Þjóðlíf - 01.09.1987, Blaðsíða 18

ERLENT
Snúist gegn kynþáttahatri
Slagsmál í midborg Stokkhólms
KVÖLD EITT FYRIR stuttu var ungur ír-
anskur flóttamaöur meö hæli í Svíþjóð á leið
í gegnum gamla bæjarhluta Stokkhólms í átt
að neðanjarðarlestunum. Þessi írani hafði
orðið fyrir þeirri sérstæðu reynslu að tvær
stjórnir heimalands hans höfðu séð ástæðu til
að misþyrma honum illilega. Fyrst gekk
leynilögregla keisarans í skrokk á honum og
er keisarinn var fallinn tóku byltingarverðir
Khomeinis erkiklerks við. Og þetta kvöld
fékk hann enn einu sinni að kenna á kærleika
mannanna. Að því er virðist án nokkurs til-
efnis réðust að honum sjö snoðinkollar
(skinheads) og misþyrmdu honum svo að
þeir hafa nú verið ákærðir fyrir tilraun til
manndráps.
Nokkrar undanfarnar helgar hefur svo
legið við slagsmálum í miðborg Stokkhólms
er þar hafa samtímis gengist fyrir aðgerðum
tveir hópar með gerólíkar skoðanir á þeirri
flóttamannapólitík sem Svíar hafa hingað til
fylgt. Annarsvegar hafa þar staðið snögg-
klipptir fylgismenn hins hálffasíska Sví-
þjóðarflokks (Sverigepartiet) en andúð á
innflytjendum (og þá fyrst og fremst þeim
hörundsdökku) er snar þáttur í þeirra stefnu.
Andspænis þeim hafa svo staðið félagar í
ýmsum samtökum sem berjast gegn kyn-
þáttahatri og fordómum. Ekki hefur enn
komið til verulegra átaka og er það helst
þakkað fjölmennu lögregluliði er haldið
hefur hópunum aðskildum.
Þessir atburðir hafa vakið upp almenna
umræðu um innflytjendastefnuna hér í landi
og hvort raunveruleg hætta sé á beinum
átökum milli hægrisinnaðra Svía og inn-
flytjenda. Það hefur enn ýtt undir kvíða
manna að í Kaupmannahöfn hefur hópum
ungra manna, svokallaðra „grænjakka",
tekist það ætlunarverk sitt að hrekja allar
hörundsdökkar fjölskyldur úr einu þeirra
hverfa er grænjakkarnir líta á sem „sitt".
Hafa þeir beitt hinum fólskulegustu aðferð-
um og ekki hikað við að hræða börn og mis-
þyrma þeim til að ná tilgangi sínum. Er það
enda eðliseinkenni slíkra heybróka að velja
sér veikastan andstæðing og þó fara að hon-
um í fjölmennum flokk.
Hér við bætist að í Svíþjóð eru starfandi
sterk og vel skipulögð samtök gegn kyn-
þáttahatri og hafa þau rekið árangursríka
baráttu. Víða hafa líka íbúasamtök eða
hverfanefndir tekið sig til og haft frumkvæði
að nánari kynnum Svía og innflytjenda.
Meðal annars hefur þetta verið gert með því
að efna til fjölskylduskemmtana þar sem
• Þeim Svíum fer fskkandi sem hafa verulega andúð á innflytjendum
íbúarnir sjálfir standa fyrir uppákomum >
anda eigin menningarhefða. Gefst mönnum
þá nokkurt færi á að kynnast nánar þeim
fjölbreytileika mannlífsins sem þjóða-
blöndunin hefur í för með sér. Snar þáttur
þessara uppákoma er að gefa mönnum tæki-
færi til að reyna framandi matargerðarlist og
getur undirritaður vitnað að þar leynist
margt er tekur hinum sænsku kjötbollum
fram, að þeim annars ólöstuðum. Svona
samkomur þykja hafa gefið góða raun og
íbúarnir snarlega hrakið af höndum sér kyn-
þáttahatara hafi þeir reynt að stinga þar nið-
ur fæti.
Fóstrur og kennarar hafa einnig verið
virkir þátttakendur í baráttunni. Þannig
gerðist það í einum skóla er þar fór að verða
vart kynþáttafordóma með tilheyrandi
veggjakroti og ofsóknum, að kennarar tóku
nokkra daga í að leiðbeina nemendum um
sögu og afleiðingar kynþáttafordóma með
dæmum frá t.d. Suður-Afríku og Þriðja rík-
inu. Að þeirri yfirferð lokinni fóru svo nem-
endur og kennarar sameiginlega yfir skóla-
lóðina og þvoðu burt nasísk slagorð og tákn.
Viðhorfskannanir benda og til þess að
þeim fari heldur fækkandi sem verulega
andúð hafa á innflytjendm. Fólk er skiljan-
lega heldur varkárt gagnvart því sem þal')
ekki þekkir en ljóst er að hæfileg blöndun er
mönnum almennt ekki á móti skapi. Jafn-
framt virðist fólk sér meðvitað um að sá ott*
sem það þó ber í brjósti stafar fyrst og frems*
af vanþekkingu og hleypidómum. Lætin 1
Stokkhólmi verða e.t.v. skiljanlegri í lj°sí
þessa. Aðgerðir snoðinkollanna lýsa ekk*
vaxandi styrk þeirra heldur þvert á móti or-
væntingu er ekkert gengur.
Þar með er þó ekki sagt að allt sé eins og
best verður á kosið. Hörundsdökkir innflyiJ'
endur (flóttafólk) verður enn víða fyrir að'
kasti og sætir misrétti. Mörg dæmi hafa verm
dregin fram í dagsljósið um harkalegar að-
gerðir einstakra lögreglumanna gagnvad
flóttamönnum. Þannig vakti það mikla ólgu 1
landinu fyrir stuttu er uppvíst varð að tæp'
lega tveggja ára gömul telpa frá Perú hafð1
verið höfð í haldi á lögreglustöð í u.þ l1'
sólarhring meðan lögreglan leitaði foreldm
hennar en vísa átti þeim úr landi þar eð um
sókn þeirra um að fá hæli sem pólitísk,r
flóttamenn hafði verið hafnað. Þá mun
vera heldur óskemmtilegt fyrir hörunds
dökka að leita sér afþreyingar á danshúsu*1’
svo ekki sé á það minnst ef sænskar stúlk11
leyfa sér þá ósvinnu að taka slíka fram >'
Svía. Við slíku verður þó trúlega lítt gertsV ^
lengi sem áfengið er með í spilinu og ve -
upp hinum verstu hliðum manna og v>ðn
karla til kvenna einkennist af óðalshugs
unarhætti. En reynslan héðan frá SvipJ1
sýnir að kynþáttahatur er ekkert náttuj _
lögmál og að með virkri baráttu má hal 1
skefjum þeim er slíkt vilja stunda.
• Ingólfur V. Gíslason
18