Þjóðlíf - 01.09.1987, Blaðsíða 50

LISTIR
Ransom
KanaríJapan
JAY MclNERNEY er nýjasta stjarna Banda-
ríkjamanna á bestsellerlistanum. Hann sló í
gegn meö fyrstu bók sinni Bright Lights Big
City og hefur nú skrifa aöra jafnvinsæla bók,
Ransom. Bók þessi hefur einnig náð nokkr-
um vinsældum hér á landi.
Ransom gerist í Japan 1977 og í Pakistan
1978 og fjallar um Christopher Ransom,
ungan Bandaríkjamann sem leitar að svarinu
viö lífsgátunni í aga karatelistarinnar. Hann
er einn af mörgum ungum mönnum sem hafa
þvælst austur á bóginn í leit að lífshamingju í
dópi, notkun þess og sölu. í Pakistan fer allt
úr böndunum svo hann neyðist til að flýja.
Mclnerney velur þann kostinn að segja
báðar þessar sögur samtímis þannig að það
er ekki fyrr en undir sögulok sem lesandinn
kemst að því hvað gerðist raunverulega í
Pakistan. Það sem vinnst með því að segja
báðar þessar sögur jöfnum höndum er m.a.
að við kynnumst karakternum Ransom mjög
náið auk þess sem það eykur mjög á spennu
sögunnar. Um leið og atburðir gerast í nútíð
og við viljum vita hvað gerist næst fáum við
smám saman að vita hvað olli því að Ransom
kom til Japan.
Það sem einkennir Ransom mest er
ákveðin ábyrgðartilfinning sem hann ber
gagnvart öðrum og verður honum sjálfum að
falli. í Pakistan sést það í samskiptum hans
við heróínistann Anette og vininn Ian. Hann
getur bjargað sjálfum sér en kýs að bíða eftir
dópistanum, sem er dauðans matur. Pessi
persónueinkenni koma einnig fram þegar
hann er að læra karate. Hann hefur verið
margbarinn sjálfur en þegar hann er sjálfur
orðinn góður og fær tækifæri til að sýna
hæfni sína gagnvart karatesnillingnum
Yamada bregst honum kjarkur er hann
hugsar til aðstöðunnar sem Yamada er í.
Marelyn notfærir sér þessa ábyrgðartilfinn-
ingu hans þegar hún reynir að fá hann til þess
að flytja aftur til Bandaríkjanna að undirlagi
föður hans.
Vinur Ransoms í Japan er kúrekinn Miles
Ryder, sem selur Japönum kúrekafatnað,
rekur krána Buffalo Rome og heldur grimmt
framhjá japanskri konu sinni. í lífsstíl eru
Ransom og Miles jafnlíkir og svart líkist
hvítu. Það sem þeim er sameiginlegt er þjóð-
erni og afneitun á upprunanum. Það kemur
snemma í ljós að Ransom er búinn að fá nóg
af amerísku þjóðlífi og hann kennir forríkum
föður sínum um dauða móður sinnar. Ef til
vill má skýra sjálfsvitund Ransoms út frá
þeirri lífsýn. Hann álítur að hefði faðir hans
ekki farið svona illa með konu sína hefði hún
ekki dáið úr krabbameini. Á sama hátt tekur
hann ábyrgð á lífi manna í kringum sig.
Óvini Ransoms, DeVito, er illa við Rans-
om fyrir að vera til. Hann gerir Ransom að
samnefnara fyrir allt það fólk sem honum er
illa við. DeVito er í Japan til þess að læra
karate eins og Ransom en á allt öðrum for-
sendum. Hann vill læra allar tegundiraf bar-
dagalist Japana, þar sem Samurai er toppur-
inn, búa til sína eigin bardagalist úr þessu
öllu og setja upp skóla um allan heim. En
hann vill fyrst og fremst hefna sín á öllum
þeim sem hafa gert honum illt. Honum finnst
Ransom líkjast óvinum sínum í útliti og
ákveður að gera hann að samnefnara allra
þeirra sem hafa gert honum illt.
