Þjóðlíf - 01.02.1989, Blaðsíða 50

MENNING
ANGIST MJÚKS MANNS
Fáar frumsamdar íslcnskar skáldsögur
komu út á síðasta ári, sé miðað við undanfar-
in ár. Kvcnskáld áttu ekki eins ábcrandi
merk verk og árin tvö á undan þegar út komu
Tímaþjófurinn og Gunnlaðar saga, svo dæmi
séu nefnd. Meðal skáldsagna ársins 1988 sem
athygli vöktu voru fyrstu skáldsiigur tveggja
ungra karlmanna, þeirra Ólafs Jóhanns
Ólafssonar og Guðmundar Andra Thorsson-
ar. Ólafur Jóhann hafði áður sent frá sér
smásagnasafnið Níu lykla, sem vakti eftirtekt
meðal annars fyrir vandað málfar. I skáld-
sögu sinni, Markaðstorgi guðanna, fjallar
Ólafur um mann sem starfar hjá fjölþjóða-
fyrirtæki í Bandaríkjunum og kemst í vanda
vegna njósna sem hann leiðist út í vegna ein-
hvers konar lífsleiða. Sagan er lipurlega
skrifuð og spcnnandi.
En hér var annars ætlunin að segja lítið eitt
frá sögunni Mín káta angist eftir Guðmund
Andra Thorsson. Guðmundur Andri hefur
lítillega fengist við þýðingar, en höfuðvett-
vangur hans hefur til þessa verið bók-
menntafræði og gagnrýni, og má geta þess að
hann er ritstjóri Tímarits Máls og menning-
ar. Hann skrifaði reyndar smásögu sem vann
til verðlauna í samkeppni Listahátíðar fyrir
tæpum þremur árum. En óhætt er þó að kalla
nýju söguna frumraun. Með henni haslar
Guðmundur Andri sér nýjan völl og má
vænta mikils af honum ekki síður en af Ólafi
Jóhanni yngra.
/
Eftir dr. Arna
Sigurjónsson
Skondin ástarsaga með stíl
Mín káta angist er ástarsaga sögð í fyrstu
persónu, stutt saga um íslenskunema í Há-
skólanum sem kynnist sér dálítið eldri stúlku
og eiga þau ástarævintýri saman — það er
ævintýri eins og þau gerast best. En í sögulok
skiljast leiðir.
Bókin er að mörgu leyti óvenjuleg og má
geta um nokkur atriði í því sambandi.
í fyrsta lagi er hún skemmtileg og tónninn
gamansamur. Grínið beinist meðal annars
að bókmenntafræði og bókmenntakennslu
við Háskólann, en einnig ýmsu öðru.
í öðru lagi sést greinilega að höfundur hef-
ur mjög gott vald á stíl. Hann getur brugðið
sér í ýmissa kvikinda líki í stfl sínum, ef svo
má segja. Oft nær Guðmundur góðu flugi:
hér er setið á Hressó: „Þessi borg ... Það var
vatnsbragð af pilsnernum og heimskulegt
raus í blaðinu, fólkið þrammaði þessa gráu
götu“ — og svo: „þessi borg með lamandi og
fúla þögn sína, þessi smáborg, þetta útblásna
þorp. morgnarnir þegar skyrgrá birtan kom
eins og óhreinindi í svarbláan himin . . .“
(81-82). Þegar ástin blómstrar kveður svo við
annan tón: „Þegar hún var sofnuð einhvern
tímann um nóttina reis ég úr rúmi og gekk
varlega um dimmgráa íbúðina til þess að
skynja návist hennar í húsinu. Jafnvel bók-
astaflarnir litu öðruvísi út þegar hún var í
húsinu, jafnvel hraðsuðuketillinn í eldhúsinu
virtist nýstárlegur“ (132). Þá er allt gott.
í þriðja lagi tengist sagan umræðunni um
hlutverk kynjanna með sérstökum hætti.
Söguhetjan Egill hefur ýmsa eiginleika sem
annars hafa kannski fremur verið ætlaðir
konum í skáldskap hingað til, án þess þó að
hægt sé að segja að hann sé ókarlmannlegur.
Og langar mig nú að bollaleggja dálítið frek-
ar um það.
Er karldýrið kannski
ekki Hið llla?
Söguhetjan Egill er heltekinn af ást sinni,
lifir algerlega í henni og fyrir hana. Því mætti
jafnvel jafna til Tímaþjófsins Steinunnar,
sem er líka ástarsaga, saga um manneskju
sem verður altekin pörunarhvötinni (Ást-
inni), því seiglífa frásagnarefni. Egill vafrar
um uppfullur af konunni sem hann er ást-
fanginn af. Hann er mjúkur maður, kannski
maður nýs tíma. Það er aftur á móti konan í
sögunni, Sigríður, sem er hinn sterkari. Hún
er lífsreynd og hefur verið gift, kannski er
hún klárari en Egill, hún er honum fremri í
Pólitíska bókin:
Golda
Meir
Miðað við þann fjölda bóka sem út koma á ári
hverju, um og eftir stjórnmálamenn í heimin-
um, má gegna furðu hversu fáar þeirra eru
gefnar út á íslensku. I ljósi þess að við Islend-
ingar teljum okkur oft vera bókaþjóð, með
mikinn áhuga á stjórnmálum og sögu, gegnir
enn frekar furðu hversu fáar slfkar bækur
konia út hérlcndis. Það fór ekki mikið fyrir
sjálfsævisögu Goldu Meir, sem kom út í ís-
lenskri þýðingu fyrir áramót. Engu að síður
fer vart milli mála, að Golda Meir var meðal
merkari stjórnmálamanna á þessari öld og
aukin heldur kona. Það hefði því mátt búast
við að saga hennar yrði meðal umtalaðra sölu-
bóka á nýafstaðinni jólabókavertíð.
Björg Einarsdóttir afhendir hér Menachem Meir selióleikara, syni Goldu Meir, ís-
lensku útgáfuna af sjálfsævisögu móður hans að viöstöddum þýðandanum, Bryndísi
Víglundsdóttur.
50