-
listamann sem skammast sín ekkert
fyrir að vera rómantískur.
Hinn kunni gagnrýnandi Peter
Schjehldahl skrifar langa grein í The
New Yorker-tímaritið, þar sem hann
fylgist meðal annars með Ragnari
undirbúa tíu tónlistarmenn sem
leika á gítara og syngja tónverk eftir
Kjartan Sveinsson, alla daga meðan
á sýningunni stendur. Ragnar harm-
ar að hafa ekki tekist að fá leyfi til að
þeir reyki í safninu meðan á flutn-
ingnum stendur, en texti verksins er
byggður á senu í kvikmyndinni
Morðsögu frá 1977 þar sem hús-
móðir lætur sig dreyma um að tæla
pípulagningamann. Þau voru leikin
af foreldrum Ragnars.
Gagnrýnandi The Guardian fjallar
ítarlega um sýninguna og segir að
innihald hennar kunni að hljóma fá-
ránlega, þegar verkunum er lýst á
pappír, en í rauninni sé hún eins og
draumur, gamaldags og nútímaleg í
senn. Tilfinningaleg einlægni lista-
mannsins gangi upp.
Í viðtali í The Art Newspaper er
Ragnar spurður að því hvort honum
finnist auðveldara að vera einlægur
um tilfiningar þegar hann er að
þykjast í gjörningum sínum. „Nei,“
svarar hann. „Fyrir mér eru per-
formansarnir frekar flóttaleið frá
efasemdum hversdagsins. Þeir hafa
verið einskonar flóttaleið frá lífinu.“
Trúbadorar Frá sýningu Ragnars
Kjartanssonar í New Museum.
Rómantískur maraþonlistamaður
Í gær tilkynntu skipuleggjendur
Iceland Airwaves-tónlistarhátíðar-
innar um fjölda listamanna sem
munu koma fram á hátíðinni í
haust, 5. til 9. nóvember en þá verð-
ur hún haldin í sextánda sinn.
Listamennirnir sem nú bætast
við þá sem þegar hafði verið til-
kynnt um, eru: FM Belfast, Son
Lux, Kwabs, Árstíðir, Lay Low,
Agent Fresco, kimono, Rachel Ser-
manni, Ezra Furman, Jessy Lanza,
Phox, Benny Crespo’s Gang, Kiriy-
ama Family, Íkorni, Strigaskór nr
42, Odonis Odonis, Tremoro Taran-
tura, In the Company of Men, Júní-
us Meyvant, Elín Helena, HaZar,
Krakkkbot, Reptilicus, Stereo Hyp-
nosis, Ambátt, Cease, Tone, Reykja-
víkurdætur, DADA, Döpur og In-
ferno 5.
Áður hafði verið tilkynnt um
hljómsveitir á borð við Flaming
Lips, The War on Drugs, Caribou,
Samaris og Mammút.
FM Belfast Þessi vinsæla sveit mun
troða upp á Iceland Airvawes.
Upplýst um fleiri
hljómsveitir