Stígandi - 01.04.1944, Side 19

STÍGANDI
KONA VÍGA-GLÚMS
97
innstu hjartarótum: Ólafur pá hélt hlífiskildi yfir Bolla sonar-
bana sínum, taldi sér Kjartan að engu bættari, þó að Bolli væri
drepinn, og sendi sínum ógæfusama fóstursyni liðstyrk til varn-
ar gegn þeim, er sóttu eftir lífi hans. Ingimundur gamli og Ás-
kell goði leyndu banasárum sínum, unz þeir ógæfumenn, sem
veittu þau, voru frelsaðir frá ógn hefndarinnar. — Síðu-Hallur
lagði Ljót son sinn ógildan, svo að alþjóð mætti frekar bjargast
úr ófriðareldinum.
Þannig mætti lengur telja, og minning slíkra manna líkist
vita á myrkri, sæbarinni strönd — björtum vita, sem leiðir út
úr ógöngunum, vísar veg fram hjá blindskerjum. En — því
miður virðist þessi fyrirgefandi friðarmildi ekki hafa átt nein
áberandi ítök í hjarta fornkonunnar íslenzku. Hún var tíðum
búin gáfum og gervileika, hugprúð hetja á reynslustundum, heit
og fómfús í ást sinni, — trú til dauðans öllu því, er hún hafði
velþóknun á. En mættu mótgerðir, svo sem óvirðing eða ósigrar,
þá lét þessi sama kona tíðum stjórnast af villtri tilfinning ham-
stola haturs, og þá var hún miskunnarlaus gagnvart óvinum sín-
um, jafnvel enn miskunnaríausari en hinn harðfengasti víking-
ur. Hana hungraði og þyrsti eftir hefndinni. Hún þekkti vopn-
ið, sem gat veitt hana og kunni vel að beita því, svo að það
særði eftirminnilega. — Að eggja, fyrst meinhægt og ertandi,
svo fast og ákveðið, síðast ófyrirleitið — blygðunarlaust, ef þess
gerðist þörf, var sóknarstefna slíkrar konu. íslendingasögurnar
eru auðugar af fi'ásögnum um slíkar eggjanir: Bergþóra Skarp-
héðinsdóttir eggjar sonu sína og bónda til að hefna fyrir níð-
kviðling þann, er þeim var tileinkaður: — „Gjafar eru yðr gefn-
ar feðgum, og verðit þit litlir menn af, ef þit launit engu“. —
Guðrún Ósvífursdóttir eggjar Bolla til að vega að Kjartani fóst-
bróður sínum, er hann fer fáliðaður um héraðið. Þorgerður
móðir Kjartans hefnir síðan fyrir þá áeggjun og ógæfuverkið,
sem af henni leiddi, með því að fylkja sonum sínum fram gegn
Bolla einum og varnarlitlum og eggja þá til ósleitilegrar at-
göngu. — Og loks er eggjun allra eggjana, — eggjun Hildigunn-
ar Starkaðardóttur, er hún steypir blóði drifinni skikkju Hösk-
ulds Hvítanessgoða yfir Flosa föðurbróður sinn til að æsa hann
til róttækustu hefndarráðstafana.
Lík eru mörg fleiri dæmi, en þessi, sem hér eru greind, eru
næg sönnun þess, að kvenhetjum fortíðarinnar var það yfirleitt
tamara að æsa ófriðareldinn, en fela hann.
7