Þjóðlíf


Þjóðlíf - 01.05.1987, Page 58

Þjóðlíf - 01.05.1987, Page 58
I N N L E N T Kynorkan braggast í Japan Af loðnuhrognum í Neskaupstað ÞAÐ ER KUNNARA en frá þurfi að segja að Japanir kaupa umtalsvert magn af fryst- um loðnuhrognum af okkur íslendingum. Einnig er það alkunna að þjóðin í landi hinnar rísandi sólar er tilbúin að greiða til- tölulega hátt verð fyrir þessa vöru, ekki síst fyrir þær sakir að þar er það almenn trú að hrognin hafi hressandi og bætandi áhrif á kynorku þeirra sem neyta góðgætisins. í Japan eru hrognin álitin munaðarmatur og eru þau gjarnan borðuð sem forréttur, krydduð með salti og soyasósu, eða þá að hægt er að narta í þetta sælgæti á fínni börum þar. Tekið skal fram að ávallt eru hrognin borin fram hrá. Á þessu ári voru samtals framleiddar 5.600 Iestir af loðnuhrognum á íslandi fyrir Japansmarkað og er andvirði þessarar fram- leiðslu rúmlega hálfur milljarður króna. í ár sátu íslendingar einir að framleiðslunni, en oft áður hafa Norðmenn veitt okkur harða samkeppni á þessu sviði. í>að sem er sérkennilegt við vinnslu loðnuhrognanna er að hún á sér stað á afar skömmum tíma, hálfum mánuði eða svo. Hrognatakan fer fram í lok loðnuvertíðar þegar hrognafylling hrygunnar er á bilinu 22-24 prósent og öll sú loðna, sem hægt er að vinna hrogn úr, er veidd fyrir suðvestur- eða vesturlandi. Það er því ljóst að sjávarút- vegsbæirnir á landinu eru í mjög misjafnri aðstöðu til að taka þátt í vinnslu þessa við- kvæma hráefnis. Eðlilega er auðveldast að vinna hrognin á stöðunum sem næst liggja SKRIFLEGT IÁNSLDFORÐ frá Húsnæðisstofnun er örugg ávísun á lán. Bíddu eftir því áður en þú gerir nokkuð annað. Með lánsloforðið í höndum er orðið tímabært að ganga frá bindandi kaupsamningi, fyrr ekki. Húsnæðisstofnun ríkisins ■ Síldarvinnslan í Neskaupstað: Brátt kætast Japanir. veiðisvæðunum, en þó er það svo að nokkur fyrirtæki í fjarlægari landshlutum taka þátt í framleiðslunni. Eitt þessara fyrirtækja er Síldarvinnslan hf. í Neskaupstað. í ár fór hrognavinnslan hjá Síldarvinnsl- unni fram á tímabilinu 4.-21. mars. Samtals voru frystar 457 lestir af hrognum á þessum tíma og er heildarverðmæti afurðanna um 42 milljónir króna. Að sögn Finnboga Jónssonar fram- kvæmdastjóra Síldarvinnslunnar er ágæt út- koma á þessum þætti starfseminnar, en hann lagði á það áherslu að hrognin gæfu meira af sér fyrir útgerðina en vinnslu- stöðina. Öll hrognin, sem unnin voru hjá Síldar- vinnslunni hf. í ár, komu frá tveimur skipum, Berki og Beiti. Bæði þessi skip eru í eigu fyrirtækisins og naut það því bæði hagn- aðar skipanna og vinnslunnar. Auk þess gerir þessi sérstaða Síldarvinnslunnar, að eiga bæði vinnslustöð og veiðiskip, það að verkum að hægt var að samhæfa veiðar og vinnslu með skipulegum hætti. Til glöggvunar skal þess getið að Japanir kaupa hvert kg. af hrognum á 92 krónur. Skipið sem aflar hráefnisins, fær 44 kr. fyrir kg., en vinnulaun í vinnslunni eru talin nema um 16 kr. á hvert kg. Vinnslustöð þarf síðan að sjálfsögðu að greiða kostnað við rekstur tækja og búnaðar, en eins og áður er getið er vinnslutíminn stuttur og lætur nærri að framleiðslutækin, sem notuð eru við vinnslu hrognanna, standi ónotuð ellefu og hálfan mánuð á ári. Nú eru þessi tæki tiltölu- lega flókin og dýr, en þrátt fyrir það fullyrð- ir Már Lárusson, verkstjóri við vinnsluna, að þau séu búin að borga sig. En hvernig skyldi framleiðsla hrognanna fara fram? Pegar veiðiskip kemur með loðnufarm að landi, sem hægt er að taka hrogn úr, er byrjað á því að dæla aflanum hægt á land. Þegar loðnan er komin á land fer hún í gegnum svokallaðan kreistara sem pressar hrognin úr hrygnunni og eru hrognin og vökvi, sem þeim fylgir, strax aðskilin frá loðnunni. Áður en hrognin eru flutt í vinnslustöðina eru þau látin fara í gegnurn forskiljur, sem hreinsa mestu óhreinindin úr þeim. í vinnslustöðinni sjálfri eru hrognin síðan hreinsuð aftur og aftur í þartilgerðum skiljum og pottum þar til þau eru tandur- hrein. Að lokum eru þau þurrkuð, sett í öskjur og fryst. Már Lárusson hjá Síldarvinnslunni segir að vel hafi gengið að selja þessa framleiðslu fyrirtækisins og hafi japanskir matsmenn, sem taka út vöruna, verið afar ánægðir með gæði hennar og útlit. Telur hann að meðferð hráefnisins um borð í veiðiskipum og í vinnslustöð skipti sköpum varðandi gæði framleiðslunnar. Sem dæmi um mikla áherslu á þennan þátt hjá Síldarvinnslunni nefnir Már að áhafnir Beitis og Barkar hafi ávallt ísað loðnuna í þeim veiðiferðum þeg- ar aflað var til hrognatöku. Fyrir sjómenn á loðnuveiðiskipunum skiptir vinnsla loðnuhrognanna miklu máli- Sem dæmi má nefna að Beitir lagði alls upp til vinnslu 266 lestir af hrognunt á vinnslu- tímanum í mars sl. Hásetahlutur fyrir hrogn- in var urn 167 þúsund kr., en alls var háseta- hluturinn á Beiti 615 þúsund kr. þá tvo mánuði sem skipið lagði stuhd á loðnu- veiðar eftir sl. áramót. Heildarloðnuafli Beitis á þessum tíma var rúmlega 15 þúsund lestir. Þegar þetta er ritað er lokið við að skipa út megninu af loðnuhrognunum, sem fram- leidd voru á landinu í síðasta mánuði. Flutn- ingaskipin nálgast Japan hraðbyri með þetta hnossgæti innanborðs — og brátt mun kyn- orkan braggast í Japan. ■ Smári Geirsson/Neskaupstaö J 58

x

Þjóðlíf

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Þjóðlíf
https://timarit.is/publication/1099

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.