Læknablaðið - 15.05.2011, Blaðsíða 14

33 30 35 19 - 100 - 80 - 60 - 40 - ?n
I5 » O —
31 38 7 28 32 24 18
: o o 0 O °
' ^ ' °
16 4 39 41 15 8 36

A __
^'o " • ö O^ _
3 23 2 11 5 45 22
- -
" O AO
O o"^ " O -
21 13 44 6 37 43 1
: :
Vö-^2 I
27 12 29 9 10 25 14
o

100
80
60
40
20
0 510 20 0 510 20 0 5 10 20
Mánuður
Mynd 7. lnsúlínciningar á móti tínia í mánuðumfrá því að notkun dælu hefst.fyrir
hvem einstakling rannsóknarinnar sem átti insúlínskammla skráða í að minnsta kosti tvö
skipti. Einstaklingsbundnar aðhvarfslínur sýna leitnina ígildunum.
og reynt að forðast þá sem áttu í verulegum erfiðleikum með
blóðsykurstjórn eða voru með lélega meðferðarheldni. Þessi leið
var meðal annars valin meðan starfsfólk var að öðlast reynslu og
þekkingu á þessu nýja meðferðarformi. Sýnt hefur verið fram á
að með því að rýmka ábendingar fyrir uppsetningu dælu má ná
enn betri meðferðarárangri, það er að þeir sem eru í vandræðum
með háan blóðsykur og tíð blóðsykurföll ná mun betri árangri með
dælumeðferð en fjölsprautumeðferð.14 Ef niðurstöður okkar eru
skoðaðar má segja að þetta eigi einnig við hér á landi. Við sjáum að
þeir sem voru með slæma sykurstjóm fyrir dæluuppsetningu með
HbAlc >9% ná bestum árangri. Þetta er mikill kostur þar sem lægra
HbAlc leiðir af sér færri fylgikvilla og ekki eins alvarlega og verður
þar af leiðandi kostnaðarlega hagkvæmara. Ekki er útilokað að bætt
sykurstjórnun og lækkun á insúlínskammti sem oft sést í upphafi
meðferðar með insúlíndælu geti að einhverju leyti skýrst af þéttara
eftirliti fyrst um sinn og aukinni fræðslu um sykursýki og mataræði
sem dælusjúklingar fá við uppsetningu tækisins.
Ekki varð marktæk breyting á þyngdarstuðli rannsóknarhópsins.
Þetta er í raun jákvæð niðurstaða þar sem íslenska þjóðin í heild
hefur þyngst á undanförnum árum og samkvæmt nýlegri íslenskri
rannsókn var sýnt fram á að meðaltalsþyngdarstuðull fyrir íslenska
karlmenn á aldrinum 25-34 ára er 26,2 og 27,6 fyrir karlmenn á
aldrinum 35-44 ára.15 Meðaltalsþyngdarstuðull fyrir karlmenn
í okkar rannsókn var 25,5. Niðurstöður varðandi líkamsþyngd
eru misvísandi í erlendum rannsóknum. Sumar þeirra hafa sýnt
þyngdaraukningu meðal dælunotenda sem notað hafa minna
insúlínmagn en þá hefur jafnframt sést marktæk lækkun á HbAlc.3-4
Marktæk lækkun varð á insúlínnotkun á sólarhring hjá hópnum
eftir uppsetningu dælunnar. Insúlínnotkunin lækkaði um 23,8% hjá
körlunum og 34,0% hjá konunum.
Margar aðrar rannsóknir hafa sýnt fram á að insúlínnotkun er
töluvert minni í dælumeðferð en fjölsprautumeðferð.3-4'1214 Þetta
lækkar einnig kostnað.
íslenskir dælunotendur eru almennt ánægðir með meðferðina
og enginn hefur kosið að skipta yfir í pennameðferð að nýju eftir að
hafa notað dælu í nokkra daga. Erlendum rannsóknum ber saman
um að lífsgæði sykursjúkra aukast með dælumeðferð í samanburði
