Læknablaðið - 15.10.2008, Blaðsíða 11

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKNIR
Insúlínháð sykursýki barna
og unglinga á Islandi
- mat á gæðum meðferðar
Rannveig L.
Þórisdóttir1
læknir
Ragnar
Bjarnason2
sérfræðingur í
innkirtlasjúkdómum barna
Elísabet
Konráðsdóttir2
hjúkrunarfræðingur
Árni V. Þórsson2
sérfræðingur
í innkirtlasjúkdómum barna
Lykilorð: tegund 1 sykursýki,
meðferð, börn, unglingar, HbA1c,
blóðsykurfall.
1Háskóla íslands,
2Barnaspítala Hringsins,
Landspítala Hringbraut.
Fyrirspurnir og bréfaskipti:
Árni V. Þórsson,
barnadeild Landspítala
Hringbraut,
101 Reykjavík,
íslandi.
arniv@landspitali. is
Sími: + 354 543 1000.
Ágrip
Inngangur: Á síðustu árum hefur endurtekið verið
sýnt fram á mikilvægi góðrar blóðsykurstjórnunar
hjá sykursjúkum. Umönnun langflestra íslenskra
barna og unglinga með sykursýki fer fram við
göngudeild á Barnaspítala Hringsins. Lýst er ár-
angri meðferðar hjá íslenskum ungmennum með
insúlínháða sykursýki.
Efniviður og aðferðir: Heildarfjöldi barna og
unglinga með sykursýki við göngudeildina var
98. Tekin var þverskurðarathugun á tímabilinu 15.
3. 2004 - 14. 7. 2004 og niðurstöður mælinga við
síðustu heimsókn barnanna sem til deildarinnar
komu voru skráðar. HbAlc (DCA 2000) og fall
blóðsykurs var athugað.
Niðurstöður: Fjöldi heimsókna í þverskurðarúr-
taki voru 83 (drengir 43, stúlkur 40), meðalaldur
13,3 ± 3,78 ár. Meðalgildi HbAlc var 8,18 ± 1,31%.
Enginn marktækur munur fannst á meðalgildi
HbAlc milli stúlkna og drengja. Marktæk hækk-
un var á HbAlc eftir aldri hjá stúlkum (p<0,01).
Tíu börn (12%) fengu 12 sinnum alvarlegt blóð-
sykurfall á rannsóknartímabilinu (43,4/100 sjúk-
lingaár).
Ályktanir: Niðurstöður rannsóknarinnar sýna að
meðhöndlun barna og unglinga með sykursýki á
íslandi gengur allvel miðað við niðurstöður sem
birtar hafa verið frá mörgum öðrum löndum. Þó er
mikilvægt að fylgja betur eftir þeim sem hafa ekki
nægilega góða blóðsykurstjórnun, sérstaklega hjá
unglingsstúlkum og börnum og unglingum sem
falla alvarlega í blóðsykri.
Inngangur
Fjölmargar rannsóknir hafa sýnt fram á að góð
stjómun blóðsykurs kemur að mestu leyti í veg
fyrir eða seinkar mjög alvarlegum fylgikvillum
sykursýki af tegund 1 (1, 2) og tegund 2 (3).
Fylgikvillar sykursýki koma mjög sjaldan fram
hjá börnum og unglingum (4-6) þótt ferlið sem
orsakar þá geti verið komið vel á veg (7, 8). Eitt
af meginmarkmiðum meðferðar hjá börnum og
unglingum með sykursýki er að blóðsykurgildi
séu sem næst eðlilegum mörkum (HbAlc <6%).
Því markmiði er þó oft erfitt að ná (9) þar sem of-
meðhöndlun með insúlíni getur valdið blóðsykur-
falli, meðvitundarleysi, krömpum, heilaskaða og
jafnvel dauða. Einnig getur ofskömmtun insúlíns
til langs tíma leitt til mikillar þyngdaraukningar,
sérstaklega hjá stúlkum á unglingsaldri (1, 2,10).
Stór rannsókn, Diabetes Control and
Complication Trial (DCCT), var framkvæmd
í Norður-Ameríku á 9. áratug síðustu aldar til
að meta árangur af meðferð einstaklinga með
sykursýki (1, 2). Niðurstöður DCCT-rannsókn-
arinnar höfðu afgerandi áhrif á meðferð sykur-
sýki á heimsvísu. I kjölfarið var stofnaður al-
þjóðlegur rannsóknarhópur sem hafði það að
markmiði að bera saman blóðsykurstjórnun syk-
ursjúkra bama við 22 barnadeildir 18 sjúkrahúsa
í Evrópu, Norður-Ameríku og Japan. Rannsóknin
hefur verið kennd við Hvidöre-sjúkrahúsið í
Kaupmannahöfn, en þaðan var henni stjórnað.
Niðurstöður rannsóknarinnar, sem gerð var á
þremur mánuðum árið 1995, sýndu að mikill
munur var á blóðsykurstjórnun mismunandi
göngudeilda en meðaltal FlbAlc var 8,6% (7,6-
10,2) (9). Samanburðarrannsóknir hafa leitt f
ljós að mæling HbAlc með DCA 2000 gefur að
meðaltali 0,2% hærri gildi en mæliaðferðin sem
notuð var í DCCT rannsókninni (11). Mælitækni
sem notuð var í Hvidöre-rannsókninni (Bio-Rad
Variant method for HbAlc) gefur 0,3% hærri gildi
en DCCT, þannig að okkar mælingar (með DCA
2000) eru sambærilegar við Hvidöre-rannsóknina
(12).
Árið 1994 var stofnuð göngudeild fyrir böm
og unglinga með sykursýki við bamadeild
Landakotsspítala. Hannaður var sérstakur gagna-
grunnur þar sem niðurstöður mælinga (hæð,
þyngd, HbAlc, insúlínskammtar, insúlíntegundir
og fleira) við hverja heimsókn sjúklinga hafa
verið færðar inn frá upphafi. Þessi rannsókn var
framkvæmd til að meta árangur meðferðar á syk-
urstjóm bama og unglinga sem fylgt er eftir á
göngudeild Barnaspítala Hringsins og bera saman
við áður birtar niðurstöður erlendra rannsókna.
LÆKNAblaðið 2008/94 659