Læknablaðið - 15.05.2003, Síða 23

FRÆÐIGREINAR / SJUKRATILFELLI
Sjúkratilfelli: Háþrýstingur með
kalíumbresti hjá þungaðri konu
Sigríður
Björnsdóttir1
LÆKNIR
Ebba Margrét
Magnúsdóttir2
FÆÐINGA- OG
KVHNSJÚKDÓMALÆKNIR
Ari J. Jóhannesson'
LÆKNIR,
INNKIRTLAFRÆÐINGUR
Björnsdóttir S
Magnúsdóttir EM
Jóhannesson AJ
Case report:
Hypertension with
hypokalemia in
pregnant woman
Læknablaöiö 2003;
89: 395-7
Key words: pregnancy,
hypertension, hypokalemia,
hyperaldosteronism,
aldosteron, renin.
Correspondance: Sigríður
Björnsdóttir,
sigga_bjorns@hotmaii. com
11 Lyflækningadeild og
:Kvennadeild Landspítala
Hringbraut, 101 Reykjavík.
Fyrirspumir og bréfaskipti:
Sigriður Bjömsdóttir,
Göngudeild sykursjúkra,
Landspítala Hringbraut,
101 Reykjavík.
sigga_bjorns@hotmail.com
Lykilorö: þungun, háþrýst-
ingur, kalíumbreslur, saltstera-
heilkenni, aldósterón, renín.
Sjúkratilfelli
Þrjátíu og níu ára þunguð kona í annarri meðgöngu
greindist með háþrýsting og kalíumbrest í 25. viku.
Ekki saga um háþrýsting í fýrri meðgöngu fimm árum
áður, en þá fæddi hún dreng með Downs heilkenni.
í færslum í sjúkraskrá frá heimilislækni skömmu
fyrir getnað var getið kvartana um þyngsli fyrir brjósti
og þreytu. Blóðþrýstingsgildi á bilinu 140-150/90-100
mmHg og kalíumgildi í serum var 3,3 mmól/1 mælt
tvisvar, með viku millibili.
í fyrsta mæðraeftirliti á heilsugæslu í 12. viku
mældist blóðþrýstingur 180/100 mmHg. Sjúklingi var
því vísað í frekara eftirlit á Miðstöð mæðraverndar.
Blóðþrýstingur mældist þar hár næstu tíu vikurnar,
eða á bilinu 140-170/80-95 mmHg. Helstu kvartanir á
þessum tíma voru höfuðverkur ásamt þreytu. Orsök-
in talin vera háþrýstingur af óþekktri orsök (essential
hypertension). Engin merki voru um prótín í þvagi.
Kalíummæling var ekki endurtekin fyrr en við
innlögn á meðgöngudeild í 22. viku vegna háþrýst-
ings sem þá hafði mælst 160/120 mmHg. Konan var
meðtekin af höfuðverk og með uppköst. Kalíumgildi
í serum mældist þá 2,5 mmól/1.
Konan hafði sögu um vélindabakflæði ásamt rist-
ilkrömpum. Ekki var saga um mikla lakkrísneyslu,
reykingar né áfengisneyslu fyrir þungun. Ættarsaga
var jákvæð með tilliti til háþrýstings. Líkamsskoðun
var ómarkverð fyrir utan háþrýstinginn.
Vegna háþrýstings með kalíumbresti vaknaði
grunur um saltsteraheilkenni. Konan var meðhöndl-
uð með labetalól 200 mg x 2 og kalínorm 1500 mg x 2.
Blóðpróf staðfestu fyrrnefndan grun. Serum aldó-
sterón eftir rúmlegu yfir nótt var hækkað, 1456 pmól/1
(vikmörk 111-811) en plasma renín var lækkað 10,2
mEin/1 (vikmörk 10,5-52). Hlutfallið aldósterón/ren-
ín reiknaðist 143. Sólarhringsútskilnaður á kalíum í
þvagi var 88 mmól /24 klst (vikmörk 35-80) og natrí-
umútskilnaður 134 mmól/24 klst (vikmörk 40-200).
Kalíumbresturinn leiðréttist á nokkrum dögum
við kalíumgjöf og blóðþrýstingurinn var 154/85 mmHg
við útskrift. Var konan útskrifuð á ofangreindum lyfj-
um.
Endurinnlögn á meðgöngudeild í 28. viku vegna
hækkaðs blóðþrýstings 180/110 mmHg, almennrar
vanlíðunar og höfuðverks. Þá var gerð segulómun af
nýrnahettum sem sýndi væga stækkun á hægri nýrna-
hettu. Hún var einn sm í þvermál sem er við efri
stærðarmörk. Líðan sjúklingsins batnaði og blóð-
þrýstingurinn hafði lækkað í 160/90 mmHg við út-
skrift.
Ómskoðun í 34. viku sýndi 13% vaxtarskerðingu
fósturs miðað við meðgöngulengd. Þrátt fyrir aukn-
ingu á labetalól í 200 mg x 3 var blóðþrýstingurinn á
bilinu 140-170/85-105 mmHg. Því var fæðing fram-
kölluð í 37. viku. Fæddi konan heilbrigðan dreng sem
var 3010 g og 51 sm með níu Apgar stig eftir eina mín-
útu og tíu stig eftir fimm mínútur.
Eftir fæðingu var spironolactone 100 mg x 2 bætt
við fyrri lyfjameðferð og sjúklingi vísað á göngudeild
innkirtlasjúkdóma til frekara mats. Blóðþrýstingur
og styrkur salta í blóði hélst innan eðlilegra marka á
þessari meðferð, en þegar minnka átti lyfjaskammta
áður en frekari rannsóknir á ofseytingu á aldósteróni
færu fram hækkaði blóðþrýstingurinn og kalíumgildi
lækkuðu. Það ásamt því að konan treysti sér ekki að
leggjast inn á spítala varð til þess að frekari próf til
staðfestingar á aldósterónheilkenni voru ekki fram-
kvæmd. Endurteknar blóðprufur staðfestu ofseyt-
Tafla 1. Mæiingar á aidósterón og renín í sermi fyrir og eftir fæðingu.
22. vika Eftir
Mælingar meðgöngu fæöingu Vikmörk
s-aldósterón (pmól/L) 1456 989 111-811
s-renín mEin/L) 10,2 1,7 10-52
ingu á aldósteróni (tafla 1) og tölvusneiðmynd sýndi
fyrirferð í hægri nýrnahettu sem mældist 16x10x16
mm (mynd 1 og 2).
Hægri nýrnahetta var fjarlægð á handlækninga-
deild Landspítala í gegnum kviðarholssjá tæplega ári
eftir fæðingu (mynd 3). Aðgerðin gekk vel og engir
fylgikvillar komu upp í eða eftir aðgerð. Meinafræði-
rannsókn og smásjárskoðun sýndu góðkynja æxli í
hægri nýrnahettu. Strax eftir aðgerðina hætti sjúk-
lingurinn að taka inn kalíum en hélt áfram á labetalól
100 mg x 2 fyrst um sinn. Líðan konunnar hefur hald-
ist góð eftir aðgerðina. Kalíum í blóði er innan eðli-
legra marka. Blóðþrýstingur hefur mælst 120-130/60-
70 mmHg án lyfjameðferðar.
Umræða
Háþrýstingur á meðgöngu
Langvinnur háþrýstingur á meðgöngu er skilgreindur
sem hækkaður blóðþrýstingur sem greinist fyrir
þungun. Ef ekki er vitað um blóðþrýstingsgildi fýrir
þungun er greiningin byggð á stöðugum háþrýstingi
Læknablaðið 2003/89 395