Bæði faðir Ransoms og DeVito notfæra
sér sterka réttlætiskennd hans til þess að
Ieika á hann. Faðirinn til þess að lokka hann
heim til Bandaríkjanna aftur og DeVito til
þess að drepa hann.
Christopher Ransom ber nafn með rentu.
Hann lifir munklífi og er að reyna að full-
komna sig með þeirri mannrækt sem hann
telur karate vera. Hann er eins konar Kristur
(Christ) innan um alla spillinguna í kringum
hann. Hann verður einnig lausnargjald
(Ransom) allra vina sinna. Hann samþykkir
ekki að berjast við De Vito fyrr en hann hefur
hótað að gera vinum hans mein.
Faðirinn verður óbeint valdur að dauða
sonar síns með afskiftasemi sinni. Marelyn
flækir málin með lygum sínum svo DeVito
kemst óáreittur upp með skemmdarstarfsemi
sína.
Stíll Mclnerneys byggist mikið upp á hlið-
stæðum. T.d. er nákvæmur kafli um þá auð-
mýkingu sem Ransom má þola þegar hann er
tekinn inn í karateskólann og viðbrögð hans
við henni. Annar kafli tjallar einnig um inn-
göngu í skóla, en í þetta skipti um inngöngu
DeVitos inn í bardagaskóla. Munurinn á
þessum tveimur mönnum kemur þar í ljós:
Ransont auðmýkist en DeVito forherðist
enn meir.
Húmorinn í bókinni byggist mikið á því
hvernig Kanar lifa í Japan og hvernig Japanir
upplifa Kanana. Þetta kemur einna
skemmtilegast fram í þeim köflum sem
Ransom er að kenna ensku og þegar hann fer
yfir auglýsingar á ensku hjá japanskri aug-
lýsingastofu. Japanir virðast dýrka allt sem
er amerískt og vilja helst hafa allt á ensku en
málfræðin er ekki að sama skapi mikilvæg og
Kanar af holdi og blóði ekki vel séðir. Ein
auglýsing sem Ransom var beðinn að lagfæra
eftir japanskan enskusnilling hljóðaði svona:
let’s sauna
Let’s sauna for my happy
Let’s sauna foryour happy
Let’s sauna for joyful life
Let’s sauna for our happy
Oh beautiful day, healthy day, nice a day
Let’s sauna all happy.
Innkaupapokar eru með enskt orðatiltæki
vikunnar eins og t.d. „funky babe" ásamt
orðskýringum.
Það má segja að Jay Mclnerney hafi tekist
að skrifa spennandi og atburðarríka bók um
óvenju daufgerðan og atkvæðalítinn karakt-
er. Ransom er þolandi en ekki gerandi í
flestum atburðum og hann lætur leiðast út í
hluti sem honum eru á móti skapi. Enda er
karatelistin varnarkerfi en ekki árásar-
kerfi.
• Ragnheiður Óladóttir
METSÖLULISTI ÞJÓÐLÍFS
Bækur á íslensku
1. Orðabækur.
2. Tómas Jónsson metsölubók. Guð-
bergur Bergsson. Forlagið.
3. ísland. Hjálmar Bárðarson.
4. Ég tek Manhattan. Judith Krantz.
Regnbogabækur.
5. ísfólkið. Vasabrotsbók.
6. Refurinn rauði. Regnbogabók.
7. Gikkur. Regnbogabók
8. Stórbók Þórbergs Þórðarsonar.
Mál og menning.
Bækur á erlendum málum
1. Red Storm Rising. Tom Clancy.
2. The Raven in the Foregate. Ellis
Peters.
3. Spy Catcher. Peter Wright.
4. A Matter of Honor. Jeffrey Archer.
5. Castaway. Lucy Erving.
6. Black Cloth. Dick Bogart.
7. A Taste of Death. P.J. James.
8. Hollywood Husbands. Jacky
Collins.
50