Stígandi - 01.04.1944, Síða 45

Stígandi - 01.04.1944, Síða 45
STÍGANDI BJÖRN SIGFÚSSON: „EF EG KYNNIÁ ÞVÍ SKIL Margar raddir eru nú uppi um það, að tungu vorri sé þessi árin sérstak- lega mikil hætta búin. Vafalaust er það ekki ofmælt, og raunar sannast mála, að henni er alltaf hætt á öllum tímum. Hins vegar er það ánægju- efni, hve margir virðast nú hafa áhuga á og löngun til að fræðast og hugsa um mál vort, spyrja, efast og leita. Ef til vill stendur tunga vor á mjög miklum tímamótum, en gróska málsins virðist enn óslævð, þótt málkennd margra sé mjög óviss. Stígandi birtir nú grein eftir Björn Sigfússon magister um þetta efni, og munu fleiri eftir fara, en vel yrði þegið, að fleiri legðu orð í belg, bæði lærðir og leikir. [— Ritstj.]. MANNGREINARÁLIT í MERKINGUM ORÐA. Ætla mætti, að heiti stétta, sem haldizt hafa lengi, héldust við með þeim óbreytt að merkingu. En á merkingum verða miklar sveiflur með hækkandi eða lækkandi gengi heitanna eða sjálfra stéttanna. Heitið bóndi hefur ætíð þýtt sama og nú, en virðing þess verið dálítið breytileg. Á 13.—16. öld létu helztu höfðingjar landsins, óvígðir, ávarpa sig bóndanafni, þótt goðar væru eða konungur gæfi þeim (eftir 1264) titilinn herra (aðalstitil) og sýslumannsvöld. Þannig var Eyfirðingagoðinn Sighvatur Sturlu- son nefndur bóndi í Sturlungu og eins Hrafn Oddsson, Björn bóndi Einarsson Jórsalafari og Björn bóndi hinn ríki Þorleifsson, er á Rifi féll 1467. Á siðskiptaöld má nefna valdamanninn Daða bónda í Snóksdal og lögmanninn Ara bónda, son Jóns biskups. En þessar sömu aldir er bóndanafninu sýnd æ meiri óvirðing í grannlöndunum, eftir því sem lénsaðlinum tekst að hneppa bændur í meiri og meiri ánauð. Bóndi þýðir þar kotungur, durg- ur (bóndadurgur), búkarl, fretkarl, þjösni, siðfágunarlaus múga- maður. Næg dæmi þessa eru í íslenzkum riddarasögum og er- lendum yfirstéttarreyfurum fyrr og síðar. í þýzku og fleiri mál- um eru peð í tafli kölluð bændur, því að svo lítið þótti varið í
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92

x

Stígandi

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Stígandi
https://timarit.is/publication/1085

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.