Læknablaðið - 15.04.2010, Blaðsíða 14

FRÆÐIGREINA
RANNSÓKNIR
R
Tafla III. Upplýsingar um aldur, kyn og áhættuþætti 213
sjúklinga sem gengust undir lungnablaðnám á Islandi
1999-2008. Gefinn er upp fjöldi sjúklinga og prósentur í
sviga nema annað sé tekið fram.
Upplýsingar n (%)
Fjöldi 213
Karlar 108(50,7)
Meðalaldur (ár, bil) 66,9 (37-89)
Saga um reykingar 205 (96,2)
Reykir* 144(67,6)
Pakkaár (miðgildi) 42,1
Langvinnur lungnasjúkdómur 60 (28,2)
Kransæðasjúkdómur 55 (25,8)
Hjartsláttaróregla 36 (16,9)
FVC <80% af viðmiðunargildi 44 (20,7)
FEV1<80% af viðmiðunargildi 78 (36,6)
ASA" flokkun
1 1 (0,5)
2 92 (43,2)
3 114(53,5)
4 6 (2,8)
‘Sjúklingur hefur reykt innan 5 ára fyrir aðgerð. “American society of Anesthesiologists
Tveir sjúklingar fengu geislameðferð fyrir
aðgerð og þrír krabbameinslyfjameðferð (neoad-
juvant). Einn þeirra var með Pancoast-æxli sem
fékk bæði geisla- og lyfjameðferð fyrir aðgerð.
Annar sjúklingur var með 11 cm stórt æxli og
fékk geislameðferð fyrir aðgerð. Tveir sjúklingar
með fjarmeinvörp fóru í lyfjameðferð fyrir
aðgerð. Annar þeirra var talinn hafa útbreiddan
sjúkdóm í lifur og því óskurðtækur. Síðar kom í
ljós að um góðkynja blöðrur í lifur var að ræða
og var hann þá tekinn beint í lungnablaðnám.
Hinn sjúklingurinn sem fékk lyfjameðferð var
talinn hafa meinvörp í beinum og var því gefin
meðferð með krabbameinslyfjum. Síðar kom í ljós
að meinvörp voru ekki til staðar og var hann þá
tekinn í blaðnámsaðgerð.
Lyfjameðferð eftir skurðaðgerð (adjuvant)
var gefin 26 sjúklingum (12,2%), níu fengu
geislameðferð eingöngu eftir aðgerð og fimm
báðar meðferðirnar. Flestir þessara sjúklinga voru
á stigum IIIA, IIIB eða IV eða höfðu æxlisvöxt í
skurðbrúnum.
Upplýsingar um sjúklinga eru sýndar í
töflu III. Alls höfðu 96,2% sjúklinga sögu
um reykingar, 67,6% reyktu fram að aðgerð
og meðal pakkaárafjöldi var 42,1 ár. Tæpur
þriðjungur sjúklinganna (28%) hafði sögu um
langvinnan teppusjúkdóm í lungum, 26% um
kransæðasjúkdóm og 17% um hjartsláttartruflanir.
Um þriðjungur sjúklinga hafði FEVj gildi undir
80% af viðmiðunargildi. Flestir sjúklingar voru í
ASA flokkum 2 (43,2%) og 3 (53,5%).
Alls greindust 52 sjúklingar með fylgikvilla
(24,4%), þar af 16 sjúklingar (7,5%) með alvarlega
og 36 (17%) með minniháttar fylgikvilla (tafla IV).
Tólf sjúklingar þurftu enduraðgerð, sjö vegna
blæðingar, tveir vegna fleiðruholssýkingar, aðrir
tveir vegna æxlisvaxtar í skurðbrún og einn
vegna berkjufleiðrufistils. Loftleki eftir aðgerð var
algengur, í >4 daga hjá 23 sjúklingum (10,8%) og í
>7 daga hjá 45 sjúklingum (21,1%).
Enginn sjúklingur lést innan 30 daga frá
aðgerð (0% skurðdauði). Tveir sjúklingar létust
innan 90 daga eftir aðgerð, báðir með sögu um
kransæðasjúkdóm og hjartsláttaróreglu. Annar
fékk lungnabólgu í kjölfar aðgerðar og lést 36
dögum eftir aðgerð. Hinn lést úr heilablæðingu
75 dögum eftir aðgerð. Tveir sjúklingar (0,9%)
dóu í sömu sjúkrahúslegu (hospital mortality) en
báðir voru með undirliggjandi kransæðasjúkdóm.
Annar þeirra lést úr lungnakrabbameini 92 dögum
eftir aðgerð en hinn úr öndunar- og nýrnabilun
129 dögum eftir aðgerð.
Aðhvarfsgreining á áhættuþáttum fylgikvilla
sýndi að sjúklingar sem voru með hátt ASA gildi
(OR 2,123, 95% CI 1,204-3,764, p=0,009) og þar
sem aðgerð tók langan tíma (OR 1,008, 95% CI
1,002-1,014, p=0,009), voru í marktækt aukinni
áhættu að fá minniháttar fylgikvilla. Einnig
sást tilhneiging til aukinnar áhættu hjá þeim
sem gengist höfðu undir blaðnám hægra megin
(OR 1,830, 95% CI 0,969-3,455, p=0,06). Eldri
sjúklingar (OR 1,075, 95% CI 1,008-1,147, p=0,03)
voru í marktækt aukinni áhættu að fá meiriháttar
fylgikvilla og tilhneiging sást hjá þeim sem
gengist höfðu undir tvíblaðnám (OR 4,098, 95% CI
0,902-18,610, p=0,07) og höfðu langa reykingasögu
(OR 1,021, 95% CI 0,996-1,048, p=0,097).
Umræður
Þessi rannsókn sýnir að árangur blaðnámsaðgerða
við lungnakrabbameini er góður hér á landi,
en tíðni alvarlegra fylgikvilla var lág (7,5%)
og enginn sjúklingur lést innan 30 daga. í
öðrum rannsóknum hefur skurðdauði oftast
verið á bilinu 0,6-4%.9'I4'16 Fjórir sjúklingar létust í
sömu sjúkrahúslegu og aðgerðin (sjúkrahúsdauði
1,9%). Allir höfðu þessir sjúklingar sögu um
hjartasjúkdóma og dánarorsakir þeirra tengdust
hjarta og/eða öndunarfærum.
Tíðni alvarlegra fylgikvilla reyndist sambærileg
við erlendar rannsóknir9-16 og mun lægri en í
nýlegri íslenskri rannsókn á lungnabrottnámi.17
Með hækkandi aldri voru sjúklingar í aukinni
hættu á að fá meiriháttar fylgikvilla og tilhneiging
sást einnig hjá þeim sem gengist höfðu undir
246 LÆKNAblaðiö 2010/96