Læknablaðið - 15.04.2010, Blaðsíða 48

smátt og smátt betri í því sem þeir eru að gera og
svæfingar eru þar engin undantekning."
UMRÆÐUR O G F R É T T 1 R
SVÆFINGAR í 15 0 Á R
Stjórn Svæfingalæknafélags
íslands árið 1988 ásamt
heiðursfélaganum Þorbjörgu
Magnúsdóttur. Frá vinstri
eru Ólafur Z. Ólafsson,
Þorbjörg, Guðmundur
Björnsson, Jón Sigurðsson,
Arnaldur Valgarðsson
Úr safni Ólafs Z.
Ólafssonar.
að þiggja þetta höfðinglega boð og allir vita hvað
gerðist þann 1. september þetta ár, heimsstyrjöldin
hófst og þar með varð ekkert úr þessu.
Sir Robert lét ekki þar við sitja heldur útvegaði
fyrsta „stállungað" til íslands, en það kom til
landsins í ársbyrjun 1940." Um þetta merkilega
stállunga, sem fæstir vita lengur hvað er, er
nánar fjallað í bókinni. „Það vaknar auðvitað sú
spurning hvað hafi valdið þessu áhugaleysi lækna
á svæfingum og ég held að hluti skýringarinnar
hafi verið að svæfingar þóttu ekkert merkilegar."
„Þá skalt þú svæfa í dag”
„Dæmin um virðinguna fyrir svæfingum er
fjöldamörg, og þeir sem voru látnir sjá um
svæfingar af ýmsu tagi, allt frá presti á Patreksfirði
til kandídata og ljósmæðra sem sum hver
önnuðust svæfingar árum saman.
Jóhann Guðmundsson, sem síðar varð
bæklunarskurðlæknir, sagði frá því að þegar
hann var læknastúdent og kom í fyrsta sinn inn
á skurðstofu á Landspítalanum spurði Katrín
Gísladóttir yfirhjúkrunarkona hann: „Hefur þú
komið á skurðstofuna áður?" Hann neitaði því.
„Þá skaltu svæfa í dag," sagði hún að bragði.
Þannig var nú metorðastiginn, það var ekki
læknum bjóðandi að sinna svæfingum."
Þótt fyrsti sérmenntaði svæfingalæknirinn
hafi komið til starfa 1951 var þróunin í faginu
hæg framan af og sláandi að skoða súlurit um
sérfræðiviðurkenningar í bók Jóns. „Það var í
rauninni ekki fyrr en upp úr 1980 að þessi mál
komust í það horf sem hægt er að sætta sig við.
Allar lækningar fela í sér áhættu og jafnvel eftir
1970 áttu sér stað alvarlegir fylgikvillar sem koma
hefði mátt í veg fyrir með meiri sérþekkingu.
Verkaskipting felur það í sér að menn verða
Útgáfudagurinn nálgast
Er útgáfudagurinn nálgaðist var Jón hóflega
bjartsýnn á að takast myndi að koma bókinni
tímanlega út. „Það er ekki fyrr en frá síðustu
áramótum sem ég hef verið að miða við ákveðinn
skiladag. Kári Hreinsson, formaður Félags
svæfinga- og gjörgæslulækna, hafði samband
við mig snemma á árinu og þá ákváðum við
útkomudaginn." Jón átti náið samstarf með
umbrotsmanni bókarinnar, Þresti Haraldssyni
fyrrverandi blaðamanni á Ijeknablaðimi, um
framvinduna. Hjólin voru farin að snúast hratt
og vel gekk að hnýta þá lausu enda sem þörf var
á, skera niður myndefni og fylla inn í seinustu
eyðurnar. Þrátt fyrir það hafði Jón til síðustu
stundar fyrirvara á því að ýmislegt gæti komið
upp á en loks var hann farinn að sjá að fátt gæti
tafið útkomu bókarinnar annað en prentsmiðjan
hreinlega brynni. Það gerðist ekki, hins vegar
bilaði ný og fullkomin prentvél prentsmiðjunnar
meðan á vinnslu stóð og sannaði mál Jóns. Engu
að síður tókst að koma bókinni út á réttum tíma og
daginn fyrir formlegan útkomudag bárust fyrstu
eintökin í hendur Jóns og fjölskyldu hans. Verkinu,
sem Jón hafði verið að púsla saman seinustu átta
árin, var lokið. „Ég er með fullkomnunaráráttu,
sem er bæði kostur og galli," segir Jón. „Það er
ein af ástæðunum fyrir því að bókin kom ekki út
fyrr. Samt tókst mér að ljúka verkinu og er feginn
að ég gerði það ekki fyrr. Ég var að skoða gamalt
handrit í tölvu og hefði ekki verið sáttur við að
gefa bókina út á því stigi." Útgáfudagurinn var
ánægjulegur en lýjandi og sennilega kom athyglin
Jóni og Asdísi eiginkonu hans á óvart. „Þegar
bókin kom í hús á útgáfudeginum var búið um
þau í kassa sem var límdur aftur og beið opnunar
klukkan fimm síðdegis. Hann var settur upp á
borð og borði strengdur um hann. Síðan var klippt
á þennan borða eins og verið væri að opna nýjan
veg eða brú og bókinni kippt upp úr kassanum."
Jón og fjölskylda hans stóðu að öllu leyti straum
að kostnaði við útgáfu bókarinnar en hafa fengið
vilyrði um styrki til að mæta útlögðum kostnaði
við prentun og umbrot, góð viðbrögð komu strax
frá fagfélagi hans Svæfinga- og gjörgæslulæknafélagi
íslands og fleiri hafa lýst áhuga á að koma þar að.
Aðrir styrkir, svo sem frá lyfjafyrirtækjum, sem oft
standa læknum til boða í verkefni af ýmsu tagi,
komu ekki til greina af hans hálfu. Vinna Jóns í
átta ár, þó með hléum sé, verður framlag hans
til fræðigreinarinnar og hann sér ekki eftir því
að hafa lagt þennan tíma og vinnu að mörkum.
280 LÆKNAblaðið 2010/96