Læknablaðið - 15.04.2010, Síða 21

F R
ÆÐIGREINAR
RANNSÓKN
verið greind hjá 16,9% þeirra. Rúmlega helmingur
sjúklinganna voru í ASA flokki 3, eða 53,5%,
og 43,2% í flokki 2. Nánari upplýsingar um
áhættuþætti er að finna í töflu III í heimild 6.
Af 213 sjúklingum greindust 85 (39,9%) fyrir
tilviljun, langoftast á röntgenmynd af lungum
eða tölvusneiðmyndum sem teknar voru vegna
óskyldra sjúkdóma eða einkenna. Helstu einkenni
hinna 128 sjúklinganna voru hósti (60,9%),
mæði (39,1%), hósti með uppgangi (30,3%)
og brjóstverkur (32%). Önnur einkenni voru
blóðhósti (10,9%), hiti (14,1%) og lungnabólga
(23,4%).
Stærð æxlanna var að meðaltali 3,7 ± 2,1
cm, það minnsta 0,2 cm og það stærsta 19
cm. Kirtilfrumukrabbamein reyndist algengasta
vefjagerðin (62%), flöguþekjukrabbamein næst-
algengast (29,1%) og stórfrumukrabbamein
greindist í 4,2% tilvika. Aðrar vefjagerðir sáust
í 4,7% tilfella.6 Setkrabbamein (carcinoma in
situ) greindist í tveimur tilfellum og voru
þau flokkuð með flöguþekjukrabbameinum.
Flest æxlin voru meðalvel þroskuð (41,3%) en
stórfrumukrabbamein og óþroskuð krabbamein
voru flokkuð sem óþroskuð (anaplastísk) (mynd
1). Ekki var unnt að meta gráðu í þremur tilfellum,
tveimur setkrabbameinum og einu Pancoast-æxli
sem var geislað fyrir aðgerð.
Stigun eftir aðgerð er sýnd í töflu I. Rúmur
helmingur sjúklinganna reyndist vera á stigi I
(59,6%), flestir í undirflokki IB, eða 37,1%. Ellefu
(5,2%) sjúklingar voru á stigi IV og voru þrír
þeirra með meinvörp sem höfðu greinst fyrir
aðgerðina, í öllum tilvikum stakt heilameinvarp
sem fjarlægt var fyrir blaðnámið. Tveir sjúklingar
greindust með meinvörp í aðgerðinni sjálfri,
annar með meinvörp í fleiðru og hinn í þind.
Hinir sex sjúklingamir greindust með meinvörp
innan þriggja mánaða frá aðgerð, þrír með
heilameinvörp og hinir með meinvörp í lifur,
beinum og hinu lunganu. Ekki varð marktæk
breyting á stigun á rannsóknartímabilinu (p=0,4).
Meðalaðgerðartími var 128 mín (bil 45-360) og
blæðing í aðgerð 580 mL (meðaltal, bil 100-4000).
Algengustu fylgikvillar voru loftleki (31,9%),
blæðing sem krafðist enduraðgerðar (3,3%)
og gáttaflökt (6,1%). Gera þurfti enduraðgerð
á 12 (5,7%) sjúklingum og voru ástæðurnar
sýking í fleiðruholi, æxlisvöxtur í skurðbrúnum,
blæðing og berkjufleiðrufistill. Meðallegutími
eftir aðgerð var 10 dagar (miðgildi, bil 2-106).
Flestir sjúklingarnir dvöldu á vöknun eftir
aðgerðina (oftast í 4-6 klst.) en voru síðan færðir á
legudeild hjarta- og lungnaskurðdeildar. Enginn
lést innan 30 daga frá aðgerð (skurðdauði 0%)
en tveir einstaklingar í sömu sjúkrahúslegu
Tafla II. Ein- og fjölþáttagreining fyrir valda marktæka forspárþætti Iffshorfa (overall
survival) 213 sjúklinga sem gengust undir blaðnám vegna lungnakrabbameins af ekki-
smáfrumugerð á Islandi 1999-2008. Gefið er upp áhættuhlutfall (hazard ratio, HR), 95%
vikmörk (confidence interval, Cl) og p-gildi fyrir hvern þátt fyrir sig.
EINÞÁTTAGREINING
Þáttur HR 95% Cl P-gildi
Hjartsláttaróregla 1,30 0,79-2,14 0,32
FEV1 <75% 1,61 1,06-2,46 0,027
Kirtilfrumukrabbamein (viðmið fiöguþekjukrabbamein) 0,612 0,41-0,93 0,02
Gráða (viðmið: gráða 1)
2 1,5 0,79-2,83 0,22
3 1,91 1,00-3,65 0,05
4 1,48 0,48-4,58 0,5
Stærð (cm) 1,15 1,08-1,22 <0,001
Stig (viðmið: IA)
IB 2,13 1,05-4,34 0,037
IIA 6,31 2,28-17,44 <0,001
11B 5,85 2,73-12,55 <0,001
IIIA 7,6 3,12-18,51 <0,001
IIIB 4,8 2,12-10,84 <0,001
IV 20,11 8,12-49,78 <0,001

FJÖLÞÁTTAGREINING
Hjartsláttaróregla 2,158 1,25-3,72 <0,01
FEV1 <75% 2,222 1,36-3,49 <0,001
Kirtilfrumukrabbamein (viðmið: flöguþekjukrabbamein) 0,501 0,32-0,79 <0,01
Stærð 1,5 1,07-1,24 <0,001
Stig
1b 2,07 0,99-4,21 0,049
2a 4,27 1,29-11,13 <0,01
2b 8,16 3,66-17,92 <0,001
3a 8,14 3,29-21,01 <0,001
3b 5,10 2,12-11,64 <0,001
4 32,58 12,29-87,69 <0,001
(sjúkrahúsdauði 0,9%).
Fyrir aðgerð fengu fjórir (1,9%) sjúklingar
lyfja- og/eða geislameðferð. Einn þeirra var
með Pancoast-æxli og fékk bæði lyfja- og
geislameðferð. Tveir sjúklingar voru taldir vera
með meinvörp og fengu þess vegna lyfjameðferð.
Síðar kom í ljós að þeir höfðu verið ranglega
greindir með meinvörp og voru því teknir í
aðgerð. Loks var einn sjúklingur sem hafði mjög
stórt æxli sem ákveðið var að geisla fyrir aðgerð.
Eftir aðgerð fóru 40 sjúklingar (18,8%) í lyfja- og/
eða geislameðferð, oftast vegna langt gengins
sjúkdóms sem kom í ljós í aðgerðinni, en hjá átta
sjúklingum var æxlisvöxtur í skurðbrún ástæðan.
Þann 1. maí 2009 voru 111 sjúklinganna
(52,1%) látnir en 102 þeirra á lífi. Eins, þriggja
LÆKNAblaðið 2010/96 253