Læknablaðið - 15.04.2010, Blaðsíða 20

| FRÆÐIGREINAR
|RANNSÓKN
Tafla I. Stigun 213 sjúklinga sem gengust undir
lungnablaðnámsaðgerð vegna lungnakrabbameins af
ekki-smáfrumugerð á Islandi 1999-2008.
Stig n (%)
0 (setkrabbamein) 2 (0,9)
I 127(59,6)
IA 48 (22,5)
IB 79 (37,1)
II 38 (17,8)
IIA 9 (4,2)
11B 29 (13,6)
III 35 (16,4)
IIIA 15(7)
IIIB 20 (9,3)
IV 11 (5,2)
fundnir, hvaða gögn var stuðst við og helstu
breytur sem voru skráðar er að finna í heimild
6. Skráð var vefjagerð, æxlisgráða, stærð æxlis,
staðsetning og hvort skurðbrúnir voru án
æxlisvaxtar. í 10 tilfellum voru meinafræðisvör
endurskoðuð af meinafræðingi, oftast vegna
þess að nákvæmari upplýsingar um vefjagerð
æxlisins eða gráðu vantaði. Sjúklingarnir voru
stigaðir samkvæmt TNM stigunarkerfinu frá
1997,7 en lögð er til grundvallar stigun sem byggir
á upplýsingum eftir aðgerð (pTNM). Stigun
fyrir aðgerð (cTNM stigun) var ekki stöðluð og
því ekki hægt að styðjast við þær upplýsingar
í rannsókninni. Sjúklingar sem greindust með
meinvörp innan þriggja mánaða frá aðgerð voru
stigaðir með útbreiddan sjúkdóm (stig IV).
Skurðdauði (operative mortality) var skil-
greindur sem andlát innan 30 daga frá aðgerð.
Nánari upplýsingar um skráðar breytur, svo sem
■ Vel þroskað
■ Meðalvel þroskað
■ llla þroskað
■ Óþroskað
Mynd 1. Gráðun æxla hjá 210 sjúklingum sem gengust undir lungnablaðnámsaðgerð
vegna lungnakrabbameins af ekki-smáfrumugerð á íslandi 1999-2008. Gráðun þriggja æxla
var ógreinanleg og var þeim sleppt.
ASA (American Society of Anesthesiologists)
flokkun og öndunarmælingar er að finna í heimild
6, einnig upplýsingar um framkvæmd aðgerðanna
og eftirlit eftir aðgerð.
Allir sjúklingar gengust undir tölvusneið-
myndatöku af brjóstholi og kvið til stigunar fyrir
blaðnámið. Einnig var gert beinaskann hjá öllum
og tölvusneiðmynd af höfði ef ástæða þótti til.
Flestir sjúklingarnir voru berkjuspeglaðir (75,1%)
og miðmætisspeglun var framkvæmd fyrir
blaðnámið hjá 29 (13,6%) sjúklingum til stigunar.
Við tölfræðiúrvinnslu var notað tölvuforritið
Excel og forritið R en aðstoð við úrvinnsluna
fékkst frá Tölfræðimiðstöð Háskóla íslands. Kí-
kvaðrat og t-próf voru notuð við samanburð á
hópum og aðhvarfsgreining (linear regression)
til að meta breytingar á hinum ýmsu breytum
á tímabilinu. Heildarlifun (overall survival) var
metin með aðferð Kaplan-Meier og log-rank próf
notað til að bera saman lífshorfur í mismunandi
hópum. Öllum sjúklingunum var fylgt eftir með
tilliti til lífshorfa í Þjóðskrá og þannig fengnar
upplýsingar um hvort sjúklingar voru á lífi eða
látnir 1. maí 2009. Upplýsingar fengust um afdrif
allra sjúklinganna og var meðaleftirfylgdartími 36
mánuðir.
Ein- og fjölþáttagreining (Cox proportional
hazards regression model) voru notaðar til að
meta forspárþætti lífshorfa og áhættuhlutfall
(hazard ratio) hópa borið saman. Kyn voru
metin hvort fyrir sig og leiðrétt fyrir ýmsum
þáttum, þar á meðal stigun og vefjagerð. Beitt
var svokallaðri þrepaútfellingu og forspárbreytur
felldar úr líkaninu þar til besta spálíkanið stóð
eftir. Þeir þættir sem reyndust marktækir í
einþáttagreiningu eða nálægt því voru síðan
bornir saman í fjölþáttagreiningu. Marktækni
miðaðist við p-gildi <0,05 og eru gefin upp 95%
öryggisbil.
Öll tilskilin leyfi lágu fyrir áður en rannsóknin
hófst, frá Persónuvernd, Vísindasiðanefnd og
framkvæmdastjóra lækninga á Landspítala.
Niðurstöður
Af 213 sjúklingum voru 108 karlar og 105 konur.
Meðalaldur var 66,9 ár ± 9,8 (bil 37-89) en tæplega
fjórðungur sjúklinga var á aldrinum 71-75 ára.
Langflestir sjúklingarnir höfðu sögu um
reykingar eða 96,2% og höfðu 67,6% þeirra
reykt á síðustu fimm árunum fyrir aðgerð.
Aðeins átta sjúklingar (3,8%) sögðust aldrei hafa
reykt. Tæpur þriðjungur, eða 28,2% sjúklinga,
voru með langvinna lungnateppu samkvæmt
öndunarmælingu, rúmlega fjórðungur (25,8%)
með kransæðasjúkdóm og hjartsláttaróregla hafði
252 LÆKNAblaðið 2010/96