Læknablaðið - 15.10.2008, Blaðsíða 37

UMRÆÐUR O G FRÉTTIR
FÉLAG UNGRA LÆKNA
þetta áhrifá stéttina, kjarabaráttu og hugsanlega val á
sérgreinum?
„Ég vil svara þessu á mjög einfaldan hátt með
því að segja nei við báðum spurningum. Það hefur
stundum verið sagt konur velji sér frekar „þægi-
legra" sérnám þar sem vaktabyrðin er tiltölulega
lítil og hægt að að vera meira heima. Þetta er rangt
og engar kannanir á vali kvenna á sérgreinum hafa
sjrnt að svo sé. Þetta eru órökstuddar vangaveltur
sem eiga sér enga stoð í veruleikanum. Ég segi líka
nei við því að fjölgun kvenna í læknastétt muni
leiða til verri kjara. Við erum mjög meðvituð um
að hindra þessa þróun. Við höfum öll tækifæri
til þess. Formaður Læknafélags Islands er kona,
formaður heimilislæknafélags íslands er kona.
Nýr formaður FUL er kona. Konur geta því ráðið
ferðinni á næstu árum að talsverðu leyti."
Fjölskyldan í forgang
Stjórnendur í hópi lækna eru hins vegar í miklum
meirihluta karlar. Það endurspeglar ekki kynjahlutfallið
í stéttinni. Hefurðu velt þvífyrir þér?
„Ég held að ástæðuna sé að einhverju leyti
að finna í því að konur setja fjölskyldu sína yfir-
leitt fremst í forgangsröðina. Þegar kona stendur
frammi fyrir því að velja á milli krefjandi stjórn-
unarstöðu og tíma með fjölskyldunni þá verður
fjölskyldan oftar ofan á hjá konum en körlum.
Þetta er alls ekki einhlítt en hefur sitt að segja. Það
má hins vegar velta því fyrir sér hvort stjórnun
sé gert nægilega hátt undir höfði í læknanáminu
þannig að læknar séu færir um að stjórna þegar
tækifærin til þess bjóðast. Aðrar heilbrigðisstéttir,
sérstaklega hjúkrunarfræðingar, hafa lagt áherslu
á að mennta sig í stjórnun eftir að grunnnámi
lýkur. Unglæknar eiga hins vegar allt sémámið
eftir þegar grunnnámi lýkur og hugsa því ekki
um að mennta sig í stjórnun þá. Það er alveg ljóst
í mínum huga að þörfin fyrir stjórnunarmenntaða
lækna er mikil og ekki bara innan heilbrigðiskerf-
isins heldur í samfélaginu almennt því raddir
lækna þurfa að heyrast meira. Nú er til dæmis
enginn læknir á þingi, sem er sannarlega skaði.
Læknanámið er góður undirbúningur til þess að
láta til sín taka á mörgum sviðum."
Yasminelle® nvnr: 041423
Yasminelle 0,02 mg /3 mg, filmuhúðaðar töflur. Virk innihaldsefni og styrkleikar:Hver tafla inniheldur 0,020 mg etinýlestradíól (sem betadex samstæða (clathrate)) og 3 mg dróspírenón.
Hjálparefni: laktósi, 46 mg. Lyfjaform: Filmuhúðuð tafla.Ljósbleik, kringlótt tafla með ávölu yfirborði, önnur hliðin merkt "DS" með upphleyptu letri inni í reglulegum sexhymingi.Ábendingar:
Getnaðarvamartafla. Til inntökuTaka verður töflurnar á svipuðum tíma á hverjum degi, með dálitlum vökva ef þörf er á, í þeirri röð sem töfluspjaldið sýnir. Taka skal eina töflu á dag í 21 dag
samfleytt. Byrja skal á næsta spjaldi eftir 7 daga töfluhlé og eiga tíðablæðingar sér venjulega stað á þeim tíma. Þær hefjast að jafnaði á 2. til 3. degi eftir að síðasta tafla var tekin og er hugsanlega ekki
lokið þegar byrjað er á næsta töfluspjaldi. Frábendingar: Ekki ber að nota getnaðarvarnartöflur sem innihalda blöndu hormóna í veftirfarandi tilvikum. Komi eitthvert þessara tilvika fram í fyrsta
skipti þegar getnaðarvarnartöflur eru notaðar, ber að hætta töku þeirra strax, Segamyndun í bláæðum eða sjúkrasaga um slíkt (segamyndun í djúpbláæðum, lungnablóðrek).Segamyndun í slagæðum
eða sjúkrasaga um slíkt (t.d. hjartadrep) eða fyrirboði um það (t.d. hjartaöng og skammvinn blóðþurrðarköst).Heilablóðfall eða sjúkrasaga um slíkt.Ef fyrir hendi eru fleiri en einn áhættuþáttur fyrir
segamyndun í slagæðum, eða einn áhættuþáttur á alvarlegu stigi.Brisbólga eða sjúkrasaga um slíkt ef það tengist alvarlegri hækkun þríglýceríða.Virkur, alvarlegur lifrarsjúkdómur, eða sjúkrasaga
