Þjóðlíf - 01.09.1988, Blaðsíða 32

ERLENT
Atvinnuþref
og kvenna-
kvóti
Hrœringar í vestur-þýska jafnað-
armannaflokknum
Töluverðar sviptingar urðu á landsfundi
þýskra jafnaðarmanna, sem haldinn var í
borginni Munster um mánaðamótin ágúst/
september. Það var reyndar fyrirsjáanlegt,
að fundurinn yrði með líflegra móti, ekki síst
vegna þess að konur voru staðráðnar í að
leggja til atlögu við karlaveldið í flokknum.
Áður en fundurinn hófst voru jafnaðarkonur
búnar að berja sainan tillögu, þar sem þær
kröfðust aukinna áhrifa innan flokksins.
Þessi tillaga hafði þegar valdið nokkrum deil-
um, enda þarf ekki djúptæka söguspeki til að
gera sér grein fyrir því að Adamssynir hafa
jafnan verið tregir til að afsala sér völdum í
hendur kvenna.
Þrátt fyrir að jafnaðarmenn hafi löngum
átt vaskar baráttukonur í sínum röðum, hef-
ur kvenpeningurinn átt undir högg að sækja í
flokknum. Það sem einkum fór fyrir brjóstið
á íhaldssömum flokkspostulum var sú krafa
Evudætra, að konur fengju í framtíðinni 40
af hundraði allra embætta innan flokksins í
sinn hlut. Gagnrýnendur þessa kvóta héldu
því fram, að þetta væri óraunhæft hlutfall í
ljósi þess að einungis fjórði hver flokksfélagi
væri kvenkyns.
Andstæðingar kvennakvótans töldu því
rétt að fara hægar í sakirnar og byrja á því að
hleypa konum í fjórða hvert embætti innan
flokksins. Konurnar hopuðu hins vegar
hvergi og neituðu að fallast á slíka málamiðl-
un. Þær töldu það eina ráðið til að efla þátt-
töku kvenna í flokksstarfinu að umræddur
kvóti kæmist á. Þegar tillaga kvennanna var
borin upp á landsfundinum í Múnster fékk
hún að vonum misjafnan hljómgrunn. Leið-
togar jafnaðarmanna í fylkjunum Bæjara-
landi og Baden-Wúrtemberg snerust gegn
henni og freistuðu þess að stöðva framsókn
kvennanna. Það vó hins vegar þungt á met-
um, að ein skærasta stjarna jafnaðarmanna
um þessar mundir, Björn Engholm, forsætis-
ráðherra Slésvíkur-Holtsetalands, beitti sér
með oddi og egg fyrir því að tillagan yrði
samþykkt.
Engholm skoraði á félaga sína að sýna lit
og leggja sitt af mörkum til að krafan um
jafnrétti kynjanna hætti að vera innantómt
orðagjálfur. Niðurstaða þessara fjörugu um-
ræðna varð sú, að 40-prósentreglan var sam-
þykkt með 87 af hundraði atkvæða. Konur
voru því að vonum sigurglaðar og fögnuðu
þessum ávinningi með baráttusamkomu, þar
Nýkjörinn varaformaður þýska jafnaðar-
mannaflokksins, Herta Daubler—Gmelin
ásamt formanni flokksins Hans—Jochen
Vogel.
sem þær kyrjuðu konuvísur og kampavínið
glóði á skál.
Þrátt fyrir að þessi tillaga hafi verið sam-
þykkt, telja ýmsir að það geti orðið erfitt að
finna nægilegan fjölda viljugra kvenna til að
fylla kvótann. Þegar ljóst varð, að konurnar
höfðu haft sitt fram, sendi þýski heilbrigðis-
ráðherrann Rita Sússmuth kynsystrum sín-
um heillaóskaskeyti. Ingrid Adam-
Schwátzer, sem býður sig fram til formanns í
flokki frjálsra demókrata, lét sömuleiðis til
sín heyra og óskaði jafnaðarkonum til ham-
ingju með sigurinn. Ef marka má viðtöl við
forystumenn annarra þýskra stjórnmála-
flokka er reyndar ljóst, að kvótareglan á ekki
upp á pallborðið á öðrum bæjum. Það er því
líklegt að jafnaðarmenn verði í þessu tilliti
einir á báti. Á hinn bóginn er ekki loku fyrir
það skotið, að þetta frumkvæði eigi eftir að
auka fylgi flokksins í næstu kosningum.
En það voru fleiri tíðindi sem settu svip á
landsfund jafnaðarmanna í Múnster.
