Þjóðlíf - 01.02.1989, Blaðsíða 8

INNLENT
valdinu en hér hefur því ekki verið til að
dreifa fyrr en nú. Á Alþingi sitja misvitrir
stjórnmálamenn sem ekki eru allir sérfræð-
ingar í hagfræði. Peir hafa þurft að reyna að
reikna hlutina út sjálfir og leitað til fram-
kvæmdavaldsins og sérfræðinga þess um að-
stoð í þeim efnum. Nú getum við loksins
sinnt eftirliti með framkvæmdavaldinu og
séð hversu raunhæfar þær tillögur eru sem
gerðar eru um framkvæmdir og rekstrar-
gjöld. Fjárlög eru í raun ekkert annað en
áætlun eitt ár fram í tímann sem síðan er
skoðuð í árslok fyrir gerð næstu fjárlaga og
þá á að sjá hvað hefur farið úrskeiðis.
En virðingarleysi framkvæmdavaldsins
gagnvart Alþingi er algjört eins og sést best á
því að það var verið að samþykkja ríkisreikn-
inginn fyrir árið 1979 fyrir skömmu. Þetta er
auðvitað fráleitt. Ég mun krefjast þess að
ríkisreikningurinn fyrir 1988 liggi fyrir í vor.
Hvað væri sagt ef einkafyrirtæki legðu árs-
reikninga sína fyrir árið 1979 fram til sam-
þykktar í árslok 1988? Hvers slags viðurlög-
um fyrir bókhaldsóreiðu væri búið að dengja
yfir þau fyrirtæki? Það er víða pottur brot-
inn. Póstur og sími tók til dæmis ekkert mark
á fjárveitingum til stofnunarinnar árið 1987,
sem áttu að fara til framkvæmda, og fóru
langt fram yfir, með þeim afleiðingum að
það þurfti að hækka gjöld Pósts og síma. Þá
krafðist ég þess að fá mánaðarlegt yfirlit frá
stofnuninni svo unnt væri að fylgjast með að
þar væri farið eftir settum reglum og það
yfirlit hef ég fengið. Eftir að Ríkisendur-
skoðun gerði úttekt á Landakoti var skipuð
sérstök eftirlitsnefnd með rekstrinum þar,
og ég mun kanna hvort þessi eftirlitsnefnd
hafi gert það sem henni ber að gera, sagði
Sighvatur ennfremur.
Ef ekkert gerist...
Nú er þaö svo að það er ekki nóg að Ríkis-
Flugstöðin
og Landakot
Tvö mál sem Ríkisendurskoðun hefur gert
úttekt á hafa öðrum fremur vakið athygli og
deilur. Kostnaður við byggingu flugstöðvar
Leifs Eiríkssonar fór 871 milljón framúr
áætlun og þeirri f járhæð eytt án heimildar að
mati Ríkisendurskoðunar. Hins vegar er það
svo Landakotsmáliö þar sem uppsafnaður
halli að upphæð 161 milljón skapaðist vegna
þess að farið var út fyrir heimildir hvað varð-
ar starfsmannahald og fasteignakaup.
endurskoðun bendi á það sem aflaga fer. Það
þarf að fylgja athugasemdum hennar eftir ef
starfið á að bera tilætlaðan árangur. Sér Sig-
hvatur Björgvinsson fram á að svo verði
gert?
