Stígandi - 01.04.1944, Blaðsíða 45

Stígandi - 01.04.1944, Blaðsíða 45
STÍGANDI BJÖRN SIGFÚSSON: „EF EG KYNNIÁ ÞVÍ SKIL Margar raddir eru nú uppi um það, að tungu vorri sé þessi árin sérstak- lega mikil hætta búin. Vafalaust er það ekki ofmælt, og raunar sannast mála, að henni er alltaf hætt á öllum tímum. Hins vegar er það ánægju- efni, hve margir virðast nú hafa áhuga á og löngun til að fræðast og hugsa um mál vort, spyrja, efast og leita. Ef til vill stendur tunga vor á mjög miklum tímamótum, en gróska málsins virðist enn óslævð, þótt málkennd margra sé mjög óviss. Stígandi birtir nú grein eftir Björn Sigfússon magister um þetta efni, og munu fleiri eftir fara, en vel yrði þegið, að fleiri legðu orð í belg, bæði lærðir og leikir. [— Ritstj.]. MANNGREINARÁLIT í MERKINGUM ORÐA. Ætla mætti, að heiti stétta, sem haldizt hafa lengi, héldust við með þeim óbreytt að merkingu. En á merkingum verða miklar sveiflur með hækkandi eða lækkandi gengi heitanna eða sjálfra stéttanna. Heitið bóndi hefur ætíð þýtt sama og nú, en virðing þess verið dálítið breytileg. Á 13.—16. öld létu helztu höfðingjar landsins, óvígðir, ávarpa sig bóndanafni, þótt goðar væru eða konungur gæfi þeim (eftir 1264) titilinn herra (aðalstitil) og sýslumannsvöld. Þannig var Eyfirðingagoðinn Sighvatur Sturlu- son nefndur bóndi í Sturlungu og eins Hrafn Oddsson, Björn bóndi Einarsson Jórsalafari og Björn bóndi hinn ríki Þorleifsson, er á Rifi féll 1467. Á siðskiptaöld má nefna valdamanninn Daða bónda í Snóksdal og lögmanninn Ara bónda, son Jóns biskups. En þessar sömu aldir er bóndanafninu sýnd æ meiri óvirðing í grannlöndunum, eftir því sem lénsaðlinum tekst að hneppa bændur í meiri og meiri ánauð. Bóndi þýðir þar kotungur, durg- ur (bóndadurgur), búkarl, fretkarl, þjösni, siðfágunarlaus múga- maður. Næg dæmi þessa eru í íslenzkum riddarasögum og er- lendum yfirstéttarreyfurum fyrr og síðar. í þýzku og fleiri mál- um eru peð í tafli kölluð bændur, því að svo lítið þótti varið í
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92

x

Stígandi

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Stígandi
https://timarit.is/publication/1085

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.