Læknablaðið - 15.06.2005, Blaðsíða 60

UMRÆÐA & FRETTIR / MINNINGAR UR LÆKNADEILD
Læknanám
fyrir 60 árum
Ragnheiður
Guðmundsdóttir
Erindi flutt á jólafundi Félags
kvenna í læknastétt 4. janúar
2001 í Þingholti, Hótel Holti.
Örlítiö breytt fyrir prentun.
Á þessu ári eru 60 ár frá því ég lauk prófi frá
Læknadeild Háskóla Islands.
1945 var mikið merkisár því einmitt á því ári-8.
maí - lauk síðari heimsstyrjöldinni hér í Evrópu,
en nokkru síðar - 14. ágúst - einnig stríðinu við
Japani. Miklu fargi var létt af þjóðum heims eftir
sex löng styrjaldarár með rniklu mannfalli og
margskonar hörmungum öðrum.
Við vorum aðeins fjögur sem lukum læknaprófi
á þessu vori (auk mín voru þar Þorgeir Gestsson,
Björn Guðbrandsson og Einar Th. Guðmundsson
en í janúar hafði lokið prófi Jón Hjaltalín
Gunnlaugsson). Þetta var alveg óvenju fámennur
árgangur.
MiL p,
wm® u m
Á jarðhœð í austurenda
Alþingishússins, gegnt
anddyri Dómkirkjunnar,
var kennslustofa lœkna-
deildar á stríðsárunum.
Þar er nú þingflokks-
herbergi Fratnsóknar-
flokksins.
Höfundur er læknir og
heiðursfélagi Læknafélags
íslands.
Ég var sjöunda konar sem lauk læknanámi hér,
en Kristín Ólafsdóttir sú fyrsta lauk prófi 1917
og varð fyrsta konan sem lauk prófi frá Háskóla
Islands. Þess má til gamans geta að þetta ár höfðu
aðeins níu konur lokið prófi frá HÍ, því auk okkar
sjö úr læknadeild höfðu aðeins tvær lokið prófi úr
öðrum deildum, önnur úr lagadeild, hin úr guð-
fræðideild.
Þetta er heldur rýr eftirtekja á 34 árunt frá
stofnun Háskóla íslands 17. júní 1911.
Á menntaskólaárum mínum hafði ég þegar
ákveðið að leggja stund á nám í bókmenntum.
Ég hef alltaf haft ánægju af að lesa og mennta-
skólanemendur í minni tíð voru yfirleitt mjög vel
lesnir bæði í íslenskum og erlendum bókmenntum.
Ég hóf því nám við háskólann í Kaupmannahöfn
í þýskum og enskum bókmenntum, auk náms í
heimspeki sem var heilmikið nám, sex fyrirlestrar
í viku í átta mánuði. Auk prófs í heimspeki lauk
ég aðeins ýmsurn forprófum á þýsku og ensku. Þar
sem þýska var mitt aðalfag hugleiddi ég að ljúka
námi við þýskan háskóla. Árið 1937 átti ég þess
kost að fara til Þýskalands og fór þá meðal annars
til Heidelberg en þar er gamall og gróinn háskóli.
Hefði allt verið með felldu hefði ég hugsanlega
farið þangað. En það var ekki allt með felldu því
þetta voru miklir uppgangstímar hjá Hitler og
stjórn hans og andrúmsloftið með þeim hætti að ég
gat alls ekki hugsað mér að vera þar.
Ég venti því mínu kvæði í kross eins og sagt
er og hóf nám við Háskóla íslands. Hér var ekki
margra kosta völ á þessum tíma. Það voru aðeins
fjórar deildir: læknadeild, lögfræðideild, guðfræði-
deild og norræna eða íslensk fræði eins og námið
var kallað.
Af þessum greinum áleit ég að læknisfræðin
myndi höfða mest til mín enda fjölbreytt og áhuga-
verð námsgrein eins og varla þarf að taka fram hér.
Háskólinn var á þessum tíma í Alþingishúsinu.
Háskólinn hafði til umráða alla neðri hæðina en
þingsalir voru á efri hæðinni eins og nú er. Við
skólasetningu á haustin fékk háskólinn til umráða
sal sameinaðs Alþingis sem nú er þingsalurinn
síðan alþingi varð ein málstofa. Anddyrið var sam-
eiginlegt fyrir alþingi og háskólann. Að sjálfsögðu
var þröngt um bæði okkur og þingmenn en ég held
að sambýlið hafi yfirleitt verið hnökralaust og
auðvitað datt engum í hug að kvarta um aðstöðu-
leysi sem var nokkuð áberandi, ekki síst hjá okkur
í læknadeild. Stofa deildarinnar var í austurenda
hússins, allrúmgóð og vísuðu gluggarnir beint að
dyrum Dómkirkjunnar. Stofan er nú þingflokks-
herbergi Framsóknarflokksins.
Ég tók öll prófin í fyrsta hluta námsins í þessari
stofu í Alþingishúsinu. Trausti Olafsson kenndi
okkur efnafræði, lífræna og ólífræna. Verklega
námið, efnagreiningin, fór fram í smáhúsi bak
við Menntaskólann, Fjósið svonefnda sem hefur
trúlega borið nafn með rentu í upphafi. Verklega
námið var frá hausti til vors, tvisvar í viku, þrír
tímar í senn, svo við fengum mikla æfingu í efna-
greiningu. Mér þótti efnafræðin skemmtileg. Jón
Steffensen kenndi okkur anatómíu, embryológíu
og einnig fysíólógíu og bíókemíu. Han kenndi ekki
í fyrirlestrarformi heldur tók upp eða ræddi efnið
við þá sem komnir voru að prófi en þeir sátu á
fremsta bekk, næstir honum. Þetta var eiginlega
548 Læknablaðið 2005/91