Læknablaðið - 15.02.2002, Síða 33

FRÆÐIGREINAR / ÁHRIF LÝSIS / ESAKTERÍUTEGUNDIR
framleiddum úr co-3 fitusýrum en minni framleiðsla
verður á bólgumiðlum framleiddum úr co-6 fitusýr-
um, svo sem arakídónsýru.
Fyrri niðurstöður okkar og annarra sýna að lýsi
hefur verndandi áhrif gegn sýkingum með Gram nei-
kvæðu bakteríunni Klebsiella pneumoniae (6-8). f
rannsóknum okkar fram til þessa höfum við notað
kornolíu eða ólífuolíu til samanburðar við áhrif lýsis-
ins (6,7,9). Mismunur lýsis annars vegar og ólífuolíu
eða kornolíu hins vegar felst fyrst og fremst í magni
omega-3 fitusýra í lýsi en omega-6 eða omega-9 fitu-
sýrum í kornolíu eða ólífuolíu (6). í rannsóknum
okkar hefur lýsi haft greinileg áhrif umfram bæði
ólífuolíu eða kornolíu.
Flestar rannsóknir á verndandi áhrifum lýsis í sýk-
ingum hafa verið gerðar með bakteríunni Klebsiella
pneumoniae þó fleiri sýklar hafi verið reyndir (8,10-
15). Rannsóknir á Gram jákvæðum bakteríum eru þó
af skornum skammti (16-18).
Pneumókokkar eru algengir sýkingavaldar hjá
bömum og fullorðnum. Talið er að ár hvert valdi þeir
sýkingum í meira en 150 milljónum manna í heiminum
(19,20). Þeir eru ein algengasta bakterían sem veldur
heilahimnubólgu, eyrnabólgu og lungnabólgu (20).
I ljósi þess að lítið er vitað um áhrif lýsisríks fæðis
á sýkingar með Gram jákvæðum bakteríum, auk þess
sem pneumókokkar eru afar algengur sjúkdómavald-
ur, voru í tilraun þessari rannsökuð áhrif lýsisneyslu
tilraunadýra á lifun eftir sýkingar í lungu með
Streptococcus pneumoniae hjúpgerð 3 annars vegar
og hins vegar Klebsiella pneumoniae.
Efni og aöferöir
Tilraunadýr og meðferð þeirra
Tilraunadýrin voru 120 NMRI kvenmýs, skipt í fjóra
jafnstóra hópa, sem aldar voru á Tilraunastöð Há-
skólans í meinafræði að Keldum. Mýsnar voru aldar
á hefðbundinn hátt og höfðu frjálsan aðgang að fæðu
og vatni meðan á tilrauninni stóð.
I sex vikur voru mýsnar aldar á hefðbundnu nag-
dýrafóðri frá Special Diets Services (Witham, Essex,
England). Músunum var skipt í 4 hópa og fengu tveir
hópar fæði bætt með lýsi (Lýsi ehf, Grandavegi,
Reykjavík, Island) og tveir hópar fæði bætt með
kornolíu (Wesson, Hunt-Wesson Inc., Fullerton,
USA) þannig að fitusýrumagn og hitaeiningamagn
hópanna væri sambærilegt. Lýsið og kornolían námu
10% af þyngd fæðisins.
Sýklar, sýkingar og framkvœmd
Streptococcuspneumoniae (hjúpgerð 3) var fengin frá
Sýklafræðideild Landspítala háskólasjúkrahúss. Gerð-
ar voru tvær sýkingatilraunir og var fjöldi bakteríanna
sem sýkt var með annars vegar 7.500 og hins vegar
9.000. Fjöldi músa í hvorri tilraun voru 60, 30 fengu
lýsisríkt fæði og 30 mýs fengu kornolíuríkt fæði.
Klebsiella pneumoniae, ATCC 43816, var einnig
fengin frá Sýklafræðideild Landspítala háskóla-
sjúkrahúss. Gerðar voru tvær sýkingatilraunir og var
fjöldi bakteríanna annars vegar 275 og hins vegar
436. Fjöldi músa í hvorri tilraun var 60,30 mýs fengu
lýsisríkt fæði og 30 fengu kornolíuríkt fæði.
Við sýkingu voru mýsnar svæfðar með pento-
barbiton-sodium (50 mg/kg) sem sprautað var í kvið-
arhol. Síðan voru mýsnar hengdar upp á vír á fram-
tönnunum og 50 p.1 af lausn með bakteríunum látnir
drjúpa niður í nefhol þeirra og þaðan niður í lungu.
Að 10 mínútum liðnum var músunum komið fyrir í
sitjandi stöðu þar til þær vöknuðu af svæfingunni.
Lausnin með bakteríunum var geymd í ísbaði meðan
á sýkingarferlinu stóð til að hindra fjölgun bakterí-
anna og voru þær í log fasa við sýkingu. Aðferðinni
hefur verið lýst áður (21).
Fylgst var með lifun músanna á átta klukkustunda
fresti. Tilraunin var framkvæmd tvisvar á sama hátt,
að því frátöldu að í annarri tilrauninni var fylgst með
músunum í 14 daga en í hinni í 18 daga.
Tölfrœði
Lifun tilraunadýranna var metin með Kaplan-Meier
log rank prófi. Munur var talinn tölfræðilega mark-
tækur ef p-gildi var minna en 0,05.
Niöurstööur
Þyngdaraukning músanna var sú sama í hópunum
sem fengu lýsisríkt fæði og þeim sem fengu kornolíu-
ríkt fæði.
Lifun músa sem sýktar voru með Klebsiella
pneumoniae var marktækt betri hjá hópnum sem al-
inn hafði verið á lýsisríku fæði samanborið við hóp-
inn sem alinn var á kornolíuríku fæði í báðum til-
raununum (p=0,0001 og 0,0013) (mynd 1).
Ekki var tölfræðilega marktækur munur á lifun
músa sem sýktar voru með Streptococcus pneum-
oniae hjúpgerð 3 og fengu lýsisríkt fæði og þeirra sem
fengu kornolíuríkt fæði í hvorugri tilrauninni (p=0,74
og p=0,15 )(mynd 2).
Umræöa
Fyrri niðurstöður rannsóknarhópsins sýndu betri
lifun músa sem sýktar voru með Gram neikvæðu
bakteríunni Klebsiella pneumoniae og aldar voru á
lýsisbættu fæði samanborið við mýs sem aldar voru á
kornolíubættu fæði (6, 7). Þó flestar rannsóknir á
áhrifum lýsis í sýkingum hafi verið gerðar með
Klebsiella penumoniae hafa einnig aðrir sýklar verið
notaðir. Þannig hefur verið bent á góð áhrif lýsis eftir
sýkingar með Pseudomonas aeruginosa (10) og eftir
innspýtingu endótoxína bæði eftir gjöf lýsisríks fæðis
(11) og einnig eftir gjöf lýsisblöndu í æð (22). Þá
hefur tilraunadýrum verið gefin lýsislausn í æð
skömmu eftir upphaf blóðsýkingar. Niðurstöðurnar
sýndu marktækt betri lifun dýranna sem fengu lausn-
ina samanborið við saltvatn (23). Einnig hefur lifun
Læknablaðið 2002/88 121