Frjáls verslun - 01.04.2010, Blaðsíða 65

F R J Á L S V E R S L U N • 4 . T B L . 2 0 1 0 65
hagfræði ryðji sér til rúms og engin önnur
leið sé en að hún muni gera það. „Vegna
of fjölgunar mannkyns, þeirra vandamála sem
af henni stafa og iðn væðingarinnar er þetta
hagfræði sem ekki er hægt að stöðva. Við
eigum að endurskoða alla okkar hagfræði;
einnig trúna á hinn takmarkalausa hagvöxt.“
„Get your hands dirty and your feet wet“
Ómar segir að það verði að reyna að aug­
lýsa Ísland sem hreint land. „Sumir segja
að ferðaþjónustan auki útblástur gróður­
húsalofttegunda og hún þýði ágang á nátt­
úruna. Það er auðvelt að stýra ferða mennsku
þannig að hún gangi ekki á nátt úruna. Ef
við verðum komin með bíla flota sem er
rekinn með endurnýjanlegum og hreinum
orkugjöfum þá er það stórkostlegt fyrir ferða­
mennskuna. Við erum þá með göngufólk
sem aðalmarkhópinn; ekki er hægt að tala
um að það sé umhverfisspillandi. Við eigum
gríðarlega möguleika á að nýta náttúruna á
þennan hátt: Að ferðamenn komi til Íslands
og ferðist á umhverfisvænan hátt og skoði
einhverja stórkostlegustu náttúru veraldar.“
Ómar segist hafa spurt bandarískan ferða­
málaprófessor fyrir 12 árum hvers konar
ferðamönnum fjölgaði mest. „Hann svarði
því til að það væri ferðafólk sem sæktist eftir
því sem lýsa mætti með setningunni: „Get
your hands dirty and your feet wet.“ Það
er að segja: Ferðamenn sem vilja upplifa;
takast á við aðstæður. Ég sá tækifæri í eld­
gosinu – að fólk kæmi hingað til að ganga
Fimmvörðuháls. Það yrði öskuganga. Það
væri hægt að búa til úr þessu þraut; fólk
fengi sjö daga til að ganga Fimmvörðuháls og
fengi einkunn eftir því hvernig því tækist að
vinna úr veðurspám og að fara leiðina með
sem skaplegustum hætti. Það opnast nýir
möguleikar í staðinn fyrir þá sem allir gráta
nú yfir. Þetta er spurning um þolinmæði,
útsjónarsemi og pínulítið þolgæði.“
Ómar þekkir landið vel. Þegar hann er
spurður hvað Ísland sé í augum hans fer hann
með brot úr ljóðinu Kóróna landsins:
Ísland er dýrgripur alls mannkynsins
sem okkur er fenginn að láni.
Við eigum að vernda og elska það land
svo enginn það níði né smáni.
„Við níðum landið með því að ganga illa um
það. Segja má að við séum með landið að láni
frá kynslóðum framtíðarinnar.“
„Umhverfisvottun er gríðarmikilvæg
til að draga úr hættunni á að eitthvað
fari úrskeiðis,“ segir Svala Rún. „Það
tekur langan tíma að byggja upp ímynd
fyrirtækis en ekki nema augnablik að
eyðileggja hana. Þess vegna er gott að
vita fyrirfram hvernig á að fyrirbyggja
umhverfisóhöpp.“ Þetta er í raun kjarninn
í rökunum fyrir að fylgja alþjóðlegum
stöðlum eins og til dæmis ISO­14001
um að alþjóðlega viðurkenndum
aðferðum hafi verið fylgt á vinnustað. Til
dæmis um meðferð hættu legra efna og
hvaða verklagsreglur gilda ef eitthvað fer
úrskeiðis.
Um hverfisstjórnun er byggð á aðferða­
fræði gæðastjórnunar og beinist að
því að greina alvarleika og mikilvæga
þætti er hafa skaðleg áhrif á umhverfið.
Um hverfisstjórnunarkerfið vaktar þá
um hverfisþætti sem skipta máli og skil­
greinir leiðir til að fyrirbyggja að eitt hvað
geti farið úrskeiðis. Fari eitthvað úrskeiðis
er umhverfisstjórnunarkerfinu fylgt um
viðbrögð.
Umhverfisstjórnun fjallar meðal annars
um meðferð hættulegra efna og með­
höndlun á sorpi, til viðmiðunar er notað
„grænt bókhald“ þar sem skráð er hvað
notað er í fyrirtækinu og reynt að draga
úr ofnotkun á skaðlegum efnum og sóun
á til dæmis pappír.
Svala Rún er lærð í iðnaðarhagfræði
og vinnusálfræði. Hún segir að um ­
hverfisstjórnun fjalli mikið um að
vekja starfsfólk, stjórnendur fyrirtækja
og viðskiptavini til vitundar um að
um hverfisvernd skiptir máli og að
rekstrarkostnaður fyrirtækisins getur
lækkað ef viðurkenndum stöðlum um ­
hverfisstjórnunar er fylgt.
Sjálf hefur hún starfað sem gæðastjóri
hjá Samskipum og verði ráðgjafi hjá
Gallup. Núna er hún forstöðumaður
ráð gjafarsviðs FOCAL sem býður upp
á hugbúnað, ráðgjöf og námskeið vegna
umhverfisstjórnunar. Hún er jafnframt í
stjórn ISO­hóps Stjórnvísi, samtaka um
bætta stjórnun.
Hún segir að gæðastýrðum stjórnunar­
kerfum fylgi stofnkostnaður en þau borgi
sig vegna hagræðingarinnar sem þeim
fylgir. Það getur einfaldlega bætt hag fyrir­
tækisins að uppfylla opinberar kröfur og
innleiða alþjóðlega viðurkennda staðla í
rekstri. Hættan á ímyndartjóni fyrir tæk­
isins vegna óvæntra áfalla minnkar, þar
sem áhættugreining er hluti um hverfis­
stjórnunar.
EKKI BARA TIL SKRAUTS
VAXANDI ÁHUGI
FYRIR UMHVERFISVOTTUN:
Umhverfisvottun er hluti af ímynd fyrirtækja. Svala Rún Sigurðar­
dóttir, ráðgjafi hjá hugbúnaðar- og ráðgjafarfyrirtækinu FOCAL,
segir að þessi eftirsótti ímyndarauki sé ekki bara til skrauts. Hagur
fyrirtækjanna getur verið að veði.
– SEGIR SVALA RÚN SIGURÐARDÓTTIR VINNUSÁLFRÆÐINGUR
TEXTI: GÍSLI KRISTJÁNSSON MYNDIR: GEIR ÓLAFSSON
Svala Rún Sigurðardóttir vinnusálfræðingur.