um slíkt ef lifrargildin eru ekki komin í eðlilegt horf. Alvarlega skert nýmastarfsemi eða bráð nýrnabilun.Lifraræxli (góðkynja eða illkynja) eða sjúkrasaga um slíkt.Illkynja kynhormónaháður
sjúkdómur eða gmnur um slíkt (t.d. í kynfæmm eða brjóstum).Blæðing frá leggöngum af óþekktum orsökum. Saga um mígreni með staðbundnum taugaeinkennum. Ofnæmi fyrir virku
innihaldsefnunum eða einhverju hjálparefna Yasminelle filmuhúðaðra taflna. Vamaðarorð:Ef einhver eftirtalinna áhættuþátta er fyrir hendi skal meta kosti við notkun getnaðarvarnartaflna sem
innihalda blöndu hormóna gagnvart hugsanlegri áhættu í hverju tilviki fyrir sig, og ræða um það við konuna áður en hún ákveður að taka getnaðarvamartöflur. Við versnun eða fyrsta merki um
einhvem þessara áhættuþátta skal hafa samband við lækninn sem ákveður hvort hætta eigi notkun getnaðarvamartaflna. Greint hefur verið frá að eftirfarandi sjúkdómseinkenni geti komið fram
eða versnað bæði á meðgöngu og við notkun samsettra getnaðarvamartaflna, en staðfesting á tengslum við notkun samsettra getnaðarvamartaflna er ófullnægjandi: Gula og/eða kláði í tengslum
við gallteppu; gallsteinamyndun, porfýría; rauðir úlfar; blóðlýsuþvageitmnarheilkenni (hemolytic uremic syndrome); rykkjadans (Sydenham's chorea); meðgöngublöðrubóla; heymartap vegna
kölkunar í miðeyra. Þótt samsettar getnaðarvamartöflur geti haft áhrif á insúlínnæmi í útæðum og sykurþol, er ekkert sem bendir til þess að nauðsynlegt sé að breyta meðferðarskömmtum hjá
sykursýkissjúklingum sem nota lágskammta samsettar getnaðarvamartöflur (sem innihalda < 0,05 mg af etinýlestradíóli). Þó á að fylgjast vel með konum sem hafa sykursýki, einkum þegar þær
byrja að nota getnaðarvamartöflur. Greint hefur verið frá versnun á innrænu þunglyndi, flogaveiki, Crohns sjúkdómi og sáraristilbólgu við notkun samsettra getnaðarvamartaflna.
Þungunarfreknur (chloasma gravidum)geta stundum komið fram, einkum hjá konum með sögu um slíkt á meðgöngutíma. Konur með tilhneigingu til þungunarfrekna ættu að forðast sólarljós
eða útfjólubláa geislun á meðan þær nota samsettar getnaðarvamartöflur.Þetta lyf inniheldur 46 mg laktósa í hverri töflu. Sjúklingar með sjaldgæft arfgengt galaktósaóþol, Lapp laktasaþurrð eða
glúkósa-galaktósa vanfrásog og eru á laktósafríu fæði ættu að taka tillit til þessa magns.Milliverkanir við önnur lyf og aðrar milliverkanir Milliverkanir getnaðarvamartaflna og annarra lyfja, geta
leitt til milliblæðinga og dregið úr getnaðarvöm. Þetta hefur verið staðfest hvað varðar hýdantóín, barbítúröt, prímidón, karbamazepín og rífampicín og gmnur leikur á að oxkarbazepín, tópíramat,
felbamat, rítónavír, gríseófúlvín og náttúrulyfið Jóhannesarjurt (hypericum perforatum) geti einnig haft þessa verkun. Einnig hefur verið greint frá að getnaðarvömin hafi brugðist við notkun sýkla-
lyfja svo sem ampicillíns og tetracýklína. Ekki hefur tekist að útskýra hvaða verkun liggur þar að baki.Konur sem taka einhverja ofangreindra lyfjaflokka eða exnstök virk efni skulu því einnig nota til
bráðabirgða aðra getnaðarvamaraðferð án hormóna til viðbótar samsettu getnaðarvamartöflunum, þ.e. á meðan þær taka hitt lyfið og í 7 daga eftir að þær hafa hætt því. Meðganga og brjóstagjöf:
Ekki skal taka Yasminelle á meðgöngu. Samsettar getnaðarvamartöflur geta haft áhrif á mjólkurmyndun, þar sem þær geta dregið úr magni og breytt samsetningu brjóstamjólkur. Því er almennt
ekki mælt með því að getnaðarvamartöflur séu notaðar fyrr en kona er alveg hætt að gefa barni brjóst. Pakkning og verð: Yasminelle fæst í pakkningu 3 x21 tabl. Verð 4.473 kr skv. Lyfjaverðskrá
l.sept 2008 . Handhafi markaðsleyfis: Bayer Schering Pharma. Umboð á íslandi: Icepharma, Lynghálsi 13,110 Reykjavík.
LÆKNAblaðið 2008/94 685