Læknablaðið - 15.01.2003, Síða 37

FRÆÐIGREINAR / GALLBLÖÐRUNÁM
61 mínútu og 79,0% aðgerða tók innan við 91 mínútu.
Fyrstu 100 aðgerðirnar tóku að meðaltali 89,1
mínútu (dreifing: 45-270), (95% öryggisbil: 80,9-97,3)
og styttist tíminn við síðustu 100 aðgerðirnar í 74,7
mínútur (dreifing: 30-180 mínútur), (95% öryggisbil:
67-81,6). Aðgerðartími var hins vegar stystur á miðju
tímabilinu eins og mynd 3 sýnir.
Bráðaaðgerðir tóku að meðaltali 113,6 mínútur
(dreifing: 45-240), (95% öryggisbil: 100,3-126,8), val-
aðgerðir hins vegar 68,4 mínútur (dreifing: 20-270),
(95% öryggisbil: 65,3-71,6), sjá mynd 4.
Legutími eftir aðgerð og veikindadagar: Fjöldi
legudaga eftir gallblöðrunám með kviðsjártækni var
að meðaltali 3,6 dagar, eftir bráðaaðgerðir 7,8 dagar
(dreifing: 1-45) á móti 3,1 degi (dreifing: 1-44) eftir
valaðgerðir (mynd 5).
Fjöldi legudaga eftir fyrirfram ákveðnar opnar að-
gerðir var að meðaltali 12,3 (dreifing: 4-31).
Upplýsingar um fjölda veikindadaga fengust hjá
355 (88,8%) sjúklingum, flestir hinna voru öryrkjar
og aldrað fólk sem ekki gat gert sér grein fyrir því
hvenær það var búið að ná sér. Fjöldi veikindadaga
eftir kviðsjáraðgerðir var að meðaltali 13,5 dagar
(dreifing: 4-70). Eftir valaðgerðir voru veikindadagar
að meðaltali 13,1 (dreifing: 4-70), en 17,7 dagar (dreif-
ing: 5-35) eftir bráðaaðgerðir.
Rannsókn á gallgöngum og steinar í gallrás
(ductus choledochus): Gallgangaþræðing (ERC)
var framkvæmd hjá 77 sjúklingum fyrir aðgerð, þar
af var gallrásarþrengisskurður (papillotomy) gerð-
ur hjá 23 (5,8%) sjúklingum vegna gruns um gall-
rásarsteina. Gallvegamynd í aðgerð var framkvæmd
hjá 11 sjúklingum (2,8%): í sex tilfellum var um
breytingu í opna aðgerð að ræða, en í fimm tilfell-
um hafði gallgangaþræðing ekki tekist eða ekki
verið gerð þrátt fyrir ábendingu.
Eftirlegusteinar (steinar í gallrás eftir aðgerð)
ollu gulu eða verkjum í sex tilfellum (1,5%) og voru
meðhöndlaðir með gallrásarþrengisskurði, en einn
sjúklingur þurfti í opna aðgerð til að fjarlægja slíkan
stein. Hjá þremur af þessum sex sjúklingum voru
engin einkenni eða afbrigðilegar prufur fyrir kvið-
sjáraðgerð. Hjá einum sjúklingi hafði ekki uppgötv-
ast að bilirubin var hækkað fyrir aðgerð, hjá hinum
tveimur höfðu greindir steinar ekki verið hreinsaðir
út nægilega vel, annars vegar í opinni aðgerð og hins
vegar við gallgangaþræðingu fyrir aðgerð. Þessi þrjú
tilvik eru því flokkuð sem fylgikvillar (tafla III).
Fylgikvillar: Fylgikvillar komu upp hjá 40 sjúk-
lingum (10,0%). í töflu III er þeim skipt í meiri háttar
(dauðsföll í kjölfar aðgerðar eða fylgikvillar, sem
þörfnuðust einhverra aðgerða strax til að forða alvar-
legum eftirköstum) og minni háttar fylgikvilla.
Sýkingar voru algengasti fylgikvillinn. Hjá fjórum
sjúklingum myndaðist ígerðarhola (abscess) í kviðar-
holi og var lagður inn keri hjá þremur þeirra (tafla
IV), en í einu tilfelli þurfti að meðhöndla með opinni
60-
50-|
40-
iM
H Bráðaaðgerð
I I Valaðgerð
Hn n
Mynd 4. Hlutfallsleg
skipting aðgerða sem byrjað
var á með kviðsjá, skipt eftir
aðgerðartíma og tegund
aðgerðar.
0- <61 i i i i i i 61-90 91-120 121-150 151-180 >180 Mfnútur

80-
60-
40-
20-
0-
| Bráðaaðgerð
□ Valaögerð
Mynd 5. Hlutfallsleg
skipting á fjölda legudaga
eftir gallblöðrunám með
kviðsjártækni, skipt eftir
tegund aðgerðar.
Dagar
Tafla III. Fjöldi og hlutfall fylgikvilla eftir kviðsjáraðgerðir.
Meiri háttar Minni háttar Samtals %
Sýkingar 4 8 12 3,00
Blæöing 3 3 0,75
Eftirlegusteinar í gallrás 3 3 0,75
Gallleki í kviðarhol 3 3 0,75
Hjartabilun/kransæðastífla 3 3 0,75
Dauðsföll 2 2 0,50
Djúpbláæðarsegi 1 1 0,25
Blóðsöfnun undir lifur 4 4 1,00
Haull í öri 3 3 0,75
Loft undir húð 2 2 0,50
Ofnæmisviðbrögö 2 2 0,50
Blóðþurrðar ristilbólga 1 1 0,25
Heyrnarleysi á öðru eyra 1 1 0,25
Samtals: 19 21 40 10,00
Tafla IV. Ábendingar fyrir enduraðgerö.
Fjöldi %
Opin aðgerð:
Gallleki og sýking i 0,25
Gallleki án sýkingar i 0,25
Steinn í gallrás i 0,25
Blæðing frá stungugati i 0,25
Samtals: 4 1,00
Innlögn kera um húð:
Sýkingarhola í kvið 3 0,75
Gallleki 1 0,25
Samtals: 4 1,00
aðgerð. í þremur tilfellum myndaðist djúp sýking án
ígerðarholu og fólst meðferð í gjöf sýklalyfja. Tveir
sjúklingar fengu lungnabólgu, tveir sýkingu í skurð-
sár og einn þvagfærasýkingu.
Læknablaðið 2003/89 37