Læknablaðið - 15.05.2003, Blaðsíða 43

ÞING SKURÐLÆKNA, SVÆFINGA- OG GJÖRGÆSLULÆKNA / ÁGRIP ERINDA
E - 26 Aðgerðaskrá á FSA
Theodóra Gunnarsdóttir, Helga K. Magnúsdóttir, Girish Hirlekar,
Sigurður E. Sigurðsson
Svæfingadeild FSA
helgam@fsa.is
Inngangur: Til að draga úr tvískráningu og sameina skráningarblöð
var útbúin aðgerðaskrá sem tekur yfir upplýsingasöfnun fyrir, í og
eftir aðgerð. Þeir sem skrá upplýsingar í aðgerðaskrána eru sjúk-
lingar eða aðstandendur, skurðlæknir, svæfingalæknir. hjúkrunar-
fræðingur á deild, svæfingu, skurðstofu. og vöknun. Aðgerðaskráin
hefur verið í notkun í tvö ár.
Efniviður og aðferðir: Vegna endurskoðunar á aðgerðaskránni var
gerð könnun á viðhorfi starfsmanna gagnvart skránni. Spurt var um
álit á þáttum eins og áhrif á vinnuálag, öryggi sjúklings, notagildi
upplýsinga og hvernig skráin venst. Urtakið var fremur lítið og því
ekki gerðir neinir tölfræðilegir útreikningar. Niðurstöðurnar verða
kynntar sem og aðgerðaskráin sjálf.
Niðurstöður: Flestir töldu að aðgerðaskráin yki öryggi sjúklinga
umtalsvert. Hjúkrunarfræðingar telja hana létta vinnu sína en lækn-
ar töldu hana hafa í för með sér aukna vinnu.
E - 27 Endursköpun á vaginae a.m. Mclndo vegna vaginal
atresia - Sjúkratilfelli
Antonios Kouniouridis, Jens Kjartansson, Jens A. Guðmundsson,
Tómas Jónsson
Lýtalækningadeild, kvennadeiid og almenn skurðdeild Landspítala
Hringbraut
akoumouridis@web. de
Inngangur: Vaginal atresia er meðfæddur galli (Múllerian defect)
sem leiðir til þess að hluti af Ieggöngum myndast ekki. Tíðni meðal
fæddra stúlkna er 1:4000-5000. Þessi galli hefur verið þekktur frá
tímum Hippókratesar og fjallað hefur verið um skurðaðgerðir
vegna hans í evrópskum fræðiritum frá upphafi 20. aldar. Húð-
ígræðslutækni sem Mclndo og Counsellor kynntu var þróuð í
Bandaríkjunum um 1940. Meginmarkmið skurðaðgerðar er að búa
til opin leggöng og draga þannig úr verkjum og gefa möguleika á
eðlilegu samlífi og getu til barneigna.
Tilfelli: Fimmtán ára stúlka sem ekki var byrjuð á tíðablæðingum
þrátt fyrir ytri merki um eðlilegan kynþroska var rannsökuð vegna
endurtekinna heiftarlegra kviðverkjakasta. Hún greindist með lok-
að meyjarhaftsop sem var talið ástæða verkjanna og var því opnað,
en kviðverkjaköstin héldu áfram. Eftir nánari rannsókn, þar með
talið kviðsjárskoðun. kom í ljós að leggöng vantaði og blætt hafði
inn í kviðarholið. Það sást eðlilegt leg og eggjastokkar og virtist vera
eðlilegur vefur niður að ytra leghálsopi sem tengdist litlum stúf af
efsta hluta leggangna. Stúlkan var strax sett á GnRH-agónista með-
ferð til að stöðva blæðingar meðan beðið var skurðaðgerðar.
Aðgerð: Gerð var reconstructio vagina a.m Mclndo með mjúkri
silicone-prothesu 4,5 cm að breidd, 1 cm að þykkt, 11 cm á dýpt.
