Þjóðlíf - 01.09.1987, Blaðsíða 46

LISTIR
Hús Andanna
Kafli úr bók Isabel Allende í þýöingu
Thors Vilhjálmssonar
NÓTTINA SEM CUEVAS læknir og aö-
stoðarmaður hans ristu upp lík Rósu í eld-
húsinu til þess að komast að dánarorsök
hennar lá Clara í rúmi sínu með opin augu og
skalf í myrkrinu. Hræðilegar grunsemdir
ásóttu hana um að systir hennar kynni að
hafa dáið vegna þess að hún hafði sagt það
fyrir. Hún hélt að rétt eins og hugarafl henn-
ar gat hreyft saltbaukinn, þannig gæti það
líka orsakað dauðann, jarðskjálftana og aðr-
ar meiri háttar hörmungar. Það var til einskis
að móðir hennar hafði skýrt fyrir henni að
hún gæti ekki orsakað atburðina, bara séð þá
fyrir með nokkrum fyrirvara. Henni fannst
hún vera einmana og sek og það hvarflaði að
henni að ef hún gæti verið nálægt Rósu
myndi henni líða betur. Hún reis úr rúmi
berfætt, í náttkjól, og fór í svefnherbergið
sem hún hafði deilt með eldri systur sinni, en
hún fann hana ekki í rúmi sínu, þar sem hún
hafði séð hana síðast. Hún hélt af stað til að
leita að henni í húsinu. Allt var dimmt og
hljótt. Móðir hennar svaf undir áhrifum
deyfilyfjanna frá Cuevas lækni og systkini
hennar og þjónustufólkið hafði gengið
snemma til náða í sínum herbergjum. Hún
fór um stofurnar, læddist og þrýsti sér upp
við veggina, hún var óttaslegin og henni var
kalt. Þung húsgögnin, þykk gluggatjöldin,
myndirnar á veggjunum, veggfóðrið með
ámáluðum blómum á dökkum grunni,
slokknaðir lamparnir sem dingluðu niður úr
loftinu og burknarnir á keramíkurstöplum
sínum, allt þetta fannst henni ógnandi. Hún
tók eftir því að úr stássstofunni skein ljós-
rönd um rifu undir hurðinni og var komin að
því að fara inn, en óttaðist að mæta þar föður
sínum sem myndi senda hana aftur í rúmið.
Þá hélt hún að eldhúsinu, og hugsaði að við
barm Fóstru fengi hún huggun. Hún fór
gegnum aðalhúsagarðinn, milli karmelíu-
blómanna og dvergappelsínutrjánna, fór í
gegnum salina í annarri álmu hússins og um
skuggalega opna gangana þar sem látið var
lifa dauft ljós á gaslömpunum alla nóttina til
að auðveldara væri að komast út þegar jarð-
skjálftar voru og líka til að fæla burt leður-
blökur og önnur næturdýr, og hún kom í
þriðja húsagarðinn þar sem herbergi
þjónustufólksins og eldabuskanna var. Þar
dvínaði öldurmannlegur tignarblærinn og
við tók ringulreið af hundakofum, hænsna-
húsi og vistarverum þjónustufólksins. Þar
fyrir handan var hesthúsið þar sem gömlu
hestarnir voru geymdir sem Nívea notaði
enn, enda þótt Severo del Valle hefði verið
einn hinna fyrstu til að kaupa sér bíl. Dyrnar
fyrir eldhúsinu og búrinu voru lokaðar og
hlerarnir fyrir. Hugboð sagði Clöru að eitt-
hvað óeðlilegt færi fram þar inni, hún reyndi
að teygja sig til að gægjast inn, en náði ekki
einu sinni með nefið upp að gluggabrúninni,
og varð að ná sér í kassa og færa hann upp að
veggnum. Hún klifraði upp á hann oggat séð
um rifu milli hlerans og gluggakistunnar sem
raki og elli höfðu skælt. Þá sá hún inn.
Cuevas læknir, þessi elskulegi og blíði
gamli maður, með stóra skeggið sitt og ístr-
una, sem hjálpaði henni að fæðast í heiminn
og sinnti henni í öllum smáveikindum barn-
æskunnar og þegar hún fékk asmaköstin,
hann hafði breytzt í feita og skuggalega blóð-
sugu eins og voru á myndunum í bókum
Marcosar frænda. Hann grúfði sig yfir borðið
þar sem Fóstra var vön að matreiða. Við hlið
hans var ókunnur ungur maður, fölur sem
máni, í skyrtu sem var löðrandi í blóði og
með augu fortöpuð af ást. Hún sá fannhvíta
fótleggi systur sinnar og bera fætur. Clara fór
að skjálfa. Á þessari stundu færði Cuevas
læknir sig frá og hún sá hina hræðilegu sýn,
þar sem Rósa lá á bakinu á marmaraplöt-
unni, djúp rista myndaði skurð niður Iíkama
hennar framanverðan, og iður hennar voru
við hlið hennar í salatskálinni og höfuð
hennar var undið í átt að glugganum þar sem
Clara lá á njósn, og síða græna hárið hennar
hékk eins og burkni frá borðinu niður á
rauðflekkað tíglagólfið. Hún var með augun
lokuð, en litla stúlkan þóttist vegna
skugganna, fjarlægðarinnar, eða ímyndunar-
aflsins, sjá grátbænandi auðmýkingarsvip á
andliti systur sinnar.
Clara gat ekki stillt sig um að horfa til
enda, grafkyrr á kassanum. Hún hélt áfram
að gægjast um rifuna langa hríð, og fann ekki
fyrir kuldanum, á meðan mennirnir tveir
tæmdu Rósu, sprautuðu vökva í æðarnar og
skoluðu hana að innan og utan með angandi
ediki og vökva úr lofnarblómum. Hún stóð
þarna kyrr þegar þeir fylltu hana af smyrsl-
um og öðru efni líksmyrjarans og saumuðu
hana saman með bognál dýnustopparans.
Hún stóð þarna kyrr þegar Cuevas læknir
þvoði sér í vaskinum og þerrði tár sín, en
hinn hreinsaði burt blóð og iður. Hún stóð
þarna kyrr þegar læknirinn fór í svarta lafa-
jakkann með helþungan harm í hreyfingum
sínum og fór út. Hún stóð þarna kyrr þegar
hinn óþekkti ungi maður kyssti Rósu snökt-
andi á varirnar, á hálsinn, á brjóstin, milh
fóta, þvoði henni með svampi, færði hana i
útsaumaðan náttkjólinn og greiddi lokka
hennar. Hún stóð þarna kyrr þegar Fóstra og
Cuevas læknir komu og færðu hana í hvíta
kjólinn sinn og settu á hana kórónuna úr
glóaldinblómum sem hafði verið geymd vaf-
in í silkipappír fyrir brúðkaupsdaginn henn-
ar. Hún stóð þarna kyrr þegar aðstoðar-
maðurinn tók hana í fangið með sömu sáru
blíðunni eins og hann hefði lyft henni til þess
að bera hana í fýrsta sinn yfir þröskuldinn j
húsi sínu sem brúði sína. Og hún gat ekkj
hreyft sig fyrr en tók að elda af degi. Pa
læddist hún aftur í rúm sitt, og skynjaði innra
með sér alla heimsins þögn. Þögnin altók
hana og hún fór ekki að tala aftur fyrr en ntu
árum síðar, þegar hún hóf upp raust sína til
þess að tilkynna að hún ætlaði að fara að
gifta sig.
46