Læknablaðið - 15.06.2010, Blaðsíða 44

UMRÆÐA O G FRÉTTI
FLÝTIBATAMEÐFERÐ
R
Styttir legutíma og bætir líðan
flýtibatameðferð sjúklinga
Danski skurðlæknirinn og prófessorinn Henrik Kehlet flutti
fyrirlestur um flýtibatameðferð á þingi Skurðlæknafélags
íslands sem haldið var í mars. Kehlet er aðalhugmyndasmiður
flýtibatameðferðar sem tekin hefur verið upp með góðum
árangri á sjúkrahúsum í Danmörku og breiðst út til annarra
Evrópulanda, Bandaríkjanna og reyndarheim allan á undanförnum
árum. Læknablaðið ræddi við Kehlet og tvo íslenska lækna,
Kristínu Jónsdóttur fæðingar- og kvensjúkdómalækni og Svein
Geir Einarsson svæfingalækni um kosti og árangur af flýti-
batameðferðarinnar.
„Markmiðið með flýtibata er að sjúklingurinn nái
sér fyrr eftir aðgerð. Með því að lágmarka inngrip
á öllum sviðum aðgerðar er sjúklingurinn minna
veikur eftir aðgerð, hann jafnar sig því fyrr og
legutíminn eftir aðgerð er umtalsvert styttri," segir
Henrik Kehlet í samtali við Læknablaðið. Hann á að
baki áratuga langt starf sem kviðarholsskurðlæknir
við Hvidovre-spítalann í Danmörku og prófessor
við Kaupmannahafnarháskóla en hefur undanfarin
ár helgað sig rannsóknum á flýtibatameðferð.
„Leiðarljósið er ávallt gæði meðferðarinnar
og velferð sjúklingsins. Þetta er í sjálfu sér mjög
einfalt og ég furða mig stundum á því hvað
tekur langan tíma fyrir marga að átta sig á því.
Astæðurnar eru þó alveg skýrar; fólk er tregt til
að breyta út af hefðbundnum aðferðum og rek
ég mig oft á vantrú á árangur flýtibatameðferð.
Staðreyndirnar tala þó sínu máli og margir
efasemdarmannanna hafa einfaldlega ekki kynnt
sér nægilega vel fyrirliggjandi upplýsingar
um árangurinn. Það skapar einnig vandamál
sumstaðar að til að flýtibatameðferð beri árangur
þurfa margar sérgreinar og fagstéttir að vinna náið
saman. Þetta er þverfagleg nálgun sem kallar á
gott samstarf. Þá eru stjórnendur sjúkrahúsanna
stundum tregir til að taka flýtibatameðferð upp
og það stafar einfaldlega af því að þeir hafa ekki
kynnt sér hagkvæmnina. Stundum þarf maður
hreinlega að útbúa þeirra eigin tölfræði upp í
hendurnar á þeim. Tölfræðin sýnir okkur svart
á hvítu að legudögum á dönskum sjúkrahúsum
vegna legnáms hefur fækkað úr fjórum í tvo,
Hávar vegna ristilaðgerða úr tólf í þrjá og vegna mjaðma-
Sigurjónsson eða hnéaðgerða úr átta í fjóra."
Prófessor Henrik Kehlet.
Kehlet segir að engin rök séu gegn því
að taka upp flýtibatameðferð. „Ef stjórnvöld
gengju í lið með okkur og segðu við stjórnendur
sjúkrahúsanna; hér er meðferð sem minnkar
legutíma sjúklinga eftir aðgerð um 50% að
meðaltali. Hvers vegna notið þið hana ekki? Ef ég
væri heilbrigðisráðherra myndi ég spyrja þessarar
spurningar."
Kehlet segir að flýtibatameðferð eigi jafn
vel við allar gerðir aðgerða og einnig við alla
sjúklingahópa. „Lykilatriðið er að fræða sjúkl-
inginn og fá hann til að vinna með okkur.
Ég hef heyrt mótbárur frá Suður-Evrópu og
Bandaríkjunum þar sem því er borið við að
sjúklingarnir vilji ekki taka þátt í flýtibatameðferð.
Það er ekki okkar reynsla, sjúklingarnir hafa alltaf
verið jákvæðir fyrir þessu og mjög ánægðir með
árangurinn."
Kehlet segir að Bretland sé fyrsta landið til að
taka upp áætlun um flýtibatameðferð á landsvísu.
„Það verður spennandi að fylgjast með því þar
sem hvergi annars staðar hafa stjórnvöld sett slíka
áætlun í gang. Það má reyndar segja að í Danmörku
hafi flest sjúkrahús tekið flýtibatameðferð upp að
432 LÆKNAblaðið 2010/96