— Þetta er auðvitað stærsta atriðið. Hvað
ætla menn að gera til að athugasemdirnar nái
fram að ganga, en ekki verði litið á þær sem
kverúlantahróp? Ef ekkert gerist þá er ís-
land ekkert annað en bananalýðveldi, segir
Sighvatur. En hann væntir mikils af starfi
Ríkisendurskoðunar:
— Ég var fyrstur til að koma auga á hve
ómetanlega aðstoð væri hægt að fá frá Ríkis-
endurskoðun. Sem formaður fjárveitinga-
nefndar skrifaði ég Ríkisendurskoðun bréf
og óskaði eftir að fá menn þaðan til að starfa
með okkur. Sigurður Þórðarson vararíkis-
endurskoðandi hefur síðan verið nokkurs
konar framkæmdastjóri fjárveitinganefndar
og setið alla fundi hennar. Þetta hefur gefist
mjög vel og nú getum við fengið mat óháðs
aðila sem ekki er háður fjármálaráðuneyt-
inu. Eftir sem áður höfum við samt gott sam-
starf við fjárlaga- og hagsýslustofnun og sér-
fræðinga þeirra. Samstarf við Ríkisendur-
skoðun er nú að færast út í fleiri þingnefndir
og til dæmis hafa fjárhags- og viðskipta-
nefndir Alþingis fengið aðstoð frá starfs-
mönnum Ríkisendurskoðunar. Gildi þess að
þessi stofnun skuli vera óháð framkvæmda-
valdinu kemur fram í mörgu, nóg er að minn-
ast þess þegar Ríkisendurskoðun komst að
þeirri niðurstöðu í fyrra að ríkið hefði farið
langt framyfir heimiluð stöðugildi og fyrir-
sjáanlegur væri mun meiri halli á ríkissjóði
en fjármálaráðuneytið reiknaði með. Þessa
niðurstöðu vildi ráðuneytið ekki viðurkenna
til að byrja með og af spunnust miklar um-
ræður, sagði Sighvatur Björgvinsson að lok-
um.
SG.
Landakotsmálið hefur ýtt við mörgum,
en hver eru viðurlögin?
Þá má segja að barátta ríkisendurskoðun-
ar við að sannreyna hvort heilsugæslulæknar
hafi unnið öll þau verk sem þeir hafi fengið
greitt fyrir sé stöðugt til umræðu. í nokkrum
tilvikum hafa læknar verið kærðir fyrir
meint brot af þessu tagi í framhaldi af rann-
sóknum Ríkisendurskoöunar.
Vinnu
— segir Halldór V.
Sigurðsson
ríkisendurskoðandi
um fjárfestingar á
vegum ríkisins
— Það er alls ekki svo að starfsemi Ríkisend-
urskoðunar hafi legið í láginni þar til lögun-
um var breytt. Við gerðum til dæmis stjórn-
sýsluendurskoðun á Orkustofnun árið 1981
sem olli nokkrum hávaða, en Sverrir Her-
mannsson studdist mjög við þessa úttekt
þegar hann sem iðnaðarráðherra gerði
breytingar á stjórnskipun Orkustofnunar,
sagði Halldór V. Sigurðsson ríkisendurskoð-
andi þegar hann var spurður hvers vegna svo
lítið hefði farið fyrir starfscmi Ríkisendur-
skoöunar þar til hún var gerð að sjálfstæðri
stofnun.
— Við gerðum líka stjórnsýsluendur-
skoðun á Þjóðleikhúsinu og Sinfóníunni árið
1981, Siglingamálastofnun 1979 og Land-
námi ríkisins 1982. Ríkisendurskoðun var
sjálfstæð stjórnardeild og laut fjármálaráð-
herra, og við höfðum þá samráð við ráðherra
og fengum samþykki hans fyrir þeim úttekt-
um sem ég gat um áðan. Ég get líka nefnt að
á sínum tíma gerðum við athugun á rekstri
graskögglaverksmiðja í eigu ríkisins og lögð-
um til að þær yrðu seldar. Það var gert 10
árum síðar eða svo og höfðu þá verið reknar
með tapi allan tímann.
En var starfsemi Ríkisendurskoðunar
þyngri í vöfum meðan hún heyrði undir ráð-
herra?
— Við höfum gagnrýnt ýmislegt sem bet-
ur mætti fara gegnum tíðina. Til dæmis
ómarkvissar fjárfestingar. Þar má nefna
þegar Víðishúsið var keypt án þess að til væri
fé til að gera á því nauðsynlegar endurbætur
og breytingar. Sama má segja um kaupin á
Mjólkurstöðinni, sem þó voru í sjálfu sér
ágæt kaup, en hins vegar voru ekki til pen-
ingar til að breyta því svo það kæmi að þeim
notum sem til var ætlast. Nú, sjúkrahúsið á
Isafirði er búið að vera mjög lengi í smíðum
og eflaust hefði allt önnur hönnun verið á því
ef beðið hefði verið með framkvæmdir þar til
fjármunir hefðu verið fyrir hendi til að ljúka
þeim á skikkanlegum tíma. Svona vinnu-
brögð eru ekki til fyrirmyndar. En auðvitað
er stofnunin nú sjálfstæðari en áður þegar
8