„Krónprinsinn" Óskar Lafontaine, forsætis-
ráðherra Saarlands, sem löngum hefur verið
talinn líklegt kanslaraefni jafnaðarmanna í
næstu þingkosningum, flutti ræðu á fundin-
um, þar sem hann viðraði hugmyndir sínar
um nýskipan atvinnu- og efnahagsmála. La-
fontaine lagði til að flokkurinn endurskoð-
aði afstöðu sína í þeim efnum og tæki upp
nútímalegri stefnu. Lafontaine ítrekaði þá
sannfæringu sína að stytting vinnutímans
væri eitt árangursríkasta meðalið sem völ
væri á til að kveða atvinnuleysisdrauginn í
kútinn. Hugmynd Lafontaines er í sjálfu sér
ofureinföld: með því að stytta vinnutímann
skapast rúm fyrir aukinn mannafla á vinnu-
markaðnum.
Þrátt fyrir þessa skýru og einföldu rök-
leiðslu, ruku fulltrúar verkalýðsins á fundin-
um upp til handa og fóta. Að lokinni ræðu
Lafontaines óðu þeir hver af öðrum í pontu
og vændu,, krónprinsinn" um að vilja skerða
hlut hinna vinnandi stétta. Það sem olli þeim
mestri bræði var sú hugmynd Lafontaines að
skapa fleiri atvinnutækifæri með því að slaka
á lögum um bann við helgarvinnu. Þetta
töldu verkalýðshetjurnar aldeilis fráleitt og
það var helst á þeim að skilja, að með slíkum
„grillum“ ætlaði Lafontaine að beita sér fyrir
ómennskri vinnuþrælkun. „Krónprinsinn"
tók þessum ákúrum með stillingu, enda
þekktur fyrir að halda ró sinni, á hverju sem
dynur.
Það er enginn vafi að með tillögum sínum í
atvinnumálum vill Lafontaine „opna“ flokk-
inn og gera hann fýsilegri valkost í augum
þeirra sem stunda sjálfstæðan atvinnurekst-
ur. Og þar stendur hnífurinn í kúnni. Verka-
lýðsarmur flokksins er orðinn vanur því að
gefa tóninn í atvinnumálum og óttast um
völd sín, ef hugmyndir af þessu tæi skjóta
rótum. Stjórnmálaskýrendur eru hins vegar
flestir á einu máli um að flokkurinn þurfi svo
sannarlega á nýju blóði að halda og það sé
honum nauðsynlegt að höfða til breiðari
kjósendahóps, ef hann vilji eiga von um að
endurheimta völdin í Bonn. En hefðin er
máttug og Lafontaine fékk illilega að kenna
á því þegar gengið var til kosninga á lands-
fundinum. Á sama tíma og formaður flokks-
ins, Hans Jochen Vogel, var endurkjörinn
nær einróma, varð „friðarspillirinn'1 frá
Saarlandi að sætta sig við 64 af hundraði
atkvæða sem einn af þremur varaformönn-
um flokksins. Hinir tveir. Jóhannes Rau og
Herta Daubler-Gmelin, sem kvennakvótinn
lyfti á stall, fengu báðir meira fylgi. Þrátt
fyrir þennan skell lét Lafontaine engan bil-
bug á sé finna og lofaði fundarmönnum að
hann myndi halda sínu striki.
Þessi ósigur Lafontaines er hins vegar tal-
inn geta orðið,, krónprinsinum" skeinuhætt-
ur, þegar kemur að því að velja kanslaraefni
jafnaðarmanna fyrir næstu kosningar til
þingsins í Bonn. Það kemur honum þó til
góða, að frambærileg kanslaraefni eru ekki á
hverju strái í flokknum. Enda þótt Hans
Jochen Vogel njóti óskoraðs trausts meðal
flokksbræðra sinna er vafasamt, að hann
verði látinn keppa við Kohl í næstu kosning-
um. Vogel hefur að vísu unnið þarft verk
með því að setja niður innbyrðis deilur og
koma flokksstarfinu í fastari skorður. Hins
vegar er hann ekki líklegur til að vinna hylli
fjöldans, enda hefur hann einu sinni áður
verið í fylkingarbrjósti jafnaðarmanna í
þingkosningum, án þess að hafa erindi sem
erfiði. Það er því útlit fyrir að jafnaðarmenn
séu tilneyddir að spenna óróasegginn Lafon-
taine fyrir flokksvagninn í næstu kosningum,
svo framarlega sem engri nýrri stjörnu skýtur
upp á flokkshimininn þangað til.
Arthúr Björgvin Bollason/Munchen
32