Þjóðlíf - 01.09.1988, Blaðsíða 61

VIÐSKIPTI OG FJÁRMÁL
O Símaþjónusta Guiu bókarinnar 62 42 42 O
Hvað varð
Fyrirtœki í sjávarútvegi áttu að fá
milljarð — báðu um sjö milljarða.
Ríkiðfékk 75 milljónir. Bankarn-
ir styrktu lausafjárstöðu sína.
Fyrirtæki „útflutningsfyrirtæki og sam-
keppnisiðnaðar“ sem áttu að njóta „fjár-
hagslegrar endurskipulagningar“ með er-
lenda iáninu að upphæð 1 mill jarður fengu
yfirleitt endurskipulagningu. Gagnrýnendur
segja að ríkið og bankarnir hafí grætt á þessu
láni frekar og ekki síður en fyrirtækin sem
hjálpar urðu aðnjótandi.
Þegar efnahagsráðstafanir ríkisstjórnar-
innar voru gerðar kunnar í maí, var glæsileg-
asti þáttur þeirra heimild til fyrirtækjanna í
sjávarútvegi og samkeppnisiðnaði um að
taka einn milljarð króna til „fjárhagslegrar
endurskipulagningar“ og gefa átti fyrirtækj-
unum kost á að skuldbreyta vanskilum í
lengri lán.
Ætlunin var að staðið yrði „faglega“ að
þessu máli og áttu bankarnir að fjalla um
umsóknir frá fyrirtækjum. Með því hefur rík-
isvaldið væntanlega ætlað að knýja bankana
til að ábyrgjast,, sín fyrirtæki" og koma þeim
á faglegri grunn en áður.
Vildu 7 milljarða
Umsækjendur sóttu bæði til viðskipta-
ráðuneytisins og bankanna og þurfti umsögn
beggja áður en ákvörðun var tekin. Eftir-
spurnin var meiri en nokkurn óraði fyrir —
beiðni barst um 7 milljarða króna. „Mikið af
þessum umsóknum var algerlega óraunhæft,
út í bláinn. Þetta var þá einhvers konar óska-
listi oft á tíðum“, segir Þórhallur Ásgeirsson
ráðuneytisstjóri í viðskiptaráðuneytinu.
Stærstur hluti þessara umsókna fóru í
um milljarðinn?
gegnum Landsbankann. Fyrir lántakendur
voru lánin hagstæð, þau voru til 9 ára með
afborgunarfrelsi fyrstu 2 árin, vextirnir voru
rúmlega Libor-vextir (millibankavextir).
Lántökugjald Landsbankans var 0.4% og er-
lenda bankans var ríflega 0.3%.
Mest í gegnum Landsbanka
Landsbankinn tók að láni 1056 milljónir
króna erlendis og mun hafa náð mun hag-
stæðari kjörum en aðrar peningastofnanir.
Af þeim milljarði sem ríkisstjórnin veitti
heimild fyrir munu um 600 milljónir hafa
komið í hlut viðskiptavina Landsbankans.
En þá átti Landsbankinn ríflega 400 milljónir
afgangs af láninu sem bankinn tók. 600 mill-
jónirnar fóru í ýmiss fiskvinnslufyrirtæki en
ríflega 400 milljónir í samvinnufyrirtæki af
þeim rúmlega 1000 milljónum sem Lands-
bankinn aflaði.
Hinir bankarnir hafa þá sótt um lán fyrir
sín fyrirtæki, og þá á ef til vill lakari kjörum
en Landsbankinn.
í raun var sama hvort fyrirtækin sóttu um
hjá ráðuneytinu eða bönkunum, því um-
sóknin þurfti að koma til umsagnar á báða
staðina. Síðasta orðið um heimildina átti við-
skiptaráðuneytið samkvæmt upplýsingum
hagdeildar Landsbankans. „En ráðuneytið
kom ekki nálægt skiptingunni", segir Þór-
hallur Ásgeirsson. Bankarnir hafi skipt upp-
hæðunum sem þeir máttu ráðstafa og hún því
bankanna en ekki ráðuneytisins í hverju ein-
stöku tilfelli. Hann kveður bankana hafa
skilað listum og ráðuneytið hefði ekki farið í
saumana á því, enda engar forsendur til þess.
En þegar í Ijós kom að þörfin var sjö millj-
61