Stígandi - 01.01.1949, Blaðsíða 63

rýni á þeim bókfræðilegn atriðum, er
mestu þykja varða um samningu bókar-
innar og varðveizlu, stórum kortum, þar
sem á eru mörkuð öll landnámin, og að
lokum með áttföldu registri, fyrst yfir öll
mannanöfn, þá staðanöfn, rit og kvæði,
scm nefnd cru, ættanöfn og þjóða, næst
yfir dýr, skip, sverð o. Q., þar á eftir
hauga og kuml, ennfremur efni (allt, er
snertir menningu, atvinnuvegi o. fl.), og
loks er sérstök skrá yfir alla landnáms-
ntennina, og eru þeir taldir i röð frá
Jökulsá á Sólheimasandi vestur Suður-
land, um Vesturland, Norðurland og
Austurland til Jökulsár.
Vissulega er þessi útgáfa merkilegt
vitni þess, að enn er menning okkar ís-
lendinga sérstæð að ýmsu leyti, þrátt
fyrir þann breka erlendra áhrifa, sent
yfir okkur hefir brotið á síðari árum.
Ekki er það síður vitni um sérstöðu
okkar, að mönnum virðist það furðu
lítið ljóst, hversu sérstæð og einkennileg
þessi útgáfa er. Mönnum finnst jafnvel
að hún vera sjálfsögð í hendi hvers full-
lesandi manns hér á íslandi. Hitt er eftir
að vita, hversu margir verða til þess að
stafa sig gegnum handritasamanburðinn.
Fer það vitanlega eftir því tvennu,
hversu vel menn treysta vandvirkni út-
gefandans og hvort hinn forni menn-
ingararfur okkar er enn lifandi Iíf mikils
hluta þjóðarinnar eða aðeins forn leif.
Hér verður ekki um vandvirkni út-
gefandans dæmt. Bæffi er, að til þcss
skortir þann, er þessar línur ritar, þekk-
ingu og heimildir, og í annan stað hefir
Stígandi falið það öðrum, sérfróðum
manni, og má vænta ritgerðar hans um
útgáfuna í næsta hefti tímaritsins. Þess
skal þó getið, að tortryggilega margar
prentvillur eru í útgáfu þessari, bæði
leturrugl mjög til óprýði og svo staf-
villur. Sumt af þessu er leiðrétt í skrá
yfir prentvillur, er fylgir á sérstöku
blaði, en miklu fleira blasir við þegar
við fyrsta lestur. En við það hlýtur að
vakna nokkur tortryggni gagnvart hand-
ritasamanburðinum, sein krefsl miklu
meiri aðgæzlu en prófarkalesturinn. En
með handritasamanburðinum stendur
eða fellur þessi útgáfa sem vísindalegt
verk.
Til lestrar fyrir alþýðu manna mundi
bókin hafa verið aðgengilegri, hefði
einu aðalhandriti verið fylgt í megin-
máli (t. d. Sturlubók, eftirrit sr. Jóns Er-
lendssonar, eða Hauksbók), en frábrigði
annarra handrita neðanmáls, og var sá
háttur þó engu síður vísindalegur. Enn
var sá háttur til, að gefa bókina út á
líkan hátt og Sturlungasaga var gefin út
á sl. ári, og þannig mundi útgáfan að
líkindum átt auðveldast með að ná
skjótum vinsældum, en þá hefði hún
heldur ekki einstæð orðið og ekki því-
líkt gersemi fyrir bókasafnara, sem þessi
útgáfa hlýtur að verða.
Þó að útgáfa þessi sé nokkuð þung í
léstri vegna handritasamanburðarins,
þegar lesið er áfram að venjulegum
hætti lesenda, þá er þess jafnframt að
geta, að registur þau, er henni fylgja,
gera hverjum þeim, er fletta vill upp
því, er hann fýsir að vita á hverjum
tíma, mjög auðvelt að nota bókina.
Einnig gera kortin hana að þessu leyti
handhæga, auk þess sem þau hljóta að
verða hverjum áhugasömum lesanda
mjög til skemmtunar. En um öryggi
þeirrar vinnu, sem bak við registrin og
kortagerðina stendur, verður hins vegar
ekki dæmt að þessu sinni, heldur verður
það látið bíða næsta heftis.
Útgáfan er myndarleg og svipmikil af
forlagsins hálfu.
Heildarútgáfa af ritum
Guðm. G. Hagalíns.
Guðm. G. Hagalín: Rilsafn I—II.
Útgáfufélagið Kaldbakur.
Guðm. G. Hagalín skálcl varð fimm-
tugur sl. ár- og var að tilefni þess stofnað
til heildarútgáfu af ritum hans. Útgáfu
þessa kostar sérstakt útgáfufélag, Kald-
STÍGANDI 6 1
♦