Frjáls verslun - 01.07.2008, Blaðsíða 27

F R J Á L S V E R S L U N • 7 . T B L . 2 0 0 8 27
Oxymap er sprotafyrirtæki þar sem unnið hefur verið að gerð sérstaks mælitækis við augnrannsóknir síðustu
tíu árin. Dr. Einar Stefánsson, prófessor í
augnlækningum, hefur sinnt rannsóknum á
þessu sviði í nær þrjátíu ár.
Einar segir að hugmyndin um að búa til
þetta tiltekna tæki – það heitir Oxymeter –
hafi orðið til á námstefnu augnlækna hjá
bandarísku geimferðastofnuninni, NASA,
árið 1998.
„Þeir hjá NASA hafa yfir að ráða mikilli
tækni við fjarkönnun, þar á meðal á yfir-
borði jarðar,“ segir Einar. „Ég hlustaði á fyr-
irlestur um þessa fjarkönnun og datt þá í hug
að sennilega mætti nota
sömu tækni við könnun á
augnbotninum. Umfang-
ið er allt annað en tæknin
sú sama.“
Upp úr þessu leitaði
Einar til vísindamanna,
sem síðan hafa myndað
kjarnann í starfsemi
Oxymap. Þar á meðal eru
dr. Jón Atli Benediktsson
prófessor, sem er sérfræðingur í fjarkönnun,
dr. James Melvin Beach lífverkfræðingur, dr.
Þór Eysteinsson lífeðlisfræðingur og verk-
fræðingurinn Gísli H. Halldórsson.
Hjá Oxymap er nú, tíu árum síðar, búið
að setja saman fyrstu Oxymeter-tækin og
fyrirtækið komið á það stig að verið er að
prófa verkfærið og meta, meðal annars í
Bandaríkjunum.
En hvað á þessi Oxymeter að gera? Einar
lýsir tækinu svo að Oxymeter eigi að mæla
súrefnismettun í sjónhimnu augans og mæla
hversu mikið efnaskiptin þar eru úr lagi
gengin. Þetta er mikilvægt í augnlækningum
því Einar segir að þeir sjúkdómar sem valdi
blindu í dag séu oftast efnaskiptasjúkdómar.
„Til skamms tíma höfum við aðeins getað
skoðað strúktúrinn í sjónhimnunni,“ segir
Einar. „Núna erum við búnir að setja saman
fyrstu tækin sem gefa upplýsingar um efna-
skiptin. Þetta er í aðalatriðum augnbotna-
myndavél að viðbættum aukahlutum og hug-
búnaði sem við höfum þróað.“
Sprotafyrirtækið Oxymap er því komið
að þeim mörkum að hugmyndin er orðin
að veruleika, það er verið að prófa tækið og
meta læknisfræðilega þýðingu þess áður en
fjöldaframleiðsla hefst.
„Þetta er komið mjög
vel á veg sem vísinda-
verkefni og hugmyndin er
að komast á framleiðslu-
stig,“ segir Einar um
stöðu Oxymap, tíu árum
eftir að sprotinn skaut
upp kollinum. Hann
segir að markaður fyrir
svona tæki sé töluverður
og ekki óeðlilegt að ætla
að í framtíðinni verði tæki af þessari gerð á
stofum allra augnlækna. Bara í Bandaríkj-
unum eru starfandi 20 til 30 þúsund augn-
læknar og í Evrópu eru þeir enn fleiri.
Einar segir að í ljósi þessa sé eðlilegt að
gera ráð fyrir fjöldaframleiðslu þótt það
verði sennilega ekki á vegum Oxymap. Hug-
myndir af þessu tagi eru oftast seldar stærri
framleiðendum, sem hafa bæði yfir fram-
leiðslugetu og markaðskerfi að ráða.
Einar segir að nú séu sjö menn á launaskrá
hjá Oxymap. Mun fleiri koma þó að þessu
verkefni, háskólamenn innanlands og utan
og nemendur. Þetta er um 15 manna hópur.
Þá má telja 15 til viðbótar ef allir samstarfs-
aðilar eru taldir.
Einar segir að tíu ár séu ekki langur tími
fyrir svona sprota að dafna. Á þessum tíma
hafi margt gerst sem flýtti fyrir vinnunni.
Bæði tölvutækni og myndavélatækni hefur
fleygt fram. Stafrænar myndavélar voru á
bernskuskeiði fyrir tíu árum.
Þá segir Einar að mun betur sé staðið að
opinberum framlögun til þróunarverkefna á
Íslandi nú en var fyrir tíu árum. Oxymap
hefur fengið umtalsvert fé, fyrst frá Visinda-
sjóði Rannís og síðar frá Tækniþróunarsjóði.
„Það er ekki langt síðan framlög voru svo
aumingjaleg að þau dugðu ekki til nokkurs
hlutar. Þetta er gjörbreytt,“ segir Einar.
Hann leggur og áherslu á að svona sprotar
spretta ekki upp úr engu. Þeir verða til í
lifandi rannsóknarumhverfi, eins og er við
háskóla, og þá gjarnan þar sem fleiri greinar
mætast eins til dæmis læknisfræði, verkfræði
og tölvunarfræði.
Oxymeter
vA ldIR S PRO TA R
Það er ekki langt
síðan framlög voru svo
aumingjaleg að þau
dugðu ekki til nokkurs
hlutar. Þetta er
gjörbreytt.
dr. Einar Stefánsson hjá Oxymeter:
geIMTæKNI
BeINT AÐ AUgANU
Dr. Einar Stefánsson, augnlæknir.