Húðtransplantatið var saumað utan um fyllinguna, sárflötur húð-
transplantatsins látinn snúa út og húðin inn að prothesunni. Pen-
rose dren var sett í holrýmið inni í prothesunni. Aðgerð tók 155
mínútur, engir aukakvillar komu upp.
Eftirmeðferð: Inj. Ekvacillin lg x 4 i.v., Mixt. Sorbitol 15 ml x 2 p.o.,
verkjalyf pn og rúmlega. Sjúklingur var hitalaus eftir og með eðlileg
lífsmörk. Dren var tekið á 11. degi og hún útskrifaðist á 12. degi eftir
aðgerð. Aætluð er önnur aðgerð þar sem tengja á leggöng við leg-
háls.
Samantekt: Lýst er fyrsta hluta meðferðar vegna atresia vaginae.
Þessi hluti aðgerðar tókst vel og var án alvarlegra fylgikvilla.
Reconstructio vaginae a.m Mclndo leiðir til þess að leggöng
verða eðlileg hjá flestum sjúklingum. Fylgikvillar vegna aðgerða
eru oftast minniháttar. Lýst hefur verið hættu á sáramyndun og neo-
vaginal-rectal fistlum, auk lítillar hættu á illkynja breytingum í nýju
skeiðarslímhúðinni.
E - 28 Notkun Applied GelPort™ við kviðsjáraðgerðir
á nýrum með aðstoð handar - myndband
Valur Þór Marteinsson, Hafsteinn Guðjónsson
Handlækningadeild FSA
valmart@fsa.is
Kviðsjáraðgerðir með aðstoð handar (hand-assisted laparoscopic
surgery) geta verið ákjósanlegar þar sem fjarlægja skal nýra og þá
ekki hvað síst ef mikilvægt er talið að ná líffærinu út í heilu lagi til
vefjagreiningar eða ígræðslu. Slíkar aðgerðir hafa verið að þróast í
tæpan áratug, en fyrsta nýrnanámið með kviðsjártækni og aðstoð
handar var framkvæmt 1994. Framan af voru ýmis tæknileg vanda-
mál með búnað þann sem notaður var, eins og loftleki og handar-
þreyta í handaropi. Nýlega kom á markað búnaður til hjálpar við
slíkar aðgerðir af gerðinni Applied GelPort™. Hann var fyrst reynd-
ur á FSA í október 2002 og verið notaður við nýrnanám með kvið-
sjártækni og aðstoð handar hjá fjórum sjúklingum.
Applied GelPort™ búnaðurinn samanstendur af þremurlausum
hlutum sem eru: sáraskýla (Wound Protecting Sheath), sárahaki
(Wound Retractor) og hlaupkennt handarop (gelport). Notkunar-
ferlið er eftirfarandi:
1) Merkið lengd húðskurðar eftir hanskastærð skurðlæknis
(dæmi: ef handarstærð hanska er 8, þá þarf húðskurður að
vera 8 cm).
2) Opnið kviðvegg samkvæmt venju, farið með hendi inn um
skurðinn til að tryggja rétta stærð opsins fyrir hendina og
gætið þess að jaðrarnir séu fríir.
3) Komið þar til gerðri sáraskýlu fyrir í skurðinum og spennið
hana uppá sárahakann.
4) Smellið hinu hlaupkennda handaropi á sárahakann.
5) Komið fyrir loftnál og holrörum eftir þörfum.
Það tekur einungis tvær til þrjár mínútur að koma hinum þrí-
skipta búnaði fyrir eftir að skurður er gerður og brottnám er á sama
hátt einfalt og tekur innan við mínútu. Engin tæknileg vandamál
hafa verið með þennan búnað fram að þessu, enginn loftleki og
auðvelt að setja hendi inn og taka út án þess að breyting verði á
kviðarholsþrýstingi. Sáraskýlan getur hugsanlega minnkað líkur á
ígræðsluútsæði krabbameins auk sýkingar í skurðsári.
Sýnt verður myndband þar sem uppsetning búnaðarins er sýnd
við hefðbundið nýrnanám.
Læknablaðið 2003/89 415