við sprautumeðferð og var þetta því ekki kannað sérstaklega í
okkar rannsókn.4'6
Ekki var sýnt fram á að tíðni bráðra fylgikvilla insúlíndælu-
meðferðar (blóðsykurfalls/ketónsýringar/húðsýkingar) sé hærri
hér á landi en annars staðar. í okkar rannsókn fengu 12,5% hópsins
ketónsýringu eða 0,07 tilfelli á sjúklingaári. Aðrar rannsóknir hafa
sýnt tíðni upp á 0,01-0,06 tilfelli á sjúklingaári4-5 eftir uppsetningu
dælunnar. í rannsóknarhópnum voru fjórir einstaklingar sem fengu
húðsýkingu er krafðist sýklalyfjameðferðar og eru það um það bil
10% hópsins eða 0,05 tilfelli á sjúklingaári. Þetta er svipað því sem
sést hefur annars staðar.5 Hvað varðar blóðsykurfall voru aðeins
tveir úr hópnum sem fengu alvarlegt blóðsykurfall eða 0,02 tilfelli/
sjúklingaár. Eru þetta um 5% hópsins. Þetta eru svipaðar tíðnitölur
og aðrar rannsóknir hafa sýnt.4-5 Eftir því sem menn leitast við
að lækka HbAlc gildi eykst samhliða hættan á alvarlegum
blóðsykurföllum.8 Rannsóknir hafa sýnt að dælumeðferð lækkar
HbAlc án þess að auka tíðni blóðsykurfalla.4-5-16 Þetta skapar aukið
öryggi fyrir hinn sykursjúka, hann nær betri meðferðarárangri en
minni líkur eru á hættulegri aukaverkunum meðferðarinnar eins
og blóðsykurfalli. I einni rannsókn var sýnt fram á að þeir sem áttu
í mestum vandræðum með blóðsykurföll fyrir uppsetningu dælu
náðu bestum árangri í að minnka tíðni þeirra eftir uppsetningu.16
Hvað varðar fylgikvilla dælunnar sjálfrar er mjög mikilvægt að
sá sem er meðhöndlaður með dælumeðferð sé vel upplýstur um
mögulega fylgikvilla og hvemig best sé að bregðast við þeim. Það
er besta forvörnin gegn fylgikvillunum.
Þó að beinn kostnaður við uppsetningu insúlíndælu sé sannar-
lega mun meiri en við upphaf fjölsprautumeðferðar hefur verið
sýnt fram á að til lengri tíma litið er dælumeðferð hagkvæmari en
fjölsprautumeðferð.11-12
Styrkleiki rannsóknarinnar er að sýna fram á að ekki hafi orðið
aukning á alvarlegum vandamálum í upphafi meðferðar með
insúlíndælum. Þegar notkun á insúlíndælum jókst erlendis, fyrir
10-15 árum, var helsta áhyggjuefni meðferðaraðila að eingöngu var
stuðst við skammvirk insúlín og því ljóst að ef tækjabúnaður bilaði
gæti líkaminn orðið súr á skömmum tíma og stefnt viðkomandi í
hættu. Tilfellum ketónsýrings hefur hins vegar fækkað, sem kann
að skýrast af því að dælurnar eru orðnar fullkomnari og með betri
viðvörunarbúnaði ef insúlínflæði rofnar.5
Veikleiki rannsóknarinnar er að hafa ekki fleiri mælingar á
HbAlc og líkamsþyngdarstuðli fyrir breytingu á meðferð. Einnig
hefði verið áhugavert að leggja fyrir spurningalista varðandi
lífsgæði en til þess hefði rannsóknin þurft að vera framskyggn.
Árangur meðferðar með insúlíndælum hjá fullorðnum á íslandi
er góður. Þessar niðurstöður staðfesta að meðferðin er örugg og
stenst fyllilega samanburð við önnur meðferðarform.
294 LÆKNAblaðið 2011/97