Læknablaðið - 15.10.2002, Blaðsíða 25

FRÆÐIGREINAR / AHÆTTU ÞÆTTI R SKYMYNDUNAR
Table III. Odds ratio and 95% confidence interval for other variables
Early cortical (I) Severe cortical (IMII) Nuclear
Uses alcohol 0.56 (0.35-0.91)* 0.52 (0.21-1.27) 1.67 (0.96,2.90)
Smoker <20 pack-years 0.88 (0.60,1.30) 0.64 (0.28,1.49) 1.41(0.83,2.38)
Smoker >20 pack-years 0.82 (0.49,1.36) 1.12 (0.54,2.36) 2.52 (1.52,4.13):
Pipe/cigar smoker 1.21 (0.81,1.78) 1.47 (0.67,3.23) 2.48 (1.20,5.12):
Cortical steroids 0.92 (0.26,3.23) 3.70 (1.43,9.56)* 1.09 (0.77,1.55)
Mixed iris colour 0.67 (0.40,1.10) 0.37 (0.15,0.92)* 0.82 (0.54,1.24)
Hyperopia 0.68 (0.48,0.96)* 0.65 (0.31,1.36) 0.76 (0.39,1.45)
Herring, shrimp or sardines >1 x week 0.49 (0.29,0.83)** 0.27 (0.11,0.71)** 1.20 (0.66,2.18)
Plant oil) >1 x week 1.12 (0.77,1.62) 0.49 (0.25,0.97)* 1.60 (0.78,3.29)
Diabetes 1.38 (0.56,3.38) 0.75 (0.17,3.29) 1.64 (0.76,3.55)
Cardiovascular disease 1.14 (0.66,1.97) 0.87 (0.32,2.36) 1.15 (0.65,2.03)
Pseudoexfoliation 0.80 (0.45,1.43) 0.87 (0.35,2.13) 1.16 (0.72,1.87)
Uses computer at work 1.30 (0.38,4.49) 0.79 (0.15,4.06) 1.59 (0.82,3.08)
Skin type (burns versus tans) 1.42 (0.70,2.39) 1.28 (0.78,3.29) 0.39 (0.07,2.19)
Works in infrared light 0.82 (0.49,1.39) 0.42 (0.13,1.31) 0.74 (0.37,1.48)
Glaucoma 1.18 (0.45,3.07) 1.13 (0.30,1.29) 1.76 (0.60,5.12)
Cod-liver oil frequently 0.77 (0.55,1.10) 1.11 (0.57,2.14) 0.86 (0.59,1.24)
Vitamins 0.97 (0.70,1.35) 0.87 (0.46,1.65) 1.04 (0.73,1.49)
Anti-hypertensive medication 1.13 (0.80,1.61) 1.43 (0.76,2.69) 0.85 (0.36,2.01)
Cholesterol-lowering drugs 0.77 (0.33,1.79) 1.33 (0.38,4.64) 0.83 (0.42,1.64)
Allupurinol 1.01 (0.69,1.47) 1.58 (0.80,3.14) 0.76 (0.39,1.48)
*p<0.05 **p<0.01
samanborið við 46% þeirra sem eru 70 ára eða eldri.
Þetta þýðir að fyrir hvert ár sem fólk eldist eftir
fimmtugt eykst hættan á að fá ský í kjarna augasteins-
ins um 23% (95% öryggismörk 1,19-1,26: p< ,001).
Vegna þessa er tekið tillit til áhrifa aldurs í öllum
þeim útreikningum sem á eftir koma. Enginn mark-
tækur munur reyndist á körlum og konum í þessu úr-
taki.
Tafla III sýnir útreikning á áhættuhlutfalli (odds
ratio) fyrir hinar ýmsu breytur. Þátttakendum var
skipt í fjóra hópa eftir reykingavenjum sem miðuðust
við svokölluð „pakka-ár“. Þeir sem hafa til að mynda
reykt í 20 pakka-ár hafa þá reykt einn sígarettupakka
á dag í 20 ár, eða hálfan pakka á dag í 40 ár, nú eða
tvo á dag í 10 ár. í ljós kom að í hópi þeirra sem reykt
höfðu í minna en 20 pakka-ár var algengi skýja í
kjarna meiri en hjá þeim sem aldrei höfðu reykt, en
sá munur var ekki tölfræðilega marktækur (p = 0,20).
Þeir sem höfðu reykt í 20 pakka-ár eða lengur voru
hins vegar í töluvert meiri áhættu á að fá ský í auga-
steinskjarna. Sömuleiðis var marktækt meiri áhætta á
skýi í kjarna hjá þeim einstaklingum sem reyktu pípu
og/eða vindla. Reykingar reyndust ekki hafa áhrif á
skýmyndun í berki.
Áhrif áfengisneyslu voru skoðuð með því að skipta
þátttakendum í tvo hópa; annars vegar þá sem neyttu
áfengis og hins vegar þá sem aldrei höfðu neytt áfeng-
is. Þeir einstaklingar sem einhvem tíma höfðu neytt
áfengis en síðan alveg hætt voru útilokaðir í þessari
greiningu. Tekið var tillit til áhrifa aldurs og reykinga.
Eins og tafla III sýnir hefur áfengisneysla ólík áhrif á
skýmyndun á mismunandi svæðum á augasteininum.
Einu marktæku áhrifin eru til minnkunar á hættunni á
að fá vægt ský í börk en eins og sést þá er sama
tilhneiging til staðar ef litið er á hættuna á að fá þétt-
ara ský í börkinn. Dæmið snýst hins vegar við þegar
horft er til skýmyndunar í kjarna þar sem notendur
áfengis hafa frekar tilhneigingu til þess að fá ský en
þeir sem ekki nota áfengi. Þessi munur náði hins vegar
heldur ekki marktækni (p = ,07).
Eins og sést í töflu III jók almenn notkun barkstera
nær fjórfalt áhættu á svæsinni skýmyndun í berki en
hafði engin áhrif á vægari skýmyndun í berki eða
kjama. Að hafa blágráa lithimnu með brúnum flekkj-
um (mixed iris colour) dró úr hættunni á svæsinni ský-
myndun í berki og fjarsýni (hyperopia) reyndist vernd-
andi fyrir vægum skýmyndunum í berki. Þau áhrif
reyndust þó ekki marktæk fyrir svæsnari ský í berki.
Fjarsýni hafði engin áhrif á skýmyndun í kjarna.
Þeir sem borðuðu síld, sardínur eða rækjur tvisvar
í viku eða oftar reyndust í minni hættu á að fá bæði
væga skýmyndun í berki og svæsnari ský í berki
samanborið við þá sem neyttu þessarar fæðu einu
sinni í mánuði eða sjaldnar. Neysla jurtaolíu tvisvar í
viku eða oftar reyndist verndandi gegn svæsnari skýj-
um í berki samanborið við neyslu einu sinni í mánuði
eða sjaldnar. Neysla jurtaolíu hafði engin áhrif á
væga skýmyndun í berki eða ský í kjarna.
Sykursýki reyndist ekki hafa marktæk áhrif á
myndun skýs í kjarna augasteins (p = ,21) í þessari
rannsókn, en sykursjúkir einstaklingar voru einungis
33 talsins. Hjarta- og æðasjúkdómar eða astmi höfðu
Læknablaðið 2002/88 729