Læknablaðið - 15.04.2010, Blaðsíða 50

UMRÆÐA O G FRÉTTIR
HEILBRIGÐISVÍSINDASVIÐ
Sóknarfærin liggja víða
segir Sigurður Guðmundsson,
forseti heilbrigðisvísindasviðs Háskóla íslands
„Mennta-, heilbrigðis- og félagskerfið, sem eru þrjár grunnstoðir
íslenska velferðarkerfisins, hafa fengið skilaboð um mikinn og
marktækan niðurskurð, svo mikinn að þjónusta og gæði hennar
hljóta að skerðast. Þar af hefur háskólum verið boðað að líklega þurfi
að skera niður um 25-30% til ársins 2013 miðað við fjárlög ársins
2010. Háskóli íslands mun ekki þola slíkan niðurskurð án þess að
fara áratugi aftur í tímann og verða hreint út sagt slakur háskóli,
sem íslenska þjóðin á ekki skilið," segir Sigurður Guðmundsson,
forseti heilbrigðisvísindasviðs Háskóla íslands. Hann telur að sú
stjórnsýslubreyting, sem ákveðin var á góðæristíma og tók gildi
um mitt ár 2008 í þeim tilgangi að einfalda stjórnskipulag og stytta
boðleiðir innan HÍ, lofi góðu þó enn sé langt í land og sóknarfæri
íslenskra heilbrigðisvísinda liggi mjög víða.
„Ljóst er að það markmið sem Háskóli íslands
setti sér árið 2006 um að verða einn af 100 bestu
háskólum í heimi, mun ekki nást í náinni framtíð
ef fram heldur sem horfir því ástand mála er hreint
út sagt dapurlegt ef þetta gengur eftir. Gríðarleg
gróska á sér stað innan Háskóla íslands, sem
verður 100 ára á næsta ári, en sparnaðarkröfur
af hálfu hins opinbera eru þess eðlis að við
missum mátt og sitjum uppi með slakan háskóla
innan fárra ára. í þessu samhengi lætur nærri
að HÍ sé nú að nálgast það stig að verða einn af
500 bestu háskólum í heimi. Háskóla íslands er
gert að skera niður um 25-30% til ársins 2013
miðað við fjárlög ársins 2010. Háskóli íslands
mun ekki þola niðurskurð af slíkri stærðargráðu
án þess að bíða hnekki og fara áratugi aftur í
tímann," segir Sigurður Guðmundsson, forseti
heilbrigðisvísindasviðs Háskóla íslands.
„í raun og veru hefur bæði heilbrigðis- og
félagskerfið fengið sömu skilaboð og menntakerfið
sem þýðir að okkar rómaða velferðarkerfi verður
ekki viðhaldið í óbreyttri mynd á sama tíma og það
berast fregnir af því að 11 milljarðar séu til reiðu til
bjargar Byr og 15 milljarðar séu til reiðu til bjargar
Jóhanna sjóvá svo dæmi séu tekin. Ljóst er að peningar
Ingvarsdóttir eru einhvers staðar til, en þeir fara ljóslega ekki
johanna@evropubruin.is í það verkefni að halda velferðarkerfi okkar við.
í þá málaflokka fara nú um 50% af útgjöldum
ríkisins eða um 25% af vergri þjóðarframleiðslu
og það virðist liggja beinast við að taka á þeim
í spamaðarskyni án þess þó að þeir hafi notið
góðærisins þegar það var og hét. Á öllum þessum
sviðum hafa verið stöðugar spamaðarkröfur í
mörg ár. Fólk hlýtur að spyrja sig hvar áherslur
liggi hjá þeirri stjóm sem nú situr og hefur það
að markmiði að eigin sögn að standa vörð um
velferðarþjónustuna í landinu. Hún er vissulega
ekki öfundsverð og fékk illvíg verkefni í fangið
frá forverum sínum. Ég hef löngum verið hallur
undir þá stefnu í stjórnmálum sem hlúir að velferð
og jöfnuði, en ég held að stjórnmálin séu í dag á
algjörum villigötum.
Stjórnmálamenn okkar, leiðtogarnir, fólkið sem
við höfum kosið til að leiða okkur út úr ógöngum
koma okkur venjulegum kjósendum fyrir sjónir
sem hópur án samstöðu, sem sinnir því helst að
fara sífellt í hár saman. Mörgum sýnist að traust
til þeirra fari ört þverrandi. Helsta iðja þeirra
um þessar mundir sé að hugsa um það hvernig
við eigum að greiða upp skuldir, sem einhverjir
prívatmenn steyptu sjálfum sér í, og okkur
almúganum er tjáð að ágóði sé í einkaeign, en tap
í þjóðareign. Þetta gildir um stjórnmálamenn alla,
hvar í flokki sem þeir standa. Samfélagsumræðan
kemst ekkert frá þessu og á meðan sígur ertn á
ógæfuhlið. Það er mjög miður.
Að auki virðist sem pólitíkin sé blind
á sóknarfæri heilbrigðisþjónustunnar, sem við
íslendingar höfum alla burði til að nýta okkur sem
útflutningsvöru. Heilbrigðistengd ferðaþjónusta
er að verða vinsælt fyrirbrigði út um allan
heim og mikil eftirspurn sem gengur út yfir öll
landamæri. Við eigum mannafla, húsbúnað,
skurðstofur og tækjabúnað til að taka þátt í þessari
alþjóðavæðingu heilbrigðisþjónustunnar, en ég er
ekki sáttur við hvað pólitíkin virðist vinna sterkt
gegn þessum tækifærum okkar til tekjuöflunar
og faglegs ávinnings. Hvaða útgerðarmanni
myndi líða vel með nýtt og öflugt skip bundið við
bryggju mánuðum saman?" spyr Sigurður.
282 LÆKNAblaðið 2010/96